Konya'da Tarih ve Maneviyatın Buluştuğu Yer: Mevlâna Müzesi

Müzenin yeri, Selçuklu sarayının gül bahçesidir. Bahçe, Sultan Alâeddin Keykubat tarafından Mevlâna'nın babası Sultânü'l-Ulemâ Bâhaeddin Veled'e hediye edilmiştir. Sultânü'l-Ulemâ, 1231 yılında vefat edince bugünkü yerine defnedilmiş; sevenleri mezarın üzerine bir türbe yaptırmak istemişlerse de Mevlâna "gök kubbeden daha iyi türbe mi olur" diyerek bu isteği reddetmiştir. Ancak 1273 yılında Mevlâna vefat edince oğlu Sultan Veled, türbe yaptırmak isteyenlerin isteklerini kabul etmiştir. Mevlâna'nın mezarı üzerindeki "Kubbe-i Hadra" (Yeşil Kubbe) denilen türbe, dört fil ayağı üzerine, 1274 yılında Mimar Tebrizli Bedrettin'e yaptırılmıştır.

Mevlâna’nın Sandukası

Sanduka, 1274 yılında Konyalı Genakoğlu Hümâmeddin Mehmed ile Tebrizli Selimoğlu Mimar Abdülvâhid tarafından fırınlanmış ceviz ağacından yapılmıştır. Ön kısımda bulunan iki sarıklı mezar Mevlâna ve oğlu Veled, arkada bulunan tek sarıklı sanduka ise Mevlâna’nın babası Bahâeddin Veled'e aittir. Ancak bu konuda kaynaklarda farklı bilgiler de bulunmaktadır. Sandukanın yüzeyi geometrik ve bitkisel motifler ile Mesnevi ve Divan-ı Kebir’den alınmış beyitlerden oluşan yazı kuşaklarıyla bezenmiştir. Sandukanın ayak ucunda yer alan kitabede: “Bu kabri ziyaret eden mutlaka kutlu ve uğurlu olur. Bu kabir Belhli Hüseyin oğlu Muhammed’in oğlu Mevlâna Muhammed’in istirâhat yeridir. O, doğular ve batılardaki âlimlerin sultânıdır” yazısı yer almaktadır.

Mevlana’nın Hayatı

Asıl adı Muhammed Celâleddin olan Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî, 30 Eylül 1207 yılında, bugün Afganistan sınırları içerisinde bulunan Belh şehrinde doğar. Babası, Sultânü’l-Ulemâ (Âlimler Sultanı) unvanına sahip olan Muhammed Bahâeddin Veled, annesi Mümine Hatun’dur. Muhammed Bahâeddin Veled Mevlana’nın doğumundan bir müddet sonra ailesiyle Belh’ten göç eder. Mevlâna ve ailesi Şam’dan sonra Halep üzerinden Anadolu topraklarına girip Malatya, Erzincan, Sivas, Kayseri ve Niğde yoluyla 1222 yılında Lârende’ye (Karaman) gelip yerleşirler. Bahâeddin Veled, Karaman’da kendisi için yaptırılan medresede yedi yıl kalarak irşat faaliyetlerinde bulunur. Mevlâna Celâleddin 1225 yılında Karaman’da Gevher Hatun ile evlenir. Mevlâna’nın yaptığı bu evlilikten Sultan Veled ve Alâeddin Çelebi isimli iki oğlu dünyaya gelir. Gevher Hatun’un vefatı üzerine ikinci evliliğini Kerra Hatun’la yapar ve Emir Âlim Çelebi isimli bir oğlu ile Melike Hatun isimli bir kızı olur. Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubat’ın ısrarlı daveti üzerine Bahâeddin Veled ve ailesi, Karaman’dan Selçuklu Devleti’nin başkenti olan Konya’ya göç eder. Mevlâna ve ailesi ilk zamanlar Altunaba (İplikçi) Medresesi’ne yerleşir. Babasının vefatı üzerine onun yerine geçen Mevlâna, İplikçi Camii diye bilinen yerdeki medresede uzun yıllar dersler verir. 17 Aralık 1273 günü, 66 yaşında iken Konya’da vefat eder.

2023 'Mevlâna Yılı'

21 Ocak 2023 tarihli Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile Mevlâna’yı vuslatının 750. yıl dönümünde anmak amacıyla 2023 yılı "Mevlâna Yılı" olarak kabul edilmiştir.