Kara kutu nedir, ne işe yarar? Uçak kazalarının sırlarını çözen kritik cihazın özellikleri neler?

Uçak kazalarında en çok araştırılan cihaz olan “kara kutu”, uçuş verilerini ve kokpit konuşmalarını kaydeden hayati bir kayıt ünitesidir. Parlak turuncu rengi ve çarpışmalara dayanıklı yapısıyla dikkat çeken kara kutunun ne olduğu, nasıl çalıştığı ve neden bu kadar önemli olduğu merak ediliyor.

Havacılık güvenliğinin en kritik unsurlarından biri olan kara kutu, uçak kazalarının nedenlerini aydınlatmada belirleyici rol oynuyor. Uluslararası adıyla flight recorder olarak bilinen bu cihaz, uçuş boyunca tüm teknik verileri ve kokpit konuşmalarını kaydederek, olası bir kaza sonrası araştırmacılara ışık tutuyor. Çoğu kişi tarafından siyah zannedilmesine rağmen parlak turuncu renkte üretilen kara kutu, zorlu şartlara dayanıklı yapısıyla her koşulda verileri koruyabilmesi için özel olarak tasarlanıyor.

Kara kutu, her uçakta zorunlu olarak bulunan ve uçuş süresince teknik verileri kaydeden gelişmiş bir kayıt cihazıdır. Uluslararası havacılık standartlarında Flight Data Recorder (FDR) ve Cockpit Voice Recorder (CVR) olmak üzere iki tipi bulunur:

FDR: Uçağın hız, irtifa, motor performansı gibi yüzlerce teknik verisini kaydeder.

CVR: Pilotlar arasındaki konuşmaları ve kokpit içi sesleri kaydeder.

Sanıldığı gibi siyah değil, denizde ya da enkaz altında kolay bulunması için parlak turuncu renkte üretilir.

Kara kutunun temel amacı, uçak kazalarının nedenini tespit etmek ve havacılık sektörünün bu kazalardan ders çıkarmasını sağlamaktır.

Bu cihaz sayesinde uzmanlar:

Uçuş sırasında yaşanan teknik sorunları

Pilotların son konuşmalarını

Uçağın düşüş anındaki performansını

Motor, gövde ve elektronik sistemlerdeki hataları

ayrıntılı şekilde analiz edebilir.

Kara kutu verileri, sektörde alınan güvenlik tedbirlerinin geliştirilmesinde kritik rol oynar.

Kara kutular, uçak kazalarında oluşabilecek en ekstrem koşullara dayanacak şekilde üretilir:

1100°C sıcaklığa kadar dayanır

Yoğun basınca ve darbeye karşı korumalıdır

Su altında 90 güne kadar sinyal yayabilir

Ortalama 5 kg ağırlığında olup çelik ve titanyumdan oluşan özel bir gövdeye sahiptir.

Deniz suyuyla temas edince sinyal gönderir

Uçak denize düştüğünde kara kutu otomatik olarak sinyal göndererek yer tespitini kolaylaştırır. Bu sinyal “pinger” olarak adlandırılır.

Kuyruk bölümünde bulunur

Kazalarda uçağın en son zarar gören bölümü olan kuyruk kısmında konumlandırılır. Bu sayede cihazın zarar görme ihtimali minimuma iner.

Kayıt süresi

Teknik veriler: Son 25 saat kayıt edilir

Kokpit konuşmaları: Son 2 saat depolanır

Uçak kazalarının %90’ının nedeni kara kutu sayesinde netleşir.

Güvenlik standartlarının geliştirilmesinde rol oynar.

Pilot hatası, teknik arıza veya dış faktörler gibi durumlardan hangisinin kazaya yol açtığını ortaya çıkarır.