Tophane'nin zarif bekçisi: Sultan Abdülmecit'in mirası Tophane Saat Kulesi

İstanbul'un Tophane semtinde, Nusretiye Camii'nin yanında sessizce zamana tanıklık eden Tophane Saat Kulesi, Osmanlı'nın son dönem mimarisinin en seçkin örneklerinden biri olarak varlığını sürdürüyor. Yukarı doğru kademeli olarak incelen yapısı ve incelikle işlenmiş detaylarıyla hem yerli hem de yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

SULTANIN MÜHRÜNÜ TAŞIYAN ANITSAL GİRİŞ

Kulenin mimarisindeki en dikkat çekici unsurlardan biri, dört cephesinin de birbirine eş olarak tasarlanmış olmasıdır. Ancak bu simetri, denize bakan cephedeki eşsiz bir detayla bozulur: Kapının hemen üzerinde, yapının banisi olan Sultan Abdülmecit'e ait tuğra gururla sergilenir. Zemin katta yer alan dairesel kemerli kapıların iki yanına yerleştirilmiş olan Dor düzenindeki bağımsız sütunlar, yapıya anıtsal bir giriş atmosferi katmaktadır.

KLASİK MİMARİNİN KATMANLARDAKİ YANSIMASI

Tophane Saat Kulesi, katlar arasında değişen mimari üsluplarıyla adeta bir mimarlık dersi niteliğindedir. Zemin katın üzerindeki triglif-metop kuşağı, Antik Yunan mimarisine zarif bir gönderme yapar. Bir üst kata çıkıldığında ise zemin kattaki Dor düzeni sütunların yerini, daha süslü olan İyon düzenindeki pilastrlar (gömme sütunlar) alır. Bu kattaki dikdörtgen pencerenin üzerindeki basık kemer, yapıya hareketlilik katan bir diğer önemli detaydır.

SAATLER VE BİTKİSEL MOTİFLERLE GELEN ZERAFET

Kulenin üst katlarına doğru çıkıldıkça süslemeler daha da zenginleşir. İkinci katta, yarım daire kemerli pencere ve köşelerde yer alan bitkisel motifli çerçeveler dikkat çeker. Yapının zirvesine yaklaşıldığında ise ince bir konsol saçak, saatlerin bulunduğu bölümü ayırır. En üst katta, girlandlar (askı çelenkler) içine yerleştirilmiş dört adet saat bulunur. Köşelerdeki kıvrımlı destekler ve küre biçimli taşlar, kulenin estetik bütünlüğünü tamamlayarak Tophane'nin bu zarif bekçisine son dokunuşunu yapar.