TELKODER Raporu: Türkiye’de elektronik haberleşme sektörü büyümüyor

Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) tarafından hazırlanan Şubat 2025 Sektör Takip Raporu, Türkiye’de elektronik haberleşme sektörünün büyüme sorunlarına dikkat çekti. Raporda, rekabetin sınırlı kalması, piyasa değerlerinin düşmesi ve fiber yatırımlarının yetersizliği sektörün önündeki temel engeller olarak gösterildi.

SEKTÖR GELİRLERİ YILLARDIR YERİNDE SAYIYOR

2003 yılında 14,98 milyar TL olan sektör geliri, 2023 sonunda 224,54 milyar TL’ye ulaştı. Ancak enflasyondan arındırılmış reel gelirler 2023’te 14,79 milyar TL olarak hesaplandı. 2024 yılının üçüncü çeyreğinde ise 4,5 milyar TL olarak kaydedildi.

TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci, sektör gelirlerinin reel olarak büyümediğine vurgu yaparak şu değerlendirmede bulundu:

"Elektronik haberleşme sektörü son 22 yıldır reel anlamda büyümüyor. Gelirler enflasyondan arındırıldığında, sektörün aynı seviyede kaldığını net şekilde görüyoruz. Rekabetin sınırlı olması, sektörün potansiyeline ulaşmasını engelliyor. Alternatif işletmecilere daha fazla alan açılmalı, aksi takdirde Avrupa’daki gibi sağlıklı bir telekomünikasyon ekosistemi oluşturulamaz."

REKABET ORTAMI AVRUPA’NIN GERİSİNDE

Alternatif işletmecilerin pazar payı, 2024 ikinci çeyrekte %8,02 iken, üçüncü çeyrekte %8,89’a yükseldi. Ancak Avrupa ülkelerinde bu oran %50-60 seviyelerine ulaşıyor. TELKODER’e göre, Türkiye’de rekabetin daha dengeli hale gelebilmesi için regülasyonların güncellenmesi gerekiyor.

Başkan Teberci, bu konuda daha radikal adımlar atılması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
"Alternatif işletmecilerin büyümesi ve yatırım yapabilmesi için sektörel teşvik mekanizmalarının yeniden düzenlenmesi kritik önem taşıyor. Avrupa’daki örnekler dikkate alınarak rekabetin artırılması gerekiyor."

SEKTÖRDE PİYASA DEĞERLERİ DÜŞMEYE DEVAM EDİYOR

Sektörde faaliyet gösteren büyük operatörlerin toplam piyasa değeri, 2008’de 22,90 milyar dolar seviyesindeyken, 2024 sonunda 10,15 milyar dolara düştü. Bu gerileme, yatırımcı güveninin azalmasıyla ilişkilendiriliyor.

FİBER ALTYAPI YATIRIMLARI YETERSİZ

Rapora göre, fiber altyapı yatırımları beklenen hızda ilerlemiyor.

• 2024 ikinci çeyrekte 576.569 km olan fiber uzunluğu, üçüncü çeyrekte 588.148 km’ye çıktı.
• Fiber internet abone oranı ise %7,67’den %7,91’e yükseldi.

TELKODER, bu artışın Türkiye’nin dijitalleşme hedefleri için yetersiz olduğunu belirtiyor. Teberci, fiber yatırımlarının hızlandırılması gerektiğini vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:

"Türkiye’nin dijital dönüşümünün sağlıklı ilerleyebilmesi için fiber altyapı yatırımlarına öncelik verilmelidir. Operatörler ve kamu kurumları ortak projeler geliştirerek süreci hızlandırmalıdır."

SABİT SES TRAFİĞİ NEREDEYSE YOK OLDU

Raporda, sabit ses hizmetlerinin giderek azaldığına dikkat çekildi.

• 2009 yılında toplam ses trafiğinin %17,4’ü sabit hatlardan gerçekleşirken,
• 2024 üçüncü çeyreğinde bu oran %1,54’e kadar düştü.

HABERLEŞME GİDERLERİ ARTIYOR

Dört kişilik bir ailenin mobil, sabit hat ve genişbant hizmetleri için yıllık harcaması 17.166,40 TL’ye ulaştı.

Bu tutarın 3.961,48 TL’si vergilere gidiyor.

İletişim maliyetleri bir önceki çeyreğe göre önemli ölçüde arttı.

VERİ MERKEZLERİ VE İNTERNET DEĞİŞİM NOKTALARINDA SOMUT ADIM ATILMADI

2025 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda internet değişim noktalarının kurulması ve veri merkezlerinin geliştirilmesi hedefleri yer alsa da, henüz somut bir adım atılmış değil.

TELKODER Başkanı Teberci, bu konunun Türkiye’nin dijital geleceği için kritik olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
"İnternet değişim noktaları ve veri merkezleri, Türkiye’nin dijital altyapısının güçlenmesi için hayati öneme sahip. Ancak yıllardır bu alanda somut bir ilerleme kaydedilemiyor. Türkiye’nin verisini yerel olarak tutabilmesi ve maliyetleri düşürebilmesi için veri merkezi yatırımlarının hızlandırılması gerekiyor."