Türkiye’nin kültür ekonomisi 2024 yılında hızlı büyüme gösterdi. Kültür harcamaları, ithalat-ihracat dengesi ve istihdam verileri önceki yıla göre dikkat çekici artışlar kaydetti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin Kültür Ekonomisi İstatistiklerini açıkladı. Verilere göre Türkiye’nin kültür harcamaları 2024 yılında bir önceki yıla göre %83,3 artarak 408 milyar 339 milyon 432 bin TL seviyesine yükseldi. Kültür harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı ise %0,9 olarak gerçekleşti.
Genel devlet harcamalarının payı %49,1 olduToplam kültür harcamaları içinde genel devletin payı 2024 yılında %49,1 olarak kaydedildi. Devletin kültür harcamaları bir önceki yıla göre %76,1 artarak 200 milyar 369 milyon 171 bin TL’ye çıktı. Bu harcamaların %67,8’i merkezi yönetim bütçesinden, en yüksek payı ise %17,7 ile kültürel miras koruma faaliyetleri oluşturdu.
Hanehalklarının kültür harcamaları 2024’te bir önceki yıla göre %91,5 artarak 203 milyar 807 milyon 948 bin TL oldu.
Harcama kalemlerinde:
Bilgi işleme ekipmanları %25,0,
Kültürel hizmetler %24,3,
Kitaplar %18,1 pay aldı.
Kültürel sektörlerin katma değeri %73,9 arttıKültür ekonomisinin üretim tarafı da büyüdü. Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle katma değeri 2024’te %73,9 artarak 188 milyar 547 milyon 288 bin TL’ye yükseldi.
Katma değerin dağılımı:
%20,7’si kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması,
%13,1’i sinema filmi, video, televizyon yapımı, ses kaydı ve müzik yayımlama,
%11,6’sı mimarlık faaliyetleri tarafından üretildi.
Kültürel mal ticaretinde ithalat rekor artış gösterdi2024 yılında kültürel mal ihracatı %8,1 artarak 9 milyar 876 milyon 466 bin dolar oldu. Kültürel mal ithalatı ise %166 artarak 7 milyar 336 milyon 440 bin dolar seviyesine çıktı.
Paylar:
Kültürel mal ihracatının toplam ihracattaki oranı %4,2,
Kültürel mal ithalatının toplam ithalattaki oranı %2,3 oldu.
İthalat ve ihracatın en yüksek olduğu alan el sanatları olarak kaydedildi.
Kültürel istihdam %6,5 artarak 957 bine çıktı2024 yılında kültürel istihdam %6,5 artışla 957 bin kişi oldu. Toplam istihdam içindeki payı ise %2,9 olarak hesaplandı.
Kültürel istihdamda bulunanların dağılımı:
%52,2 erkek,
%47,8 kadın,
%45,4 yükseköğretim mezunu,
%30,5 lise altı eğitimli,
%24,1 lise ve dengi meslek okulu mezunu.
El sanatları çalışanlarının oranı %32,6 olduKültürel istihdamın %79,9’u kültürel meslek alanlarında, %20,1’i kültürel olmayan mesleklerde gerçekleşti.
Meslek alanlarına göre dağılım:
%32,6 el sanatları çalışanları,
%19,2 mimarlar, tasarımcılar, planlamacılar,
%8,2 yazarlar, gazeteciler, dilbilimciler.
Kadın istihdamı:
En düşük oran %28,2 ile sanat, kültür ve mutfak yardımcı meslekleri,
En yüksek oran %77,7 ile diğer dil öğretmenleri oldu.