Emekliğe açlığa mahkum

   Emekliğe açlığa mahkum

Halil İbrahim UĞUR

ADANA (İLKHABER)- Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Adana Şube Başkanı Seyfi H. İyiyürek, emekli maaşlarının çok düşük kaldığını belirterek, buna rağmen çekirdek bir ailenin tüm ekonomik sorumluğunun emeklinin sırtında olduğunu söyledi.

Gazetemiz Muhabirlerinden Halil İbrahim Uğur’un sorularını yanıtlayan TÜED Adana Şube Başkanı İyiyürek, emeklinin her geçen gün geçim sıkıntısının biraz daha büyüdüğünü söyledi.

Soru: Kendinizi ve derneğinizi bize tanıtır mısınız? Ayrıca Türkiye Emekliler Derneği’nin faaliyetlerinden de bize kısaca bahseder misiniz?

Seyfi H. İyürek: Türkiye Emekliler Derneği’nin Genel Merkezi Ankara’da olup 100 şubesi ile emeklilere hizmet vermektedir. Ben 1947 yılında dünyaya geldim. Elektrik Mühendisliği Fakültesi’ni 2. sınıfta okurken bıraktım. 6 yıl profesyonel top oynadım. Daha sonra ise yıllarca Bossa Basma Fabrikası’nda teknisyen olarak görev yaptım. 1994 yılında ise Türkiye Emekliler Derneği Adana Şubesi’ne kayıt oldum ve Şube Sekreterliği görevine getirildim. 2009 yılından bu yana da Şube Başkanı olarak görev yapmaktayım. O tarihten bu yana Yönetim Kurulu’nda bulunan arkadaşlarımla ile birlikte çok büyük mesafeler kat ettik. Şuanda 40 bin üyemiz var ve en fazla üye kaydı yapan birinci şubeyiz. Genel merkezimiz bizi en çok üye kaydı yaptığımız için ‘Türkiye Şampiyonu’ ilan etti. Bu başarıyı tüm arkadaşlarımız ile birlikte yakaladık.

Soru: Dernek olarak üyelerinize hangi hizmetleri veriyorsunuz? Türkiye Emekliler Derneği hangi faaliyetleri yürütüyor?

Seyfi H. İyiyürek: Derneğimizin vermiş olduğu hizmetleri ise tek bir cümleyle ifade edecek olursak; emekli kardeşlerimize başta sağlık olmak üzere ihtiyaç duydukları her konuda yardımcı oluyoruz. Hastaneler konusunda, torununu dershaneye göndermek isteyen emekli kardeşlerimize, çocuğunu evlendirmek isteyen emeklilerimize düğün salonlarında indirim yaptırıyoruz, yazın denize gitmek isteyen ya da kamplara katılmak isteyenlere yardımcı oluyoruz, tüp gazda 5 TL ile 10 TL arasında indirim yaptırıyoruz. Ayrıca Afyon Gazlıgöl’de termaller var ve bu termallere gitmek isteyen arkadaşlarımızı oradaki kaplıcalara gönderiyoruz. Yani emeklinin her türlü ihtiyacını gidermek üzere kurulmuş ve kamu yararına çalışan bir derneğiz.

Soru: Peki TÜED’i diğer derneklerden ayıran özellikleri nelerdir, diğer derneklerden farkınız nedir?

Seyfi H. İyiyürek: Diğer derneklerden özellikle üye sayımızın fazla olması nedeniyle farklı bir yerde duyuruyoruz ve emeklilere yakışan bir vizyona sahibiz. Ayrıca 40 bin emekliyi temsilen kentin sorunları ile ilgili belediye başkanlarımızı, kaymakamlarımızı ve valimizi ziyaret ederek onlarla görüş alışverişinde bulunuyoruz. Yani biz dernek olarak üyelerimizin sorunlarının yanı sıra kentin sorunları ile de ilgileniyor, kamu yararına çalışıyoruz.

Soru: TÜED’e üye olan bir emekli ne kadar aidat ödüyor? Bu konuda zaman zaman ülkemizde çeşitli söylentiler yada polemikler yaşanıyor. Bunlar için neler söylemek istersiniz?

