Türkiye’de doğurganlık hızı 7 yılda 2,08’den 1,48’e geriledi; hükümet yeni teşvikler ve kapsamlı nüfus politikaları hazırlıyor.
Ankara’da düzenlenen “Aile ve Nüfus On Yılına Doğru Uluslararası Sempozyumu”nun kapanış programında konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin doğurganlık hızındaki hızlı düşüşe dikkat çekerek, son 7 yılda bu hızın en fazla azaldığı 5’inci ülke konumuna geldiğini söyledi. Yılmaz, doğurganlıktaki gerilemenin devam etmesi halinde Türkiye’nin nüfus yenilenme seviyesinin altına düşeceğini vurguladı.
“Doğurganlık hızımız 1,48’e kadar düştü”Yılmaz, Türkiye’de nüfus artış hızının son yıllarda belirgin şekilde yavaşladığını belirterek şu bilgileri paylaştı:
“2017 yılında toplam doğurganlık hızımız 2,08 iken, 2024’te 1,48’e kadar gerilemiştir. Dünya ortalaması 2,25 düzeyindedir. Ülkelerin son 7 yıllık doğurganlık hızı değişimlerine bakıldığında Çin, Güney Kore, Arjantin ve Kuveyt’ten sonra en fazla düşüş yaşayan 5’inci ülke Türkiye’dir. Bu eğilim sürerse, ülkemiz AB ortalamasının da altına düşecektir.”
Yılmaz, nüfusun kendini yenileyebilmesi için doğurganlık hızının 2,1’in altına inmemesi gerektiğini hatırlattı. TÜİK projeksiyonlarına göre Türkiye nüfusunun 2050’lerin ilk yarısında yaklaşık 94 milyona ulaşacağı; 2100’e gelindiğinde ise 77 milyona gerileyebileceği öngörülüyor.
“Aile ve Gençlik Fonu’nda destekler artırılacak”Aile ve gençlere yönelik teşviklerin artırıldığını belirten Yılmaz, 2026 itibarıyla yeni destekleri şu sözlerle duyurdu:
“2025 Eylül sonu itibarıyla 42 bin çifte 150 bin lira faizsiz kredi sağladık. 2026’dan itibaren eşlerin her ikisi 18-25 yaş arasındaysa destek 250 bin liraya; en az biri 26-29 yaşında ise 200 bin liraya çıkarılacaktır.”
Yılmaz ayrıca doğum sonrası tek seferlik desteğin 5 bin TL’ye yükseltildiğini, ikinci çocuk için aylık 1.500 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar için ise aylık 5.000 TL düzenli destek verildiğini hatırlattı.
“Sezaryen oranı yüzde 61,2 ile dünya zirvesinde”Yılmaz konuşmasında, doğurganlık hızındaki gerilemede sezaryen oranlarının etkisine de değindi:
“2024 Sağlık İstatistikleri Yıllığı’na göre sezaryen oranı yüzde 61,2’ye ulaştı. OECD ve AB ülkelerinde bu oran ortalama yüzde 28. Özel hastanelerde yüzde 80'i aşan bu oran, anne-bebek sağlığı ve doğurganlık eğilimleri açısından dikkatle ele alınmalıdır.”
“Kreşler yaygınlaştırılıyor, çok çocuklu ailelere konut önceliği veriliyor”Yılmaz, kamu kurumlarında kreş ve gündüz bakımevlerinin kapasitesinin artırılması için Cumhurbaşkanlığı tarafından talimat gönderildiğini, sosyal konut projelerinde çok çocuklu ailelere özel kota uygulandığını belirtti.
2026–2035 döneminin “Aile ve Nüfus On Yılı” ilan edilmesinin, uzun vadeli bir demografik stratejinin temelini oluşturduğunu ifade eden Yılmaz, “Aile yapımızı tehdit eden tüm akımlara karşı güçlü duruş sergilemeye devam edeceğiz” dedi.
“Doğurganlık 71 ilde yenilenme seviyesinin altında”Bakan Mahinur Özdemir Göktaş: “Aileyi güçlendirmek bir beka meselesidir”Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş da programa katılarak Türkiye’nin demografik görünümüne ilişkin önemli veriler paylaştı.
Göktaş şunları söyledi:
“Doğurganlık hızı, 71 ilimizde nüfusun yenilenme seviyesi olan 2,1’in altına düştü.”
“Tek kişilik hanelerin oranı yüzde 20’ye ulaştı.”
“81 ilde 15 bini aşkın faaliyetle aileyi güçlendirmeye yönelik çalışmalar yürüttük.”
“Hem kadın hem erkek memurların çocuk ilköğretim çağına gelene kadar yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanmasını sağladık.”