Gediz Deltası'nın canlılığı, kuraklıkla tehlikede

Gediz Deltası, İzmir’in biyolojik çeşitlilik açısından en zengin ve ekolojik açıdan en önemli sulak alanlarından biri. Kütahya’dan doğup 401 kilometre yol kat ederek İzmir Körfezi’ne ulaşan Gediz Nehri’nin taşıdığı alüvyonların biriktiği bu delta, çok çeşitli habitatlarıyla adeta bir doğa cenneti oluşturuyor. Tuzcul bataklıklardan çayır ve sazlıklara, tatlı ve acı su habitatlarından kıyı meralarına kadar uzanan geniş bir ekosisteme sahip olan Gediz Deltası, 303 farklı kuş türüne ev sahipliği yapıyor. Ancak, kuraklık ve yanlış tarım politikaları nedeniyle özellikle ıslak çayırlar ve tatlı su kaynaklarının tehdit altında olduğu belirtilen deltada yapılan gözlemler, bu alandaki kuş sayısında önemli bir düşüş olduğunu gösteriyor.

Doğa Derneği Sulak Alan Uzmanı Burçin Yaraşlı, özellikle delta içerisindeki ıslak çayır habitatlarının büyük tehdit altında olduğunu söyledi.

Yaraşlı, “Bu alanlar, yılın farklı dönemlerinde pek çok kuş türü için hayati yaşam alanları sağlıyor. Kış aylarında kız kuşu, kızıl bacak ve yeşil bacak gibi türler burada beslenirken, bahar aylarında uzun bacaklı kuşlar, göç dönemlerinde ise diğer farklı türler alanda konaklıyor. Yazın ise boz kuyruk, tepeli toygar ve sarı kuyruk sallayan gibi kuşlar burada üreme yapıyor” dedi.

Gediz Deltası’nın kuzeyinde yer alan sazlıklar bölgesinin ise kökleriyle suyu doğal olarak filtreleyen kamışlar sayesinde suyun kalitesini iyileştirip kıyı erozyonunun önlenmesinde önemli rol oynadığına dikkati çeken Yaraşlı, sazlıkların ekosistemdeki kritik işlevine vurgu yaptı.

Yaraşlı, şöyle konuştu: “Sazlıklar, hem suyu temizliyor hem de pek çok canlı türü için kritik habitatlar sağlıyor. Ördekler, dövüşken kuşlar, kızıl bacak gibi türler bahar aylarında burada dinlenip besleniyor. Ancak son yıllarda bölgedeki su kaynaklarının yanlış tarım politikaları ve su yönetimi nedeniyle azaldığını, bu durumun habitatların kurumasına neden olduğunu üzülerek gözlemliyoruz.”

2022 yılında yapılan arazi çalışmalarında sazlık bölgesinde yaşanan erken kurumadan dolayı kuğuların üreyemediğine de dikkat çeken Yaraşlı, şöyle devam etti:

“Ayrıca, göç dönemlerinde görülen ve tehlike altında olan birçok kuş türünün kuraklık sebebiyle dramatik şekilde düştü. 2021 yılında sazlıklarda 6957 birey saydığımız kaşık gaga sayısı, 2022’de 900’e kadar düştü. Bu veriler, kuraklığın kuşlar ve diğer canlılar üzerindeki yıkıcı etkisini açıkça ortaya koyuyor. Sulak alanların ve burada yaşayan türlerin korunması için Gediz Deltası’na doğal su girişinin sağlanması gerekir. Ekosistemin devamlılığı ve kuşların göç yollarının korunması için sazlıklar bölgesinin kurumasını engellemek zorundayız. Gediz Deltası’nın tapusu doğanın kendisindedir ve bizler bu değerleri korumak için çalışmaya devam edeceğiz.”