Seyfi H. İyiyürek: Derneğimizin yıllık aidat ücreti 18 TL’dir. Bu konuda zaman zaman doğru olmayan söylentiler çıkıyor ve bu bizleri çok üzüyor. Ancak bizim derneğimizin aidat ücreti aylık değil, yıllık olarak alınmaktadır. Aidat ücretleri ise emekli maaşlarından her yıl Şubat ayında olmak üzere 18 TL kesiliyor. Bunun dışında ne söylenirse söylensin doğruyu yansıtmıyor. Bu konuda tereddüdü olan arkadaşlarımız varsa, internette mevcut olan adres ve telefon numaralarımızdan bizlere ulaşarak bizatihi görüşebilirler. Bu tür endişe taşıyanlarla bizzat yapacağımız görüşmelerin faydalı olacağını düşünüyoruz. Emekli kardeşim buraya üye olduğu takdirde, hastane ve diğer faaliyetlerden dolayı yıllık 18 TL aidat ücreti ödemekte ancak yılda yaklaşık bin 500 TL’ye kadar kazancı olmaktadır. Birlik ve beraberlik içinde olmamız ve de isteklerinizin karşılanabilmesi açısından üye sayımızın daha da artması gerekmektedir. Üye sayımızın fazla olması emeklilerin menfaatine olacaktır, bunun böyle bilinmesini istiyoruz.

Soru: Bugünlerde yeni bir intibak yasası dillendiriliyor, yeni bir intibak yasası daha çıkabilir mi? Ayrıca siz geçen yıl 2000 yılından önce emekli olanlara verilen intibak zammı için neler düşünüyorsunuz?

Seyfi H. İyiyürek: Genel merkezimizin toplam 1 milyon kadar üyesi var. 2013’te 2000 yılından evvel olan kardeşlerimize genel merkezimizin hükümet ile yaptığı girişimler sonucu intibak yapılmıştı. Yani ek zam verilmiş oldu. Yine 2000 ile 2008 yılında intibak yapılması için genel merkezimiz büyük uğraşlar vermektedir. Ayrıca bankalardan promosyon alabilmemiz için bir yasanın çıkarılması konusunda da genel merkezimiz büyük uğraşlar vermektedir.

Soru: Türkiye ev sahibi olamayan ve hala kirada oturan emekli insan sayısı oldukça fazla. Bu konuda dernek olarak ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?

Seyfi H. İyüyürek: Genel merkezimizin büyük uğraşılarından birisi de emeklilerimize Başbakanlık Toplu Konut İdaresi’nden (TOKİ) evi olmayanlara ev verilmesi konusunda şube başkanlarımız ile birlikte büyük gayretler sarf edilmektedir. Örneğin, peşinat 4 bin TL olup, 180 ay vade ile 2+1 bir daireler yaptırılması noktasında ısrarcı olmaktadır. Bir an önce TOKİ’den gelecek müjdeli haberi bekliyoruz. İnşallah evi olmayan emeklilerimizi ev sahibi yapacağız.

Soru: Türkiye’deki emeklilik yaşını nasıl buluyorsunuz? Emeklilik yaşı sizce ne olmalı?

Seyfi H. İyüyürek: Şuan ülkemizdeki emeklilik yaşı en son çıkan 5510 sayılı yasaya göre, çok yüksek. Neden yüksek diyoruz; çünkü 45-50 yaşında işten çıkartılan bir insan yeni bir iş bulamıyor. Daha sonranda ise sadece ve sadece 8 ay işsizlik maaşı alabiliyor ve bu çok yanlış bir şey. Çünkü 58-60 yaşında emekli olacağı için 13 yıl gibi bir süre işsiz kalacak. Bu süre haddinden çok fazla bir süre ve özellikle özel sektörde çalışan kişileri adeta tehdit eden bir durum. Kısaca, 60-65 mevzuatı Türkiye şartlarına uymamaktadır.

