Bankalarda 10 milyar dolarlık kaynak var

 Girişimcilik nedir biliyorum ama eko sistem, mentörlük , melek yatırımcılar kurulu gibi kavramlar biraz kafamı karıştırıyordu. Girişimcilik Ekosistem Derneği Başkanı Esra Özden, sürekli bu konular üzerinde durduğuna göre ekonomi için önemli şeylerdir diye düşündüm ve kapısını çaldım. Sordum hepsini ve çok şey öğrendim. Belki siz de öğrenmek istersiniz diye düşünüp aşağıda okuyacağınız röportajı gerçekleştirdim. Ve öğrendim ki Adana ve Mersin’de geçmişte tarımdan kazanılmış ancak bugün mevduatlarda bekleyen 10 milyar dolarlık bir kaynak var. İşte Özden, Bu mevduat sahiplerine ‘kazançlı girişimlerin ortağı olmaz mısınız?’ önerisinde bulunuyor ve bu yatırımcıları da GED’in ‘Melek Yatırımcılar Kurulu’na üye olarak alıyor. Ayrıca Başta yazılım olmak üzere, teknoloji yoğun alanlarda birçok girişim fikrinin hayata geçirilebilmesi için GED köprü oluyor.

RÖPORTAJ: MURAT YILDIRIM

Girişimcilik popüler bir konu mu oldu? Herkes her kurum girişimciliğe soyundu?

Türkiye, geleceğinin ancak girişimcilikle inşa edileceğini keşfetti. Son yıllarda KOSGEB’den İŞKUR’a üniversitelerden meslek odalarına, iş dünyası sivil toplum kuruluşlarından özel sektöre her kesim girişimci sayımızın artmasına yönelik projeler üretti. Öğretim kurumları müfredatlarına girişimciliği koydu, kurslar açıldı... Son 5 yılda 300 bin kişiye girişimcilik eğitimi verildi. Ekonomi yönetiminin destek verdiği bu süreç oldukça yararlı oldu. Ancak, günün sonunda bakıldığında bunca emeğin, kullanılan kaynağın karşılığını alabilme konusunda sorun olduğunu düşünüyorum. İstatistikler girişimcilik eğitimi alan 300 bin kişiden 15 bin kişinin kendi işini kurma teşebbüsünde bulunduğunu, bunların da yüzde 50’sinin girişiminin ilk yılında işyerini kapattığını söylüyor. Bu tablo ciddi bir sorun.

Bu sorun nasıl giderilebilir?

Klişe olacak ama bu alanda Amerika’yı yeniden keşfe gerek yok.Amerika, girişimciliği geliştirme, onlara katma değeri yüksek üretim yaptırabilme ve ülkede tutabilme başarısını gösteren lider ülke.ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bir programı kapsamında yaklaşık 40 gün Amerika’da kaldım. Bu süreçte ABD’nin hemen her eyaletini gezme ve girişimciliğe yönelik kurumlarını ziyaret etme imkanı buldum. Üniversiteler, enstitüler, girişimciye destek olan kamu kurumları, yerel yönetimler, özel sektör olmak üzere onlarca kurumda girişimciliğe dair gerçekleştirilen çalışmaları yerinde görme imkanı buldum.      

Bu izlenimlerim dünya markası yaratabilen, katma değeri yüksek üretim gerçekleştiren girişimcilerin neden bu ülkeden çıktığını teyit etti. ABD, girişimcilik eğitimlerini, girişimcilik ekosistemiyle geliştiren etkin ülkelerden biri. Türkiye’nin de bu yönde adımlar atmaya yani girişimcilik ekosistemini geliştirmeye ihtiyacı var.

İncelediğiniz girişimcilik ekosistemi çerçevesinde örnek verebilir misiniz?

Dallas’ta enerji sektörünün duayenleri kendi sektörlerine yönelik ürün ve hizmet üretmeyi iş planına almış girişimci adaylarına mentörlük yapıyor. Bu sektöre yönelik inovasyon, yazılım gibi projeleri olan girişimciler kendi işlerinin geliştirme çerçevesinde sektör duayenlerinden danışmanlık hizmeti alıyor. Aynı şekilde bu girişimciler oluşturulan melek yatırım ağlarından finans desteği alıyor. Eyaletin yerel yönetimi de dahil girişimciliğe katkı sağlayabilecek tüm kurumları bu girişimcilerin projelerine pozitif ayrım yaparak destek oluyor, teşvik veriyor. Çünkü, biliyorlar ki katma değeri yüksek ne kadar girişim ya da marka çıkarsa bölgeleri gelişecek, istihdam artacak, vergi gelirleri yükselecek. O yüzden iş geliştirme ve inkübasyon merkezleri oluşturuyor, girişimciler için iklim oluşturuyorlar.

