Obeziteden korunma yolları

Obeziteden korunma yolları

RÖPORTAJ

Serhat Şanlı

ADANA(İLKHABER) - Dünyada, özellikle gelişmiş ülkelerde; aşırı, yanlış beslenme, hareketsiz yaşam ve çevresel faktörler nedeniyle obezite görülme sıklığı her geçen gün giderek artmaktadır.

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak ile çağımızın önemli hastalıkları arasında olan obezite, nedenleri ve korunma yolları hakkında konuştuk.

Obezite nedir? Obezite kilo dengesi sınırları nelerdir?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Obezite; vücuttaki yağ miktarının normalden fazla olması sonucu ortaya çıkan, yaşam süresini ve kalitesini olumsuz yönde etkileyen kronik bir hastalıktır. Vücuttaki yağ dokusu genele yayılmış olabileceği gibi bölgesel de olabilir. Normal şartlarda yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının yüzde 15-18’i, yetişkin kadınlarda da yüzde 20 - 25’i yağ dokusundan meydana gelmektedir. Yetişkin erkeklerde bu oranın yüzde 25’i geçmesi ve yetişkin kadınlarda yüzde 30’u geçmesi durumunda obezite durumu meydana gelmiş olur. Vücut ağırlığını, besinlerle alınan enerji ile vücudun harcadığı enerjinin birbirine eşit olmasıyla dengede tutabiliriz. Eğer alınan enerji harcanan enerjiden fazla ise vücutta fazla miktarda yağ depolanır ve bu durum obeziteye neden olur.                                                                

Vücut kitle endeksi nasıl hesaplanır?          

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Obezitenin saptanmasında en yaygın kullanılan yöntem beden kitle indeksi (BKI)’dir. Bu değer, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile bulunur. Ancak sporcularda, hamilelerde, çocuklarda ve yaşlılarda bu değerlendirme önerilmez.

BKI(Beden Kitle Indeksi) = KİLO ( kg )  /  ( BOY )2  (m2)

Hangi kilonun üzerindeki insanlara obez denir?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; BKI(Beden Kitle Indeksi)’nin 25-29,9 arasında olması kişinin kilolu olduğunu 30 ve üzeri olması ise obez olduğunu gösterir

Bireylerin vücut ağırlığının, kas oranının, yağ oranının ve bunların vücuttaki dağılımının değerlendirilmesi gereklidir. Bu nedenle bio elektrik empedans sistemi denilen ve vücut bileşimini analiz eden özel bir tartı kullanıyoruz. Tabi verilen kiloların vücuttaki fazla yağlardan olması çok önemli.

Şişmanlığa yol açan sebepler?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Genetik, Enerji Alımı ve harcamasındaki dengesizlik, yanlış beslenme alışkanlıkları, yüksek kalorili gıdalarla beslenme, hareket azlığı, Hormonal dengesizlikler, Psikolojik problemler, Kullanılan bazı ilaçlar, Çok düşük kalorili diyetler olarak sıralayabiliriz.

Şişmanlığın sebebi genetik olabilir mi?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Beden ağırlığının düzenlenmesinde hormonal ve sinirsel faktörler kalıtımsaldır. Yağ hücrelerinin sayısı, büyüklüğü ve bedenin belirli bölgelerine dağılımı ile dinlenme metabolik hızı (bazal metabolizma hızı) kalıtımla ilintilidir. Tabi evdeki beslenme alışkanlıkları da çocukların beslenmesini önemli ölçüde etkiliyor. Yapılan araştırmalar anne ve babası kilolu olan çocukların kilo almaya daha yatkın olduklarını gösteriyor.

Nasıl beslenirsek obeziteye yakalanma riskimiz artar?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Şişmanlık enerji alımının uzun süre harcanandan çok olması sonucudur. Enerji alımındaki fazlalık, aşırı yeme, yağlı ve şekerli besinleri tercih etme şeklindeki yeme davranışından kaynaklanabilir. Fiziksel aktivitenin de azalması şişmanlığın bir diğer nedenidir.

Doğru beslenerek ve düzenli egzersiz yaparak şişmanlığa yakalanma riskimizi azaltabiliriz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta enerji, karbonhidrat, protein, yağ, posa, vitamin ve mineral yönünden yeterli ve dengeli bir beslenme uygulanmasıdır.

Obezitenin yol açtığı hastalıklar nelerdir?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Yüksek tansiyon,  kalp damar hastalıkları, kolesterol yüksekliği, Tip 2 diyabet riskini arttırmaktadır. Beden ağırlığının daha da artması ise bazı kanserlerin, eklem ve safra kesesi hastalıklarının oluşumu veya ilerlemesi için risk faktörüdür.

Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler nelerdir?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Sağlıklı beslenme (Kişiye özel olmalıdır), İlaç ve cerrahi müdahaleler (Doktor tarafından uygulanmalıdır).

Şişmanlık söz konusu ise sağlığımızın bozulmaması için bir ayda en fazla kaç kilo vermeliyiz?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Dünya sağlık örgütü standartlarına göre, haftada verilecek miktar, haftada 500 gram - 1 kg olmasını öneriyor. Hızlı verilen kilolar hızlı geri alınıyor. Kilo vermek ve verilen kiloları korumak çok önemli. Kiloda yüzde 5’lik bir kayıp bile kronik hastalıklara yakalanma riskimizi önemli ölçüde azaltıyor.

