UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim Kültür Örgütü) 2023 yılını “Aşık Veysel Yılı” ilan etti… Sevgiyle, saygıyla anıyoruz. 25 Ekim1894 yılında, Sivas-Şarkışla-Sivrialan Köyü’nde doğdu. Gözlerini çiçekten, kazadan yitirdi. Babası eğlensin diye bir saz aldı. Sazla bütünleşti. Çaldı, söyledi âşık oldu. Ahmet Kutsi Tecer aracılığıyla tanıtıldı. 1931’de Sivas Aşıklar bayramına katıldı. Atatürk’ü görmeye gittiyse de göremedi. Ölümü hakkında yazdı.

“Ağlayalım Atatürk’e/ Bütün dünya kan ağladı/ Süleyman olmuştu mülke/ Geldi ecel can ağladı/…/Bu ne kuvvet bu ne kudret/ Var idi bunda bir hikmet/ Bütün Türkler İnönü İsmet/ Gözlerinden kan ağladı. /…”

Köy enstitülerinde (Arifiye, Hasanoğlan, Çifteler) usta öğretici olarak müzik dersleri verdi. Köy enstitüleri için şiirler yazdı söyledi.

“Enstitü bir kovana misaldir/ Her türlü çiçekten alır bal yapar/ Yurdumuz içinde doğru bir yoldur/ Memlekete kanat takar yol yapar/…/ Uyarın köylüyü varsın ayılsın/ Enstitü kuvveti yurda yayılsın/ Herkes kazancının yolunu bilsin/ Öğretmenler iz gösterir yol yapar/…”

Bizim okula (Düziçi Köy Enstitüsü) gelmişti. Öğretmen, öğrencilerle halleşti; dinletiler verdi. Tarsus’a Şadırvanlı Han’da kaldığını parasını çaldırdığını anlattı.

“Parça parça olsun paramı çalan/ Kimi gerçek dedi kimisi yalan/ Dünyada görmedim böyle bir plan/ Kapı kilitli cüzdan cepte para yok/…/ Bilsem gelmezdim ben bu Tarsus’a/ Bu gamlı gönlümü koymazdım yasa/ Haber verdim inzibata polise/ Kapı kitli cüzdan cepte para yok/…”

Onun için okul çok önemliydi. Şöyle yazdı:

“Dünyanın en zengin aklını gördüm/ Sermayesini sordum, dedi ki okul/ İnsanlara hizmet yaptığın yardım/ Merhametim duygum dedi ki okul/…/ Kanat takar gökyüzünde uçarsın/ Denizleri müdanesiz geçersin/ Soğuğu yağmuru nasıl seçersin/ Rasathane kurmuş dedi ki okul/…”

Hasanoğlan yüksek köy Enstitüsü’nde İsmail Hakkı Tonguç’la söyleşilerde bulunur. İzin isteme gereği duyar. Memleketten aldığı mektubu okur:

“Yeni mektup aldım gül yüzlü yardan/ Bekletme yolları gel deyi yazmış/ Sivrialan Köyü’nden bizi diyardan/ Dağlar mor menekşe gül deyi yazmış/…/ Kokuyor burnuma Sivrialan Köyü/ Serindir dağları soğuktur suyu/ Yâr mendil göndermiş yadigar deyi/ Gözünün yaşını sil deyi yazmış/ Veysel bu gurbetlik kâr etti cana/ Karıştır göçünü ulu kervana/ Sakın uzamasın yol deyi yazmış.”

Aşık çiftçilik de yapar, toprakla dır işi. Köyünde bir bahçe kurmuştur… örnek olmuş. Enstitü de gençlerle birlikte toprakla savaşır… Yol yaparlar, su getirirler, elektrik üretirler… Toprak dilsiz olur mu?  Dil verin yazar Veysel.

“Dost dost diye nice nicesine sarıldım/ Benim sadık yârim kara topraktır/ Beyhude dolandım boşa yoruldum/ Benim sadık yârim kara topraktır/…/ Koyun verdi kuzu verdi süt verdi/ Yemek verdi ekmek verdi et verdi/ Kazma ile döğmeyince kıt verdi/ Benim sadık yârim kara topraktır/…/ Karnın yardım kazmayınan belinen/ Yüzüm yırttım tırnağınan elilen/ Yine beni karşıladı gülilen/ Benim sadık yârim karatopraktır/…”

Doğa olaylarına yabancı değildir. Yağmur yağmış sel olmuş, almış hasılatı götürmüş. Şöyle diyor ona da:

Sekizinci ayın yurmi ikisi/ Emeklerim zay eyledi sel benim/ Sele gitti hasılatın hepisi/ Emeklerim zay eyledi sel benim/…/ Hava tehlikeli bu sıra/ Az kaldı ki köyü yerinden süre/ Tamah etti üç beş tane mısıra/ Emeklerim zay eyledi sel benim…”

Veysel “İnce uzun” bir yoldaydı, 21 Mart 1973 günü çekip gitti.

Analım koca aşığı…