Yapı denetiminde yeni dönem: Sektör temsilcilerinden kritik değişikliklere 'risk' uyarısı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 12 Haziran 2025'te yürürlüğe giren yeni yönetmelik; ücret tarifesinden cezai yaptırımlara, firma seçiminden il dışı görevlendirmelere kadar birçok konuda yeni kurallar getirdi. Değişikliklerin hemen ardından Yapı Denetim Kuruluşları Birliği (YDKB) yönetimi, 13 Haziran'da Şanlıurfa'da olağanüstü toplanarak yönetmeliği madde madde analiz etti ve olası saha etkilerini değerlendirdi.

FİRMA SEÇİMİNDE KRİTİK DEĞİŞİKLİK: "ONAYLI SIRA SİSTEMİ"

Yönetmeliğin en çok tartışılan maddelerinden biri, denetim firması seçiminde getirilen yeni model oldu.

500 Metrekare Altı Yapılar: Bu yapılarda yapı sahibine, elektronik görevlendirme dışında kendi denetim firmasını seçme serbestisi tanındı. Sektör temsilcileri, bu durumun kontrolsüzlük riski taşıdığını belirtiyor.

500 Metrekare Üstü Yapılar: Bu yapılar için "Onaylı Sıra Sistemi" adı verilen yeni bir model getirildi. Sisteme göre, ruhsat başvurusu yapan yapı sahibine sıradaki ilk denetim firması sistem tarafından atanıyor. Yapı sahibinin 3 gün içinde bu firmayı onaylamaması halinde, sistem sıradaki ikinci firmayı atıyor ve bu ikinci firmayla sözleşme imzalanması zorunlu hale geliyor.

YDKB Başkanı Toraman bu modeli, "Her ne kadar denge gözetilmiş gibi görünse de, yapı sahibi lehine tanınan manevra alanı sistemin bağımsızlığını zayıflatabilir. Denetim firmalarının pasif rolü, piyasada eşit olmayan rekabet şartlarına yol açabilir" sözleriyle eleştirdi.

MALİ DÜZENLEMELER VE İŞLEYİŞTEKİ YENİLİKLER

Yeni yönetmelikle gelen diğer önemli değişiklikler şunlar oldu:

Hizmet Bedelleri: Artık her yıl TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalamasına göre otomatik güncellenecek.

Fesih Süresi: İnşaata başlanmayan işlerde sözleşme fesih süresi 6 aydan 3 aya indirildi.

Teminatlar: Banka teminat mektubuna ek olarak sigorta şirketlerinden alınan "kefalet senetleri" de kabul edilecek.

Güçlendirme Ücretleri: Güçlendirme projelerindeki denetim hizmet bedeli, normal bir işin en az yüzde 25'i kadar olacak şekilde netleştirildi.

Yeni Cezalar: Denetim görevini keyfi olarak yapmayan veya aksatan firmalara doğrudan fesih gibi yeni cezai yaptırımlar getirildi.

YDKB BAŞKANI TORAMAN: "UYGULAMAYI TAKİP EDECEĞİZ"

YDKB Genel Başkanı Ramazan Fırat Toraman, yaptığı kapanış değerlendirmesinde süreci yakından izleyeceklerini belirtti. Toraman, "Yapı denetim sektörü, deprem başta olmak üzere afetlere karşı halkın birinci savunma hattıdır. Bu sistemin adaletli olmak zorunda. Yapılan değişiklikler bazı alanlarda olumlu adımlar içerse de uygulamada aksaklıklar doğurmaya açık. YDKB olarak bu süreci yakından takip edecek, Bakanlık ile eşgüdüm içinde teknik önerilerimizi sunmaya devam edeceğiz" dedi.

Kaynaklar