Soru: Türkiye’de emekli olmak nasıl duygu yada başta bir deyişle Türkiye’de emekli olmak ne anlama geliyor?

Seyfi H. İyiyürek: Türkiye’de emekli olan vatandaşlarımız sağlık hizmetlerinden faydalanıyor. Ancak bu hizmetten dahi yararlanırken para ödemek zorunda kalıyor. Öde yanda ekonomik güç olarak baktığımız zaman, Türkiye’de emekli olmak, açlığa mahkum edilmek anlamına geliyor. Yine 5510 sayılı yasa ile şuanda asgari ücretle çalışan kişilere 650-750 TL arasında emekli maaşı bağlanmaktadır. Çekirdek bir ailede asgari geçim indirimi bin 400 TL. Yani asgari geçim indiriminin yarısı kadar maaş bağlanmaktadır. Dul ve yetim aylık maaşları ise 200 TL’den başlayıp en fazla 500 TL’ye kadar çıkmaktadır. Yani emekli her türlü kayba uğramaktadır. Bu kayıpların üzeltilmesi hususunda genel bir intibak yapılması şart.

Soru: Türkiye’de emekliler ne gibi zorluklar yaşıyor?

Seyfi H. İyiyürek: Ülkemizde emekliler gerçekten çok zor bir hayat sürüyor. Örneğin, emekli üniversitede çocuk okutuyor, oğlunu askere gönderiyor ya da çocuğunu evlendiriyor. Bu gün bir düğün masrafı ortada ve emeklimiz almış olduğu maaşla bu masrafların altından kalmaya çalışıyor. Ayrıca, ülkemizde işsizlik büyük bir sorun ve evdeki işsizlerin tüm yükü de yine emeklinin sırtında. Biz üyelerimize kısmen de olsa yardımcı olmaya çalışıyoruz. Bu nedenle de emekli kardeşlerimizin derneğimize gelerek kayıt olmalarının kendileri için iyi olacağını düşünmekteyiz.

Soru: Türkiye’de emekli olan kişiler maaşları yetmediği için çalışmak zorunda kalıyor. Bu Türkiye’nin bilinen bir gerçeği. Peki çalışan emeklilerin maaşından kesinti yapılması doğru mu?

Seyfi H. İyiyürek: Düşük maaş alan emeklilerimiz, ailelerini geçindirebilmek için ek bir iş yapıyor. Çalışan emeklilerimizin maaşında ise yüzde 15 gibi bir kesinti yapıyor. Bu doğru bir durum değil. Bunun da kaldırılması için girişimlerimiz mevcut olup, bu kaybımızın önlenmesini istemekteyiz.

Soru: Türkiye’de emekli olan kişilerin yeterince örgütlenebildiğini düşünüyor musunuz?

Seyfi H. İyiyürek: Türkiye Emekliler Derneği, Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) müracaat ederek sendikalaşmak istemesine rağmen bu güne kadar derneğimize henüz bir cevap verilmemiştir. Yasa memura sendika kurdurmuş olup, emeklilere sendika kurdurmamış olup sendikalaşma hakkı tanımamıştır. Bu noktada Türkiye Emekliler Derneği, emekli zamlarını hükümetin getirmiş olduğu 6 aylık, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) farkını almakta. Ancak, yüksek maaşlıya yüksek, düşük maaşlıya düşük verilmesi nedeniyle kişiler arasındaki uçurum giderek büyüktedir. Bizim yapılacak zamların seyyanen verilmesi en büyük arzumuzdur.

Soru: Her yıl dünyanın pek çok ülkesinde Türkiye’ye emekli insanların turist olarak geldiğini görüyoruz. Peki Türkiye’deki emeklilerde, yurt dışına turist olarak gidebiliyor mu? Ya da ülkemizdeki emekliler tatil yapabiliyor mu?

