Turunç fideleri toprakla buluştu

Bayram BULUT

ADANA (İLKHABER)-Adana’nın simgesi haline gele turunç ağaçları yol kenarlarına dikiliyor.

Anayol kenarlarında, orta refüjlerde ve parklarda sıklıkla karşılaşılan turunç ağaçları kente ayrı bir güzellik katıyor. Mart ve Nisan aylarında çiçek açan ve açtığı çiçeklerin kokusu tüm kenti saran turunç ağaçları görenleri adeta büyülüyor.

YERLER BELİRLENDİ

Uğrunda şiirler yazılan, şarkılar söylenen ve karnavallar yapılan turunç ağaçları zaman zaman mevsimsel nedenlerden ve yeteri kadar su almamalarından dolayı kuruyor. Kuruyan ağaçlar Adana Büyükşehir Belediyesi ekipleri tarafından yerinden sökülüyor. Yerinden sökülen ağaçların alanları bir süre dinlenmeye bırakılıyor. Ardından ise belediye ekipleri tarafından yeni dikilecek fideler belirlenen yerlere dikiliyor.

FİDELER GETİRİLDİ

Son olarak ise Adana Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Daire Başkanlığı’na bağlı ekipler Seyhan İlçesi Mustafa Kemal Paşa Bulvarı üzerinde turunç ağaçları ile ilgili çalışma yaptı. Sabah erken saatlerinde bulvar kenarlarında ki orta refüjdeki ağaç dikilecek alanları belirleyen ekip, kamyonetle fidanları dikilecek alanlara getirdi.

TEK TEK EKTİLER

Ekipler toprağı kazarak fidanları toprakla buluşturdu. Yol boyunca yapılan çalışmalarda güneşin altında çalışan ekiplerin, başlarına şaka takarak güneşten korundukları görüldü. Fidanları eken ekipler daha sonra farklı alanlara fideleri dikmek için bulvardan ayrıldı.

EKONOMİYE KATKI SAĞLIYOR

Turunç ağaçlarının kentte vatandaşların da ekonomilerine katkı sağladığı öğrenildi. Yollarda ki turunç ağaçlarının meyvelerini toplayan vatandaşların evlerine götürerek reçel yapıp sattıkları yada kendilerinin tükettiği görüldü. Yolda turunç toplayan vatandaşlar ağaçlara zarar vermeden bu toplama işlemi yaparken, topladıkları ürünleri ise çuvallara doldurdukları dikkatlerden kaçmadı.

SUYU SALATALARDA KULLANILIYOR

Bazı vatandaşlar ise turunç meyvesinin sularını salatalarında kullanıyor. Ekşi bir tadı olan turunç meyvesinin limon yerine kullanıldığı öğrenildi.  Vatandaşlar, turunç meyvelerini çok sevdiklerini,  yaz aylarında da gölgeliklerinden faydalandıklarını dile getirdi. Turunç meyvelerini toplayarak reçel yaptıklarını belirten vatandaşlar, “Reçel yapıyoruz. Salatalarımıza limon yerine sıkıyoruz. Salatalara lezzet veren bir özelliği var turunç meyvesinin” dediler.

TURUNÇ MEYVESİ HAKKINDA BİLGİLER

Akdeniz’in sıcaklığını kabuğunda taşıyarak girdiği her yere turuncu renkli bir esinti taşır turunç meyvesi. Görünümü ile portakalın tıpatıp aynısı olan turunç, adından da anlaşıldığı gibi turunçgiller familyasına adını veren asıl meyvedir. Halk arasında portakalın aşılanmamış yabani hali olarak tanınan meyve, portakaldan daha acı ve ekşimtırak bir tada sahiptir. Özellikle suyu greyfurt ve portakala göre daha acı olduğu için meyve olarak daha az tercih edilir.

TURUNÇ MEYVESİ NEDİR?

Turunç meyvesi doğada kendiliğinden yetişen 2 – 2,5 metre boyundaki yaprağını dökmeyen turunç ağacında büyür. Sağlam kökleri, dikenli dalları ve çok çatallı tacı ile ayırt edilir.

Portakalla birlikte limon da turunç ağacının aşılanması ile türetildiği için turunç ağacı, turunçgillerin atası sayılır.

Turunç meyvesi başlangıçta koyu yeşil renkte iken olgunlaştığında canlı parlak bir turuncu renk kazanarak tıpkı portakala benzer.

Turunç meyvesinin tadı dışında portakaldan asıl farkı ise kalın kabuğudur.

Kabuğu diğer turunçgillere oranla da daha kalın ve pürüzlü olan turunç meyvesi, görünümü ile portakaldan ayırt edilemese de ele alındığında farkı anlaşılır.

TURUNÇ MEYVESİNİN FAYDALARI NELERDİR?

Çiçeği, yaprağı, kabuğu ve meyvesi ile farklı faydaları olan turunç meyvesinin kabuğu, çay yapılarak içilirse iştah açar ve susuzluğu giderir. İştah açarken aynı zamanda vücuda kuvvet ve enerji verir.

Turunç yaprağı, çiğnenerek tüketildiğinde ağız kokusuna iyi gelirken turunç çekirdeği ya da turunç meyvesinden hazırlanan turunç suyu yılan, akrep gibi böcek sokmalarına karşı panzehir olarak kullanılır.

Turunç meyvesi, mideyi kuvvetlendirici etkiye sahiptir. Şerbeti veya suyu içilirse mideyi temizler ve özellikle kusma, bulantı, safra gibi durumlara karşı iyileştirici etki taşır.

Ayrıca meyvesi çay olarak hazırlanıp tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırır.

Turunç kabuğunun iç kısmı, kanın temizlenmesini sağlar ve kalbi kuvvetlendirir. Özellikle çarpıntı gibi durumlara karşı geleneksel tıpta başvurulan meyve, kalp ritmini düzenlemeye yardımcıdır.

Sinirleri azaltıcı etkiye sahip olan turunç, yatıştırıcı etki gösterir ve rahatlama sağlar. Üzüntü ve sıkıntıyı gidermede kullanılır. Özellikle stres kaynaklı depresyonda etkili bir besindir.

Tansiyonu dengelerken aynı zamanda kan şekerini düşürmek de turunç meyvesi faydaları arasında yer alır. Kan şekerini düşürmesine rağmen şeker hastaları tarafından dengeli ve doğru kullanılması büyük önem taşır.

TURUNÇ MEYVESİ NEREDE YETİŞİR?

Turunç meyvesi, tıpkı diğer turunçgiller gibi bir Akdeniz meyvesidir.

Asıl ana vatanı Güneydoğu Asya olan ve Asya’dan İpek Yolu vasıtası ile dünyaya yayıldığı tahmin edilen meyve, bugün ağırlıklı olarak kışın ılıman geçtiği yörelerde yetişir.

Geçmişten günümüze Akdeniz havzasında yabani olarak yetişen meyve, Amerika’nın soğuk geçen iç kısımları dışında neredeyse tamamında yetiştirilir. Bununla beraber Orta Doğu’nun bazı bölümlerinde de bu bitkiye rastlanır.

Türkiye’de Akdeniz ve Ege çevresinde kıyı şeritte yetiştirilen meyve, asıl olarak Aydın ve Nazilli yöreleri ile özdeşleşir.

Ege ile birlikte Marmara’da kışın ılıman geçen yörelerde yetişmesi mümkündür.

Soğuğa bir noktaya kadar dayanıklı olan meyve kışın -4 derecenin altına düşmeyen yörelerde büyür.