Hıdır Çak: Orta hasarlı binalarla ilgili sorunlar bir an önce giderilmelidir

Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Adana Şube Başkanı Hıdır Çak, 7 Ağustos'ta Adana'nın Kozan ilçesinde meydana gelen depremler sonrası orta hasarlı binaların oluşturduğu tehlikeye dikkat çekti. Çak, depremde can kaybı yaşanmamış olmasının sevindirici olduğunu belirterek, orta hasarlı binaların güçlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması konusunda ilgilileri acilen harekete geçmeye çağırdı. Çak, orta hasarlı binaların çevre için oluşturduğu riskler hakkında uyarılarda bulunarak, yerel ve merkezi yönetimleri bu konuda daha etkin adımlar atmaya davet etti.

“Telafisi uzun yıllar alacak yıkımlardır bunlar, on binlerce can kaybının ise telafisi yoktur”

Her sarsıntının, haklı olarak insanlarda endişe yarattığını ifade eden Çak; “Özellikle orta hasarlı binaların mevcut durumu nedeniyle, yaşanabilecek olumsuzluklara mahal verilmemesi için, ilgililerin gerekli önlemleri acilen alması gerekmektedir. Bundan 18 ay önce, 6 Şubat depremleri ile ülke olarak büyük bir üzüntü yaşadık. 11 ilimizi etkileyen 6 Şubat depremleri, yakın geçmişte görülmemiş can kayıplarına ve yıkımlara neden oldu. Telafisi uzun yıllar alacak yıkımlardır bunlar, on binlerce can kaybının ise telafisi yoktur. Ancak söylemeliyiz ki, depremler bir doğa olayıdır, engellemek mümkün değildir ama alacağımız önlemlerle afete dönüşmesini,  böylesi acılara sebebiyet vermesini engelleyebiliriz” diye ifade etti.

Bunun sağlanması için de vatandaşından, kurumlarına ve en fazla da devlete görev düştüğünü ifade eden Çak, açıklamasına şu şekilde devam etti: “6 Şubat depremleri sonrası ilimizde 13 bina deprem anında yıkılmış, 13 bina da hemen deprem sonrası acil olarak yıktırılmıştır. Ağır hasarlı 3 bin 294 binanın yıkım ihalesi (mahkeme tarafından iptal edilenler hariç)  valilikçe yapılmış olup önemli sayısı yıkılmıştır. Deprem sonrası orta hasarlı olarak tespit edilen 4 bin 62 binanın durumu ise hala muallaktadır.  Orta hasarlı bina maliklerine, genelge ile konutlarının güçlendirmeye elverişli olduğunu düşünen ve konutlarını güçlendirmek isteyenlerin 29.12.2023 tarihine kadar ruhsat vermeye yetkili idareye başvuru yapmaları belirtilip, ruhsatın düzenleme tarihinden itibaren bir yıl içinde güçlendirme işlemlerini tamamlamaları halinde ağır hasarlı konutlar gibi işlem göreceği belirtilmişti.”

"Adana’daki 4 bin 62 orta hasarlı binanın büyük bir çoğunluğunun, neredeyse tamamına yakınının demekte beis görmüyoruz"

Hıdır Çak, “Ancak bu havada kalan bir karar olmuştur. Nedenine gelince ise; birincisi orta hasarlı olup yapı kullanma izin belgesi (iskan Raporu) olmayanların başvuruları dikkate alınmamıştır. İkinci olarak da Belediyeler belirsizlikler nedeniyle iskanlı olanlara da onay vermekten imtina etmiştir. Hal böyle olunca da, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), orta hasarlı binaların güçlendirme projelerinin incelenerek yapı ruhsatı verilme süresini, 5 Temmuz 2024 tarihine kadar uzattı. Ancak bu yeni uzatma da sorunu çözmekten uzak kaldı. Bu durumda, Adana’daki 4 bin 62 orta hasarlı binanın büyük bir çoğunluğunun, neredeyse tamamına yakınının demekte beis görmüyoruz, ağır hasarlı bina statüsüne dönüştüğünü söyleyebiliriz. Bu da çok sayıda, hem de oldukça çok sayıda vatandaşın mağduriyeti demektir” diye ifade etti.

“Hasarlı binalar olası küçük ya da büyük depremde çevresi için de büyük tehlike arz etmektedir”

Hıdır Çak hasarlı binaların çevresi için tehlike arz ettiğini belirterek şunları söyledi: “Üstelik bir de bu orta hasarlı binaların alt katlarında tüm tehlikeye rağmen faaliyet gösteren işletmeler, hatta meskenlerde oturanlar vardır. Şurası bir gerçek ki hasarlı binalar olası küçük ya da büyük depremde, sadece orada kalanlar için değil, çevresi için de büyük tehlike arz etmektedir.  Dolayısıyla, öncelikle merkezi ve yerel yönetimlerin; deprem önlemleri konusunda samimi olması, uygulanması halkın yararına olan kararlara imza atması ve bunların titizlikle denetlenmesini sağlaması gerekmektedir. 7 Ağustos 2024 tarihinde yaşanan deprem bağlamında, merkezi ve yerel yönetimleri, deprem önlemleri ve orta hasarlı binalarla ilgili sorunların bir an önce giderilmesi konusunda bir kez daha kamuoyu nezdinde uyarıyoruz.”