Sıcaklarda gıda zehirlenmelerine karşı beslenme önerileri

Serhat ŞANLI / ÖZEL HABER

ADANA (İLKHABER) – Yaz dönemi aşırı sıcaklarda meydana gelen gıda zehirlenmelerine dikkat çeken Uzman Diyetisyen Fadime Özgök Şenses, “Besinler sıcak havalardan çok etkilenir. Bu beraberinde zehirlenme riski de getirmektedir. İyi yıkanmamış, iyi pişmemiş ve hazırlanırken hijyen kurallarına dikkat edilmemiş, ayrıca uygun koşullarda saklanmamış besinler sıcak havalarda gıda zehirlenmesi riskini de artırıyor. Ayrıca unutulmamalıdır ki sıcaklarda mikroorganizmalar hızlı ürer” dedi.

Ağustos ayı ile birlikte tüm yurtta sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi pek çok riski de beraberinde getirirken, aşırı sıcaklarda sıkça görülen ve dikkat edilmediğinde ölümlere dahi yol açabilen besin zehirlenmelerine karşı uyarıda bulunuyor.

Özellikle kıyı kesimlerde yüksek sıcaklıkların gıdalarda bozulmalara ve beraberinde büyük riskler oluşturduğuna dikkat çeken uzmanlar sağlıklı beslenmeye dikkat edilmesi gerektiğini belirtiyor.

Gazetemize bu konuda önemli açıklamalarda bulunan Uzman Diyetisyen Fadime Özgök Şenses, sıcak yaz aylarında sık sık karşılaşılan gıda zehirlenmeleriyle karşı tedbirli olunması gerektiğini söyledi.

Sıcaklıkların besinleri etkilediğini ve dikkat edilmediğinde bu etkinin gıda zehirlenmeleri riskine neden olduğunu ifade eden Şenses, “Sıcaklıklar her zaman besinleri etkiler bu bilinen bir gerçek.. Zaten zehirlenmenin nedeni de sıcak havanın besinleri etkilemesidir. İyi temizlenmemiş, pişmemiş, uygun koşullarda saklanmamış ve hazırlanırken hijyen kurallarına dikkat edilmemiş besinler sıcak havalarda gıda zehirlenmesi riskini daha da arttırmaktadır” dedi.

Çabuk bozulan ve bakterilerin çok hızlı üreyebildiği yüksek risk grubundaki et, süt, yumurta, balık vb ürünlerde saklama ve hijyen kurallarına dikkat çeken Uzman Diyetisyen Fadime Özgök Şenses, gıda zehirlenmesine karşı alınacak tedbirleri ve sıcak havalarda sağlıklı kalmak için şu önerilerde bulundu;

“Öncelikle hijyene dikkat edilmeli.. Meyve ve sebzeler iyice yıkanmalı, bozuk olanlar ayıklanmalı.. Unutulmamalıdır ki, açıkta satılan besinler, uygun koşullarda saklanmayan protein içeren et, tavuk, balık gibi besinler, mide ve bağırsak sağlığımıza zarar verebilir.

O nedenle çabuk bozulan, bakterilerin çok hızlı üreyebildiği yüksek risk grubundaki et, süt, yumurta, balık vb. besinler açıkta uzun süre bekletilmemeli, bu besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi sırasında hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.

Ayrıca çiğ ve pişirilmiş besinler birbirine temas etmeyecek şekilde ve üzeri açık hava ile temas halinde olmayacak şekilde saklanmalıdır. Bir de gıda zehirlenmesi genellikle hafif olarak geçirilir ve kısa sürer. Ancak zehirlenmeye neden olan gıda ve zehirlenen kişinin hassasiyetine göre daha ağır seyredebilir.

Hatta bazen ölümcül sonuçlara da yol açabileceği unutulmamalı.. Zehirlenmeye sebep olan gıdayı tüketen grubun tamamında görülebildiği gibi kişiler tek tek de etkilenebilirler. O nedenle gıda zehirlenmeleri hafife alınmamalı..

Gıda zehirlenmesinde belirtiler çoğunlukla 12 ile 48 saat aralığında görülür. En sık görülen belirtileri ise; mide ve bağırsağın etkilenmesi sonucu bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishaldir. Tabi bazen ateşte görülebilir. İshale ve kusmaya bağlı dehidratasyon dediğimiz su kaybı özellikle çocuk, yaşlı ve hamileleri olumsuz etkileyeceğini unutmayın. Bazı durumlarda felç ve ölümle sonuçlanan zehirlenmeler bile olabilir.

