Dikkat eksikliğinde EEG nörofeedback dönemi

RÖPORTAJ: MURAT YILDIRIM

Dikkat eksikliği ilaçla mı tedavi edilmeli ilaçsız mı?

Dikkat eksikliğinin ilaçsız tedavisi hem hekimlerin hem de ailelerin tercih ettiği bir şey ve geliştirilen yeni uygulamalarla ilaç kullanmaksızın veya düşük doz ilaç ile başarılı sonuçlar almak mümkün. Sorunun ilaçsız olarak ne kadar tedavi edilip edilmeyeceği dikkat eksikliğinin seviyesine bağlı, hafif veya orta düzey dikkat eksikliğinde tedavi oranı yüksekken ileri düzeydeki dikkat eksikliğinde nörofeedback ilaç tedavisine ek bir tedavi olarak ele alınmalıdır.

EEG Nörofeedback yöntemi nasıl bir tedavi yöntemidir?

EEG nörofeedback tedavisi beyin dalgalarının düzenlenmesi üzerine kurulu bir tedavidir. Bu tedavide beynin muhtelif yerlerine bağlı olan elektrotlarla alınan bilgiler bir bilgisayar programından geçirilip daha sonra tekrar görüntü olarak ekrana verilmektedir. Ancak bu bilgiler bir bilgisayar oyunu formatında olduğu için çocuk ve gençler sıkılmadan bunu izlemektedir. Görüntülerin beyin dalgalarına bağlı olarak şekillendirilmesi üzerine kurulu olan sistemde dikkat kaybolduğunda görüntüler değişmekte, tekrar yoğunlaştığında ise görüntüler eski haline dönmektedir. Bunun için herhangi bir şey yapmasına gerek olmadan görüntülerin 20 dakika boyunca izlenmesi bir yandan çocuk ve gençlerin dikkatlerini bilgisayar oyununa yöneltirken bir yanda da beyin dalgalarının bir düzen sağlaması konusunda yol kat edilmektedir. Bu seanslar 15-20’yi bulduğunda beyin dalgalarının sağladığı düzen dikkat eksikliğini toparlama konusunda aşama kaydetmektedir.

Çocuklarda ve gençlerde de kullanılabilir mi?

Dikkat eksikliğinin hafif olduğu durumlar, çocuk ve gençlerin dikkatlerini toparlamakta zorlansa da çok yoğun dikkat sorunu yaşamadıkları, sadece ders çalışma konusunda isteksizlik duyup çabuk sıkıldıkları ve sınavlarda basit hatalar yaptıkları durumdur. Bu durumda olup ailelerin ilaç kullanma konusunda kaygıları olduğu için başarısız olan gençler sınav öncesinde yapılan EEG  nörofeedback uygulamaları ile ilaç kullanmaksızın çok iyi sonuçlar alınabilmektedir. Bu uygulama dikkat eksikliğinin iyi saptandığı durumlarda daha başarılı olmaktadır.Dikkat eksikliği düzeyini ölçen testler ile sorunun düzeyi saptanan çocuklardan ilaçsız olarak bu tedaviden faydalanabilecek olanlar seçilip hemen uygulamaya geçilmekte böylelikle hem aileler çocukları ilaç kullanmadığı için kendilerini daha hissetmekte hemde gençler sınavda düşük puanlar almaktan kurtulmaktadırlar.

Orta düzeydeki dikkat eksikliğinde neler yapılabilir?

Orta düzeydeki dikkat eksikliğinde sıkıntılar daha çok artabilmekte, dersin başında 10 dakikadan fazla oturamazken, sınavlarda çok basit hatalar yapıp sonrasında üzülmektedirler. Daha ağır düzeydeki dikkat eksikliğinde ise öğrenci dersin başında hiç oturamamakta, ders dendiği zaman karnına ağrılar girmekte; uzun süreli sınavların sonunu bile bekleyemeden -doğru ya da yanlış- cevap şıklarını işaretleyerek kendilerini sınav salonundan atmaktadırlar. Böyle durumlarda ise neurofeedback uygulamasına ek olarak gerekenden daha düşük dozda ilaç tedavisiyleunutkanlık azaltılıpsınavlarda konsantrasyonve başarıyı arttırılırken çalışmadan alınan verim yükseltilmektedir.

Bu yöntemin başarı oranı nedir?

Dünyada 30 yıldan beri bilinen, özellikle de Amerika’da yaygın uygulama alanı bulan Neurofeedback’in dikkat eksikliği tedavisindeki etkisi ülkemizde yeni yeni fark edilmekte, uygulama bazı öncü kurumlar tarafından yapılmaktadır. Şimdiye kadar yapılan uygulamalarda % 95’e varan başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Düzenli tedavi sonrasında 3,6 ve 12. aylarda yapılan kontrollerde çocuklardaki dikkat eksikliğinin geçen zamanla birlikte azaldığı gözlenmektedir.  Öyle ki dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar uygulamanın ardından okulda öğretmenini dinlerken, evde ders çalışırken dikkati dağılmadan derse uzun süre konsantre olabilmekte buna bağlı olarakders ve sınav başarısı yükselmekte ayrıca huysuzluk/inatçılık/kavgacılık gibi davranış problemleri ortadan kalkmaktadır.