Ay Haberleri - Son Dakika Ay Haber Güncel Gelişmeler

Yılın en büyük ve en parlak süper ayı 5 Kasım gecesi gökyüzünde

Kasım ayında gökyüzü, alışılmadık bir parlaklığa sahne olacak. Bu yılki "Kunduz Ayı" dolunayı, Ay’ın yörüngesinde Dünya’ya en fazla yaklaştığı noktada (perigee) meydana geliyor. Bu özel çakışma, 2025 yılının en büyük ve en parlak süper ayını oluşturacak. Astronomların açıklamalarına göre, 5 Kasım Çarşamba akşamı yılın en dikkat çekici gökyüzü olaylarından biri yaşanacak. Gözlemciler, Ay'ı normalden daha parlak ve daha büyük bir formda görecek. SÜPER AY TAM OLARAK NEDİR? "Süper ay" terimi, dolunay evresinin, Ay'ın Dünya'ya en yakın konuma ulaştığı an ile çakışması durumunu tanımlamak için kullanılıyor. Ay’ın yörüngesi eliptik (tam dairesel değil) olduğundan, Dünya'ya olan mesafesi sürekli değişiyor. Bu iki astronomik an (dolunay ve perigee) aynı zamana denk geldiğinde "süper dolunay" gözlemleniyor. NASA verilerine göre, bir süper dolunay, yıl içindeki en sönük dolunaya kıyasla yüzde 30’a kadar daha parlak ve yüzde 14’e kadar daha büyük görünebilme kapasitesine sahip. Bu terim, ilk olarak 1979 yılında astrolog Richard Nolle tarafından kullanılmıştır. ÇIPLAK GÖZLE NASIL İZLENECEK? Oksijen tarafından derlenen bilgilere göre, Kasım süper ayı 5 Kasım Çarşamba günü Türkiye Saati ile 16.20’de tam dolunay evresine ulaşacak. Süper Ay'ın en belirgin ve etkileyici hali ise Çarşamba akşamı, gün batımının hemen ardından gözlemlenebilecek. Bu gökyüzü olayını izlemek için teleskop veya herhangi bir özel ekipmana gerek duyulmuyor. Havanın açık olması ve ufku net görebilen bir konumda bulunmak, manzarayı çıplak gözle izlemek için yeterli olacak. Ancak Michigan Eyalet Üniversitesi Abrams Planetaryumu Direktörü Shannon Schmoll, Ay’ın büyüklüğündeki bu değişimin çıplak gözle kolayca fark edilemeyebileceğini belirtti. Schmoll, "Değişim en çok, önceki dolunay fotoğraflarıyla karşılaştırıldığında anlaşılır" şeklinde konuştu. GELGİTLER ÜZERİNDE ETKİSİ OLACAK MI? Ay’ın Dünya’ya normalden daha fazla yaklaşması, gezegenimiz üzerindeki yerçekimi etkisini de bir miktar artırıyor. Bu durumun gelgitleri normalden biraz daha yükseltmesi bekleniyor. Ancak bilim insanları, bu farkın dramatik düzeylerde olmayacağını vurguluyor. Lowell Gözlemevi’nden gökbilimci Lawrence Wasserman, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Etkisi çoğu kıyı bölgesinde fark edilmeyecek kadar küçük” ifadelerini kullandı. 2025'İN SON SÜPER AYI ARALIK'TA Kasım ayındaki bu görsel şöleni kaçıracak olan gökyüzü meraklıları için bir fırsat daha olacak. 2025 yılının son süper dolunayı, 6 Aralık’ta gökyüzünde yükselecek.

