Türkiye'nin gökyüzündeki kalkanı: Çelik Kubbe nedir, ne işe yarar?

Türkiye’nin savunma sanayiinde son yıllarda attığı adımlar, yerli ve milli projelerle taçlanıyor. Bu projeler arasında en dikkat çekenlerden biri de “Çelik Kubbe” sistemi. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün’ün son açıklamalarıyla aktif kullanımına başlandığı duyurulan sistem, Türkiye’nin hava savunma gücüne stratejik bir katkı sunuyor. Peki Çelik Kubbe nedir, ne işe yarar? İşte tüm yönleriyle Türkiye’nin yeni hava savunma kalkanı...

Çelik Kubbe nedir?

Çelik Kubbe, Türkiye’nin yerli imkanlarla geliştirdiği çok katmanlı ve entegre bir hava savunma sistemidir. 6 Ağustos 2024’te toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) toplantısında kamuoyuna duyurulan sistem, erken ihbar, komuta-kontrol, haberleşme ve silah sistemlerinin ortak bir mimaride bütünleştirilmesiyle oluşturulmuştur.

Sistem, Türkiye’nin hava sahasını; seyir füzeleri, İHA’lar, SİHA’lar, kamikaze drone’lar ve balistik füzelere karşı korumayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda yapay zekâ destekli karar mekanizmalarıyla savunma reflekslerini daha hızlı ve etkili hale getiriyor.

Sistemin geliştirilme süreci ve üreticileri

Çelik Kubbe projesi; ASELSAN, ROKETSAN, TÜBİTAK SAGE ve Makine ve Kimya Endüstrisi (MKE) tarafından ortaklaşa yürütülmektedir. Sistem, Türkiye'nin hava savunmasında çok katmanlı bir yapıya geçişini simgelerken, radar ve elektro-optik sensörlerle desteklenen akıllı bir ağ yapısı üzerine inşa edilmiştir.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na göre, sistem ağ merkezli yapı sayesinde “ortak hava resmi” oluşturmakta ve elde edilen veriler yapay zekâ destekli karar destek sistemlerine aktarılmaktadır.

Çelik Kubbe'nin bileşenleri nelerden oluşuyor?

Çelik Kubbe sistemi; farklı irtifalarda etkili olacak şekilde, yerli hava savunma unsurlarını entegre etmektedir. Sistemde yer alan başlıca bileşenler şunlardır:

İHTAR: Mini ve mikro İHA’lara karşı elektronik karıştırma ve önleme sağlar.

ŞAHİN: 40 mm mermiyle İHA’lara karşı fiziksel imha sağlar.

GÖKBERK: Lazer silahı ve radar sensörleri ile hedef tespiti ve imhası yapar.

GÜRZ: Alçak irtifa tehditlerine karşı tam otonom çalışan füze ve savunma sistemi.

KORKUT: 35 mm çift namlulu top sistemiyle alçak irtifada görev yapar.

HİSAR-A / HİSAR-O / SİPER: Kısa, orta ve uzun menzilli füze sistemleri.

SUNGUR: Portatif hava savunma füzesi.

Bu sistemler, radarlar, komuta kontrol merkezleri ve elektro-optik sensörler ile koordineli şekilde çalışarak Türkiye’nin hava sahasında tam kapsamlı bir koruma ağı oluşturur.

Operasyonel yetenekleri neler?

Çelik Kubbe’nin kapsama alanı 1 km’den başlayarak 100 km’nin üzerine çıkmaktadır. Katmanlı yapısı sayesinde sistem hem alçak hem de yüksek irtifa tehditlerine karşı savunma sağlayabilir. Özellikle SİPER Blok 3 sisteminin 2025 sonuna kadar devreye alınmasıyla balistik füzelere karşı da etkin bir savunma hattı oluşturulması planlanmaktadır.

Sistem, otomatik ve yarı otomatik çalışma modlarıyla tehditlere saniyeler içinde yanıt verebilirken, yapay zekâ sayesinde tehdit önceliklendirme ve hedef seçimi gibi kritik kararlarda insan faktörüne olan ihtiyacı da azaltıyor.

Şu anki durum ve planlar

Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, Çelik Kubbe'nin bir “sistemler sistemi” yaklaşımıyla geliştirildiğini ve halihazırda birçok alt bileşenin Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde aktif kullanıldığını belirtti. ASELSAN’ın 2023 faaliyet raporunda yer alan bilgilere göre, sistemde kullanılan Kalkan Radarı ve SİPER arama radarlarının testleri tamamlanmış durumda.