BESLENMEYE DİKKAT

Gıda zehirlenmesi birkaç gün içerinde düzelir ve tedavisi için dinlenme, diğer insanlara bulaşmaması açısından da izolasyon, hijyen ve dehidratasyonu (su kaybı)  önleyecek sıvı takviyesi çok önem arz eder. Sıvı ihtiyacını karşılayacak en önemli besin ise sudur. Kusma ve ishale bağlı ciddi sıvı–elektrolit kaybı gerçekleşebilir. Elektrolit ihtiyacını karşılamak için en kolay tüketilebilecek besin ayrandır.  Evde taze hazırlanmış elma veya şeftali suyu da kullanılabilir. Fakat kafeinli içecekleri aşırı kullanmak vücuttan sıvı atımını kolaylaştıracağından tercih edilmemelidir.

Çocuklarda ve bebeklerde su-elektrolit kaybı daha tehlikeli olabileceğinden sağlık ocaklarından temin edilebilecek ORS (Oral Rehidratasyon Sıvısı) kullanılabilir. Bebeklerde ise annenin bol su tüketmesi ve mutlaka emzirmeye devam etmesi gereklidir.

Çocukların beslenmesi devam etmeli kusma veya ishali var diyerek çocukların besin tüketimi sınırlandırılmamalıdır. Öğünlerde ise kolay tüketilebilen ve bağırsakları yormayacak makarna,  tost, yayla çorbası, haşlanmış pirinç, patates, yoğurt tüketilebilir. Ara öğünlerde ise ayran, şeftali, elma, muz gibi meyveler tercih edebilirsiniz.

ŞEKERLİ GIDALARA DİKKAT

Şekerli gıdalar bağırsaklarda zehirlenmeye neden olan mikroorganizmaların sayısını arttırabileceğinden kullanılmaması daha uygun olacaktır. Ayrıca elma, şeftali, muz dışındaki meyveler, patates dışındaki sebzeler, kuru baklagiller, tam tahıllı gıdalar, yağ içeriği yüksek ve aşırı baharatlı gıdalar tercih edilmemeli, bunların dışında bağırsaktaki iyi bakterilerin dengesini sağlamak için probiyotik kullanmak toparlanma sürecini daha kolaylaştıracaktır. 

Alışverişler güvenilir yerlerden yapılmalı, alışveriş sırasında alınan gıdanın etiketini okuma alışkanlığı edinmeli.  Üretim tarihi son kullanma tarihi ve en önemlisi saklama koşullarına dikkat edin.

Pişirilmiş olan gıdalar oda sıcaklığında fazla bekletilmemeli, mutlaka buzdolabında muhafaza edilmelidir. Mümkünse yemekler günlük olarak hazırlanmalı ve pişmiş olan gıdalara bir defadan fazla ısıtma işlemi yapılmamalıdır.

Donmuş gıdalar buzdolabında veya mikrodalgada çözdürülerek kullanılmalı.. Temiz su kullanmalıyız. Kaynağını bilmediğiniz suyu içmeyin. Alternatifiniz yok ise kaynatıp soğutarak kullanın. Çiğ ve pişmiş gıdaları doğramak için farklı kesme tahtaları kullanın. Sebze ve et/ tavuk/balık için kullanacağınız kesme tahtaları da ayrı olsun. Bunların temizliğine çok dikkat edin.

Çiğ sebzeleri ve meyveleri sirkeli suda 15 dakika bekleterek iyice yıkamaya özen gösterin. Yıkama esnasında kesinlikle deterjan kullanmayın. Dışarda yemek yerken ketçap ve mayonez kullanacak iseniz mutlaka dolapta muhafaza edildiğine dikkat edin. Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerden uzak durun.

Yemekleri hazırlama, pişirme ve servisi sırasında el hijyenine çok dikkat edin. Özellikle çiğ/pişmiş gıdalara dokunduktan sonra ellerinizi mutlaka yıkayın. Mutfak temizliğinde kullanılan malzeme ve ekipmanların temizliğine özen gösterin. Özellikle kurulama bezleri ve süngerleri sık sık değiştirin.”