ODTÜ’nün yerli keşif araçları “CHERI” 2029’da Ay’a gidiyor

Orta Doğu Teknik Üniversitesi tarafından yüzde 80 oranında yerli olarak üretilen "CHERI" isimli iki gezici keşif aracı (rover), 2029 yılında aya gönderilecek. Ay'ın güney kutbundaki zorlu yüzey şartlarında görev yapacak olan keşif aracı yapay zeka desteğiyle yüzeyin üç boyutlu haritasını çıkaracak. ODTÜ'NÜN YERLİ AY KEŞİF ARAÇLARI "CHERI" GÖRÜCÜYE ÇIKTI Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) geliştirdiği yerli ürünlerle TEKNOFEST İstanbul’da yerini aldı. Yüzde 80 oranında yerliliğe sahip "CHERI" isimli iki gezici keşif aracı (rover), Ay'ın güney kutbundaki zorlu yüzey şartlarında görev yapacak, yapay zeka desteğiyle yüzeyin üç boyutlu haritasını çıkaracak. "CHERI" isimli proje kapsamındaki iki mikro keşif aracı, birbirleriyle etkileşimli şekilde Ay'ın güney kutbunda bilimsel veri toplayacak. Analizler gerçekleştirecek ve yapay zeka desteğiyle kendi rotalarını otonom şekilde belirleyip üç boyutlu haritalandırma yapabilecek. 2029 yılında Çin’den aya gönderilecek. REKTÖR YOZGATLIGİL: "DÜNYADA BİR İLK OLACAK" Keşif aracından bahseden Orta Doğu Teknik Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, "Türkiye son yıllarda milli uzay programı kapsamında birçok hedefi kararlıkla ilerliyor. Bu hedefler arasında insanlı ilk uzay görevini gerçekleştirdi. Türkiye ve 2 astronotumuz ve yer çekimsiz ortamda araştırmalar yaptı. Biz de Orta Doğu Teknik Üniversitesi olarak bilim sayfamızın hedefleri kapsamında Çin uzay ajansıyla işbirliği kapsamında bir projenin içerisindeyiz. Bu 2029 yılında Çin'in 2 adet yüzey aracını Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin öğrencileri ve öğretim üyeleri gerçekleştirecek. Bu yapay zekayı birbirlerini destekleyen birbiriyle haberleşen bir ayın en zorlu pozisyonunda şartlarında görev yapacak. Yani ayın güney kutbunda eksi 160 dereceyle artı 80 derece arasında görev yapacak yüzeyde veri toplayacak. Yüzeyin haritasını çıkaracak bir sistem, bir aslında robotlar sistemi bu dünyada ilk kez bir ülke 2 adet roverı birbiriyle haberleşecek şekilde aya gönderiyor. Biz de 50'ye yakın öğretim üyesi ve öğrencimizle bu projenin içinde yer alıyoruz. Bu projedeki geliştirecek tabii ki robot tamamen bizim öğretim üyelerimiz tarafından tasarlandı ve bu yapay zeka destekli bir sistem. Birbiriyle haberleşen ve bu misyonun tamamen çok kritik bir parçası. Uluslararası bir yarışmayla seçildi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi bu yarışmayı kazanarak bunun tasarımı hak kazandı. Buradaki işte gördüğünüz tekerlekleri olsun sensörler olsun. Bunlar tamamen bizim tarafımızdan Yerli olarak tasarlanıyor. Yüzde 80’nin üzerinde yerlilik oranı var" dedi. AY'IN YÜZEYİNE TÜRKİYE'NİN İMZASINI ATACAĞIZ" Yozgatlıgil, "Aslında biliyorsunuz uzay teknolojileri her zaman dünyadaki yaşamını destekler. Bu uzaya gönderildi. 2029 yılında doğrudan görüntüleri dünyaya aktaracak, o bölgenin yani daha önce çok az keşfedilmiş bu bölgenin haritasını kameralarıyla çıkaracak. Bu da ileride o bölgelerdeki minerallerin işte su kaynaklarını keşfi noktasında da çok önemli. Veriyi dünyaya gönderecek tabii bunun yanında bu robotlar bu ekstreim. Yani en zor şartlarda görev yaptığı için dünyada da işte yine zorlu coğrafyalarda afet şartlarında görev yapabilecek. Oralardan görüntüler aktarabilecek. Arama kurtarma çalışmalarında ya da savunma sanayimiz de fayda sağlayacak. Ayın yüzeyine ayak basacak bir sistem bu. Ayın yüzeyine Türkiye’nin imzasını atacağız. Türkiye kendi uzay aracını da aya gönderecek. Bizde üniversite olarak burada önceden hazırlık yapıyoruz" diye konuştu.