Seyfi H. İyiyürek: Ülkemizde emeklilere sosyal bakımdan ve maddi konularda bakış açısı çok zayıf. Avrupa ülkelerinin birinde emekli olmuş bir kişi, yılda en az 60 gün tatil yapıyor ve bizim almış olduğumuz emekli maaşının ise en az 3 katı maaş alıyorlar. Bu durum ise, Avrupa emeklisinin Türkiye’de her türlü tatil yapmalarına imkan tanımaktadır. Bizlerde bu imkana sahip olmak istiyoruz ancak olamıyoruz. Nedeni de düşük maaşlarımız.

Soru: Peki emeklilerine taleplerini maddeler halinde sıralayacak olursan bunlar nelerdir?

Seyfi H. İyiyürek: Bizim dernek olarak yerel yönetimlerden ve devletten ayrı ayrı taleplerimiz var. Devletin belediye otobüslerinde tanımış olduğu hak maalesef 65 yaş ve üzeridir. Ancak belediyelere ayrıca bir yetki verilmiş olup bu düzeyin 60 yaşa düşürülmesi konusunda belediye encümeninin yetkisine bırakmıştır. Defalarca müracaat etmemize rağmen maalesef 60 yaşına düşürülmemiş olup son yapılan zam bile birlikte emeklinin cebinden daha fazla para çıkmaktadır.

Yerel yönetimlerden taleplerimizi ise şöyle sıralayabiliriz;

1- Kentsel dönüşümde evi olmayan emeklilere öncelik verilmesi.

2- Emeklilere ek gelir sağlayacak projeler sağlanması.

3- Yaşlılarımıza yada emeklilerimize toplumun duyarlı olması için ilgili günler tertip edilmesi.

4- Yaşlılara ve emeklilere sanatsal, sosyal ve sportif faaliyetler organize edilmesi.

5- Emeklilerin öğrenim gören çocukları için burs temin edilmesi.

6- Yaşlılar meclisi ve yaşlılar anlaşma kurulu oluşturulması.

7- Yaşlı bakım elemanları yetiştirilmeli bunların yerel yönetimlerde istihdam edilmesi.

8- Emekliklerin örgütlenebilmeleri için emekli derneklerine sahip çıkılması.

9- Su faturalarında indirim yapılması. (Şuanda Adana’da Türkiye’nin en pahalı suyunu içmekteyiz.)

Hükümetten yada devletten beklentilerimiz ise;

1- İntibak sorunu gerçek anlamda çözülmemiştir. 2000 öncesine verilen intibak hakkının tüm emeklilere uygulanması.

2- Gelir ve aylıkların artışında refah payına dikkat edilmesi.

3- Temel bir insan hakkı olan sağlığın paralı olması nedeniyle emekliden alınan katılım paylarının kaldırılması.

4- Açlık sınırında olan maaşlarımızı günün ihtiyacına cevap verecek düzeye çıkarılması.

5- 2002 ile 2006 yılları arasındaki enflasyon farklarının ödenmesi. Konuyla ilgili mahkeme devam ediyor ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gidildi.

6- Vergi iadesi karşılığı olan ek ödeme oranlarının yükseltilmesi.

7- Emekliye maaşını çekti banka tarafından promosyon ödenmesi.

8- Emeklinin, sosyal güvencesi olmayan kız çocuklarının korunması.

9- Emekliye sendika hakkı tanınması ayrıca ekonomik ve sosyal konseyde temsil hakkı tanınması.

10- Sosyal güvenlik destek primi kaldırılması. İşyeri açanlardan kesilen yüzde 15‘lik prim ödemelerinin kaldırılması.

11- Yılda iki kez dini bayramlarda olmak üzere refah ikramiyesi verilmesi.

12- Emekli zamlarının eşitlenmesi.

13- 5510 sayılı yasa ile yeni bağlanan emekli maaşları çok düşük kalmaktadır.  506 sayılı yasa ve 4447 sayılı yasaların uygulanmasını talep etmekteyiz.

Bizim yerel yönetimlerden ve devletten beklentilerimiz bunlardır. Gerekli makamlarını bu talep ve isteklerimize kulak vermesini istiyoruz. Son olarak, dernek yönetimi adına tüm emekli kardeşlerimize, dul ve yetimlerimize Allah’tan şifa diler huzurlu günler temenni ederiz.