Tükettiğimiz besinlerin vitaminlerini koruması, daha besleyici ve daha sağlıklı olması sadece doğal yapılarından değil, pişirilme yöntemlerinden de gelir.
Sağlık ve damak tadı çömlekte
(ÖZEL HABER)
Serhat ŞANLI
ADANA (İLKHABER) - Unutulmuş ve tartışılmayan tek tarihi toprak çömleklerimizin çok sağlıklı olduğu ve odun ateşiyle çömlekte pişen her yemeğin tadının bir başka olduğunu hepimiz biliriz. Günümüzde de ekmek fabrikalarının yavaş yavaş odun fırınlarına geri döndüğünü görmekteyiz.
Tükettiğimiz besinlerin vitaminlerini koruması, daha besleyici ve daha sağlıklı olması sadece doğal yapılarından değil, pişirilme yöntemlerinden de gelir. Kullandığımız tencereler, tavalar ya da fırın kaplarının hangi maddeden yapıldığı, tükettiğimiz yiyeceklerin lezzetini olduğu kadar besin değerini ve dolayısıyla sağlığınızı da etkiler.
Adana’da çömlek mutfak eşyaları satan Abdullah Umay, çanak çömlekte yapılan yiyeceklerin daha lezzetli ve sağlıklı olduğunu söylüyor. Asırlardır insanların çömlek kullandığına değinen Umay, zamanla gelişen teknolojinin hayatı kolaylaştırdığını ancak, beraberinde sağlık sorunlarının da geldiğini belirtti.
Günümüzde insanların yavaş yavaş çömleklerin önemini anladığını ve yöneldiğini belirten Abdullah Umay sözlerine şöyle devam etti;
ÇÖMLEKLER İNSANLIK TARİHİ KADAR ESKİDİR
‘’Çömlek yüzyıllardır insanlığın kullandığı, bir eşyadır. Hatta insanlık tarihinin başlangıcına kadar giden bir tarihi var diyebiliriz. Tarihi kalıntılara baktığımız zaman insanlığın doğuşu ile beraber çömlekte hayatımızda yer almıştır.
Bugün ağırlıklı olarak halen İç Anadolu, Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerimizde çömlek kullanımı çok yaygındır. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte çömlekler yerini türlü türlü madeni eşyalara bırakmış durumdadır. Ancak eskilerimiz daha bilir ki, çömleğin verdiği tadı, besini yeni tencere ve ya tavalarda bulmamız mümkün değildir.
ÇÖMLEKLER TARİH OLMAYA YÜZ TUTTU
Eskiden yemeklerin pişirildiği, peynir ve tereyağının, pekmezin hatta kuru gıdanın bile muhafaza edildiği ve su ibriklerinin de yapıldığı toprak çömlekler, gelişen sanayi ürünlerine karşı direnemeyerek yok olmakla karşı karşıya kaldı. Ayrıca insanın vazgeçilmez sanatlarından biri olan çömlekçilik, tarih olmaya yüz tuttu diyebiliriz.
Hammaddesi toprak olan çömlek kaplar, birçok insanın da hem geçim kaynağı, hem de kullanım için vazgeçilmez ev gereçleri arasındaydı. Özellikle kırsal kesiminde buzdolabı olmadığından gıda ürünleri çömleklere konulup, toprak altında muhafaza edilirdi. Çömlekten tabaklarda yemek yenirdi. Hatta düğünlerde gelin eve getirildiğinde çömlek kırıldığını bilmeyen yoktur.
ÇÖMLEK USTASI YOK DENECEK KADAR AZALDI
Günümüzde ise artık turistik eşya olarak değerlendirilen çömlekler yok denecek kadar az ve az sayıda ustasıyla ayakta tutunmaya çalışılan bir meslek haline geldi. Eskiden insanlar hep çömlek kapları kullanıyordu. Çünkü eskiden plastik ve alüminyum kaplar yoktu. Topraktan yapılan kaplar, sağlıklı olduğu için de çok tercih ediliyordu. Ancak şimdi eskisi gibi kimse kullanmıyor. Zaten şimdiki kuşaklar çömleğin verdiği tadı da görmediği için bilmiyor. Çömleği alan genelde süs eşyası olarak kullanıyor. Hatta turistik bölgelerimizde satışı daha çok diyebiliriz.
İNSANLARDA ÇÖMLEĞE YÖNELME VAR
Sevindirici olan ise günümüzde artık insanlarımızda yeniden çömleklere yönelme başladı. Hem sağlık açısından, hem de damak tadı açısından tercih edilmeye başlandı. Odun fırınlarında da artış ile beraber, çömleklerde tercihler arasına girdi diyebiliriz. Özellikle son 2-3 yıldır yoğurt yapımı, yemek tavası, balık için çömlek, hatta su testisi isteyenler bile var. Çömlekteki yemeklerin tadını alan insanlar hemen gelip alıyor. İnsanlarımızın tekrardan eskiye yönelmesi, bizim için sevindirici bir durum. Böyle giderse 5-10 yıl içerisinde her evde çömlek kaplar kullanılacak diyebiliriz.
Bizim çömleklerimiz Nevşehir’de yapılıyor. Su ibriği, her türlü yemek tencere ve tavaları, yoğurt küpü ve tavası, balık tavası, tabaklar, taslar, sütlaç kapları, sarma-dolma kapakları, peynir-salça küpü, çiğ köfte leğeni satıyoruz. Millet genelde bunları istiyor. Çömlek fiyatları da çok hesaplı ve türlerine göre fiyatları 2 lira ile 30-40 lira arası değişiyor.
Adana’da en fazla yoğurt küpü, balık tavaları, güveç tavaları satılıyor. Ayrıca küçük çömlekr de ev eşyası olarak tercih ediliyor. Çömlek sağlıklıdır. Besinlerin vitaminlerini korur. Herkes tercih etmelidir.’’