Hızlı yemek yeme kilo alma sebebi midir?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Doygunluk hissimiz yemeye başladığımız andan itibaren ilk 15 dakika içinde oluşuyor. Eğer biz 5 dakikada yemeğimizi bitiriyorsak geri kalan 10 dakikada ihtiyacımız olandan fazlasını tüketebiliriz. Hızlı yemek aynı zamanda iyi çiğnemediğimiz için mide rahatsızlıklarına ve insülin salınımında ani değişikliklere neden olabiliyor. Bu yüzden yavaş yemek daha sağlıklı

Yemek yedikten sonra uyumak kilo aldırır mı?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Çok geç saatlerde yemek enerji harcamamız yavaşladığı için kilo alımını kolaylaştırır.

Maydanoz suyu zayıflatır mı? Elma sirkesi içersek yağlarımız erir mi?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Maydanoz suyu zayıflatmaz ancak ödem atımını kolaylaştırır. Vücuttan fazla suyu atar. Suyu yerine koyduğunuzda kiloların geri geldiğini göreceksiniz.

Elma sirkesi çok faydalıdır. En çok sabah suya eklenerek aç içilmesi önerilir. Ancak kilo verdirici özelliği yoktur. Kilo vermek için değil ama sağlık için kullanılabilir. Ancak kişinin mide ile ilgili problemleri varsa sıkıntı yaratabilir.

Meyveyi günün hangi saatinde tüketmeliyiz? Yemek öncesi-sonrası?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Meyveleri yemek aralarında kullanmak yani ara öğün olarak daha doğru olacaktır. Özellikle vitamin, mineral, su ve lif içeriği açısından zengindir.

Aç kalarak kilo vermek doğru mudur?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Aç kalmak metabolizmayı yavaşlatan bir durum. Uzun açlıklar metabolizmada kıtlık sinyallerinin çalmasına ve yemeye başladığımızda fazla tüketmemize ve tükettiğimiz gıdaların daha kolay depolanmasına neden olur. Bu nedenle azar azar sık sık beslenmemiz daha uygun olacaktır.

Gece yatmadan önce bir şeyler atıştırmak zararlı mı?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Vücut en az enerjiyi uyurken harcar. Bu nedenle yatma saatimizden en az 1 buçuk saat önce bir şeyler tüketmek daha doğru. Tabi 1 buçuk saat önce ne atıştırdığınıza bağlı. Eğer kalorisi yüksek bir gıda tercih ediyorsanız vücut bunu harcayamayacağı için depolayacaktır.

Metabolizmamızı nasıl hızlandırabiliriz?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Metabolizmamızı en kolay hızlandırma yöntemi yürüyüş veya egzersiz yapmaktır. Günlük düzenli yürüyüşler yapmak, planlı bir şekilde bir egzersiz programı uygulamak yararlı olacaktır.

Zayıflama hapları ve bantları kullanmak işe yayar mı?

Uzman Diyetisyen Serap Cavlak; Obezite tanısının konması, tedavi süreci ve başlanacaksa ilaç kullanımı mutlaka hekim kontrolünde yürütülmelidir. İnsanlar sağlıklı kilo vermek yerine daha kısa zamanda daha zahmetsiz kilo vermek uğruna birçok sağlıksız yöntemler kullanmayı tercih edebiliyorlar. Aktarlarda, güzellik salonlarında, eczanelerde, internette çok sayıda bitkisel besin destekleri bulmak mümkün. Mucize zayıflamanın en etkin yolu olarak ilaç adı altında piyasaya sürülen  'bitkisel besin desteği' ürünlerin birçoğu, ilaçlarda olması gereken Sağlık Bakanlığı onayına sahip değillerdir. Bitkisel olanın doğal olduğu düşüncesinin cazibesiyle kişilere çok kolay ulaştırılan bu ürünler sanılanın aksine yan etkiler yönünden de zararsız değillerdir. Tıbbi ilaçlar üzerinde yapılan klinik çalışma ve deneylerden geçmedikleri için de güvenilirlikleri çok zayıftır. Bitkisel içerikli bu ürünlerin çoğu da kafein içeriklerinden dolayı metabolizma hızlandırıcı etki gösteriyor zannedilse de, ileri ki dönemde ortaya çıkabilecek birçok ağır hastalığın habercisi niteliğindedirler. Hİpertansiyon, dehidratasyon, akut böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi ciddi yan etkileri bulunan bu ürünlerin yerine, tıbbi beslenme tedavisi(yani diyet) ve egzersiz uygulanması daha doğru bir yoldur. Obezite tekrarlama riski olan, uzun tedavi gerektiren kronik bir hastalıktır. Zayıflamak için bitkisel besin destekleri kullanmak yerine yeterli ve dengeli beslenerek, kişinin benimseyeceği kişiye özel bir diyet programı uygulamak daha sağlıklı sonuçlar almayı sağlar.’’