BİLİM MEŞALESİNİ TUR ABDİN’LİLER TAŞIDI

1

Sonuç

Bilim meşalesini Doğu ve Batı Dünyasının en uzak bölgelerine taşıyan âlimlerin çoğu Tur Abdin yöresinde yetişmiş Süryanilerdir. Tarih boyunca bilim, eğitim ve öğretime çok önem veren Süryaniler; Felsefe, Tarih, Tıp, Astronomi, Fen bilimleri, Edebiyat ve Tercüme alanlarında önemli isimler yetiştirmiş ve eserler vermişlerdir. Özellikle Tercüme ve Tıp alanlarında ön plana çıkarak, Doğu-Batı Medeniyetleri arasında bir köprü oluşturmuşlardır. Avrupalılar Endülüs ve Haçlı Seferleri sırasında Anadolu’da İslâm Medeniyetini yüceltenlerle karşılaşmış, eserlerini Batı’ya taşımışlardır.

Süryaniler tarihlerinde, Romalılar, Persler, Bizanslılar, Araplar, Moğollar ve Türkler zamanında en doğru tarihsel dökümanlara sahip olduklarından, asılları kaybolmuş olan Grekçe/Yunanca Hıristiyanlık kitapları, Süryanice'ye yapılmış çevirileri sayesinde korunabilmiştir. Süryani yazarların ürettikleri eserler, kendi dönemlerinde adeta bir başvuru kaynağı olma özelliğine kavuşmuş ve başka dillere çevrilmiştir. Bu dökümanların içinde dinî ve edebî eserler geniş yer kaplasa da, 4. asırdan itibaren Felsefe ve Tıp Bilimleri alanında yapılan çeviriler insanlığın yücelişinde önemli rol oynamıştır. 2. asırdan başlayarak 12.asra kadar(100-1100 yılları) Tur Abdin ve çevresinde kilise bünyesinde 50’ye yakın okul açılarak, din ve eğitim teorik ve kurumsal anlamda iç içe verilmiştir.

İnsanlığın aydınlanmasında önemli bir yeri olan Tur Abdin Yöresinin, eski görkemli huzurlu ve aydınlık günlerine kavuşması, Türkiye’nin tanıtımında önemli rol oynayacaktır. Bunun için geri dönüşün özendirilmesi, Midyat’ın il yapılması ve Süryani Fakültesi’nin kurulmasına ivedi önem verilmesi yöre halkının hayali ve dileğidir.

KAYNAKÇA

Akyüz, Gabriel : Tüm yönleriyle Süryaniler. Kırklar Kilisesi, Mardin-2005

Barsam I, Patrik İgnatius Efrem: Saçılmış İnciler/Süryanilerin Yazınsal Tarihi, Türkçesi: Zeki Demir, İstanbul-2005

Çelik, Mehmet : Süryani Kilisesi Tarihi I., Yaylacık Matbaası, İstanbul-1987

Dolabani, Hanna: Haykar’ın Meselleri, Mardin-1963, 32 sayfa.

Özcoşar, İbrahim: 19. Yüzyılda Mardin Süryanileri, İstanbul- 2008

Tahincioğlu, Yakup: Tarihleri, Kültürleri ve İnançlarıyla Bu Topraklarda Yaşayan SÜRYANİLER, Butik Yayınları-İstanbul-2011

www.aa.com.tr-30 Nisan 2021

Aydınlı, Osman : “Süryani Bilginlerin Çeviri Faaliyeti ve Mu’tezilî Düşünceye Etkisi”

Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007/1, c. 6, sayı: 11, ss. 7-33.

Demir, Zeki : “İlklerin milleti Süryaniler”, İstanbul - Bizim gazete12 Ekim 2002

https://bianet.org/kadin/toplum/13857-ilklerin-milleti-suryaniler

Doru, Nesim : “islam Felsefesinin Kaynaklarından Biri Olarak Harran Akademisi ve Süryani Felsefesi”

2022- https://www.turabdin.org/sssicerik/suryani-felsefe-sine-dair

Güler, Abdülkadir: Haykar’ın Sözlerinden”,https://blog.milliyet.com.tr/haykar-in-sozlerinden /Blog/?BlogNo= 633721, Milliyet Blog-20 Eyl 2021

Güryılmaz, Hediye Selda:”Süryani Kültürü, Dili ve Edebiyatına Genel Bakış”

https://www.kasabadanesinti.com/suryani-kultutu-dili-ve-edebiyatina-genel-bakis-2-hediye-selda-guryilmaz/

Uygur, Hatice Kübra:”Kültürel Doku İçinde Mardin Süryanilerinin Kutsal Mekan Efsaneleri” HÜSBE, doktora tezi, Ankara-2015 http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/1462/9d183a32-ec45-4cec-894c-e8f4f3458f34.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Yeşilmen, Halit: “Kadim Süryani Atasözlerinin Kaynağı ve Rolü”, folk/ed. Derg, 2020; 26(4):985-1002 DOI: 10.22559/folklor.1312, s.985-1002, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1369969

http://www.suryanikadim.org/suryani_kulturu.aspx

(BİTTİ)