Türkiye’de girişimciliğin gelişmesi sözünü ettiğiniz ekosistemin çalıştırılamıyor olmasından mı kaynaklanıyor?

Evet. Girişimci yetiştirme çerçevesinde verilen eğitimler oldukça yararlı. Ancak, bunun sahayla buluşturulması ve ekosistem içerisine alınması gerekiyor. Arkadaşlarımla bir yıldır üzerinde çalıştığımız bu alandaki ilk sivil toplum kuruluşu Girişimcilik Ekosistemi Derneği, GED’i kurduk. Girişimciliğin geliştirilmesine katkı sağlayacak GED, pilot olarak TR 62 yani Çukurova Bölgesi’ni seçti. Adana ve Mersin’den oluşan bölgede öncelikle üye yapımızı güçlendirerek çalışmalara başladık.

GED’i ve faaliyet yapısını anlatır mısınız?

Çukurova, Türkiye’nin hem tarım hem de sanayi merkezlerinden biri. Etrafındaki kentlerle Türkiye’nin 1000 büyük sanayi kuruluşunun 100’e yakını Çukurova’da. Otomotivden tekstile, gıdadan makineye çok farklı sektörlerde mega sanayi kuruluşlarımız var. Bu sanayi kuruluşlarımızın birçoğuyla irtibata geçtik. CEO’larına, yönetim kurulu başkanlarına ve genel müdürlerine bölgede girişimciliğin geliştirilmesinin sağlayacağı katkıları anlattık. Bu yöneticilerimiz şahsi sosyal sorumlulukları çerçevesinde yeni girişimcilere deneyimlerini, networklerini, işletmelerinin imkanlarını paylaşmaya hazır olduklarını belirttiler. Yani GED’in ‘Mentörler Kurulu’nda görev yapma talebiyle derneğimize üye oldular. Diğer taraftan bölgedeki meslek odalarının yöneticileriyle görüştük. Çukurova Kalkınma Ajansı’yla, yerel yöneticilerle görüş alışverişlerinde bulunduk. Bölgede çalıştırılacak girişimcilik ekosisteminin yararlarını anlattık. Tamamı girişimcilik alanında GED’in gerçekleştireceği faaliyetlerde destek olacaklarını belirttiler. Bir başka taraftan potansiyel melek yatırımcılarla temasa geçtik. Adana ve Mersin’de geçmişte tarımdan kazanılmış ancak bugün mevduatlarda bekleyen 10 milyar dolarlık bir kaynak var. Bu mevduat sahiplerine ‘kazançlı girişimlerin ortağı olmaz mısınız?’ önerisimde bulunmaya başladık. Bu yatırımcıları da GED’in ‘Melek Yatırımcılar Kurulu’na üye olarak alıyoruz.

Mentörler, melek yatırımcılar, yerel yöneticiler GED’de buluşuyor. Peki bu ağdan girişimciler nasıl yararlanacak?

Öncelikle mentör adaylarımıza çeşitli kurumların desteğiyle mentör eğitimi veriliyor. Mentörler Kurulumuzda görev alacak olanlar sektörlerinde, işlerinde çok iyi olabilirler ancak, bilgi aktarabilmek için etkin birer mentör olmak gerekiyor. Şu an bu yönde çalışıyoruz. Aynı şekilde nasıl melek yatırımcı olunabileceği konusunda periyodik eğitimlerimiz olacak. Geçtiğimiz ay Melek Yatırımcılık ve Mentörlük Bilgilendirme Semineri düzenledik. Oldukça ilgi gördü. Bu eğitimlere devam edeceğiz. Girişimci adayı öncelikle GED’e üye başvurusunda bulunacak. Yönetim kurulumuz girişimci aday başvurularını titizlikle değerlendiriyor. İlk şartımız iş planı. Girişimci adayının iyi bir iş fikri ve iş planı varsa öncelik veriyoruz. İş fikirlerinde de tercihimiz teknoloji ve katma değeri yüksek üretim içermesi. Bunları sağlayan girişimciler GED üyesi olabiliyor. Derneğimiz ve faaliyetleriyle ilgili ayrıntılı bilgiler www.ged.org.tr adresinden alınabilir.

GED’e girişimci adaylarının ilgisi nasıl?

Odağımız üniversiteli girişimci adayları. Zira bölgemizde Çukurova Üniversitesi, Çağ Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Adana Bilim Teknoloji Üniversitesi gibi güçlü eğitim kurumları var. Bu üniversitelerimizin girişimcilik kulüpleriyle irtibat halindeyiz. Dolayısıyla GED’e ilgi gösterenler ağırlıklı olarak üniversitelerin son sınıflarında kendi işini yapmak isteyen, kendi iş fikrini, projesini hayata geçirmek isteyen genç girişimcilerden oluşuyor. Girişimci adaylarına öncelikle melek yatırımcılara sunma eğitimi veriyoruz. Sonrasında ilgili sektörlerden mentörlerle buluşturuyoruz. Örneğin, otomotiv sektörünün bölgemizdeki dev sanayi kuruluşlarından Temsa, GED’in kurumsal üyesi. Temsa Genel Müdürü Dinçer Çelik, bu sektöre yönelik iş fikri olan girişimciye mentörlük yapacak. Kurum bu girişimciye tesislerinde ür-ge imkanı sunacak. Bölgedeki KOSGEB, Kalkınma Ajansı, İŞKUR hatta yerel yönetimler girişimcinin iş planlarına destek verecek. GED, 2016’yı ağırlıklı olarak aday girişimci, mentör, melek yatırımcı ve kurum temsilcileri kurullarına üye sayısını artırma faaliyetleriyle geçirecek. Bu kurullardaki üye sayısı arttıkça bölgede doğal olarak bir girişimcilik ekosistemi çalışmış olacak. Başta yazılım olmak üzere, teknoloji yoğun alanlarda birçok girişim fikrinin hayata geçirilebilmesi için GED köprü oluyor. Biz bu modelin Türkiye’nin her yerinde hayata geçirilmesini diliyoruz. Çünkü biliyoruz ki Türkiye, ancak girişimcisi ve markası ile güçlü ülke olabilecek.

GED’in son dönemde gerçekleştirdiği faaliyetlerle ilgili neler söylemek istersiniz?

Geçtiğimiz aylarda içeriği ve kursiyer seçimiyle Türkiye’nin en etkin Uygulamalı Girişimcilik Eğitimlerinden birini KOSGEB desteğiyle gerçekleştirdik. 200 kadar inovatif iş fikri olan girişimci adaylarından 30’unu seçtik. Ağırlıklı üniversite mezunu bu girişimci adaylarına KOSGEB’in müfredatına ek dersler verdirdik. Onları gelecekte mentorleri olacak iş dünyasının tecrübeli isimleriyle bir araya getirip tecrübe paylaşımlarında bulunmalarını sağladık. Şimdi daha kapsamlı girişimci mentor buluşmasını internet üzerinden bir eşleştirme programıyla gerçekleştireceğiz. Örneğin gıda alanında bir yenilikçi iş fikri olan girişimci kendi girişimini hayata geçirme aşamasında gıda sektörünün devi bir ceo ile birlikte yürüyecek. Girişimci mentorunun deneyimlerinden tesislerinden, arge biriminden, netwokundan yararlanacak. Bu girişimin başarısı ve hızı için çok önemli. Şimdi GED,  mentor – girişimci işbirliğini düzenleyecek internet üzerinden bir program üzerinde çalışıyor.

Peki nihai hedefiniz ne?

Bizim gençlerimiz Silikon Vadisi’nin gençlerinden daha zeki. Bizimkiler de Google gibi facebook gibi, uber gibi girişimlere imza atabilir. Eksik olan çalıştırılamayan girişimcilik ekosistemidir. Ekonomi yönetimi ülkede girişimciliğin gelişmesi için eğitimlerden teşviklere gerçekten güzel bir yapı oluşturdu. Ama girişimci adayıyla, mentoruyla, melek yatırımcısıyla ve yerel yöneticileriyle ekosistemi doğru çalıştırabilenin kazanacağı bir dönemdeyiz. GED bu anlamda Türkiye için pilot. O yüzden çok başarılı olmak zorundayız. Bunun için çalışıyoruz. Bölgemizde ve Türkiye’de girişimciliğin ve girişimcilik ekosisteminin gelişmesi için her kurumla işbirliği yapıyoruz. Her arkadaşım Türkiye’nin geleceğinde girişimciliğin önemini ve yerini çok iyi biliyor ve buna göre çalışıyor.