İstanbul semalarında büyüleyici “Çilek Dolunayı”! 18 yıl sonra ortaya çıktı

2025 yılının en özel gökyüzü olaylarından biri bu sabaha karşı yaşandı. Halk arasında "Çilek Dolunayı" olarak bilinen ve pembe-kırmızı tonlarıyla bilinen dolunay, Türkiye saati ile yaklaşık 04.30 sıralarında gökyüzünde belirdi. İstanbul'un simgesel noktalarından biri olan Ortaköy'de, gecenin ilerleyen saatlerinde ortaya çıkan dolunay, fotoğrafçılar ve meraklılar için eşsiz kareler sundu. Ay'ın pembe tonları, şehrin silüetiyle birleşerek izleyenlere unutulmaz anlar yaşattı. ÇİLEK DOLUNAYI NEDEN PEMBE VEYA KIRMIZI GÖRÜNÜR? Dolunayın bu etkileyici renginin ardında atmosferik bir neden yatıyor. Ay, ufka yakın konumdayken, ışınları atmosferin daha kalın bir tabakasından geçmek zorunda kalır. Bu sırada atmosferdeki nem, toz ve diğer ince partiküller, mavi ve yeşil gibi kısa dalga boylu ışıkları saçarken; kırmızı, turuncu ve pembe gibi uzun dalga boylu ışıkların gözümüze daha net ulaşmasını sağlar. Bu etki, dolunayın adeta kehribar ve pembe tonlarında parlamasına yol açtı. YAZIN GELİŞİNİ MÜJDELEDİ Adını renginden değil, Kuzey Amerika'daki yerli kabilelerin bu dönemde olgunlaşan çilekleri hasat etmesinden alan Çilek Dolunayı, aynı zamanda yazın başlangıcını da simgeliyor.

Hatay semalarında büyüleyen doğa olayı: Ay halesi görenleri mest etti

Hatay'da akşam saatlerinde gökyüzünde beliren olağanüstü bir görüntü, vatandaşların dikkatini çekti. Her geçen dakika daha belirgin hale gelen ay halesi, ortaya adeta bir sanat eseri gibi manzaralar çıkardı. Bulutlu havaya rağmen zaman zaman net bir şekilde görünen bu optik fenomen, Hataylıları mest etti. VATANDAŞLAR HAYRANLIKLA İZLEDİ Gökyüzünde oluşan bu nadir ve etkileyici görüntüyü gören vatandaşlar, hayranlıklarını dile getirdiler. Ay halesinin büyüleyici atmosferinden etkilenen Hataylılar, bu anları cep telefonlarıyla kaydetti ve sosyal medyada paylaştı. Gökyüzünde beliren bu doğa harikası, şehirde kısa süreliğine görsel bir şölen yaşattı.

ABD'den fırlatılan "Blue Ghost" uzay aracı Ay'a iniş yaptı

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ve özel uzay şirketi Firefly Aerospace tarafından 15 Ocak 2025’te fırlatılan Blue Ghost (Mavi Hayalet) uzay aracı, TSİ 11.34’te Ay’ın yüzeyine başarılı bir şekilde iniş yaptı. Bu tarihi olay, Ay’a inişi tamamen başarılı şekilde tamamlayan ilk özel şirketin Firefly Aerospace olmasıyla bir ilke imza attı. Teksas’taki uzay merkezinden yönetilen görev, "Gökyüzündeki Hayalet Sürücüler" operasyonu olarak adlandırıldı. TARİHİ BİR BAŞARI: "BAŞARDINIZ, AY’DAYIZ!" Yaklaşık 2 haftadır Ay yörüngesinde dolaşan Blue Ghost, iniş sırasında hem kontrol merkezinde hem de izleyiciler arasında büyük heyecan yarattı. Görevli mühendislerden biri, "Başardınız, Ay’dayız!" sözleriyle inişin başarıyla tamamlandığını duyurdu. Uzay aracının içerisinde, Ay yüzeyinde çeşitli bilimsel görevlerde kullanılmak üzere 10 farklı cihaz bulunuyor. Bu cihazlar arasında toprak analizörü, bilgisayarlar ve navigasyon sistemleri yer alıyor. "APOLLO SONRASI AY'A İNİŞ BÜYÜK BİR FIRSAT SUNUYOR" ABD’li uzay araştırmacısı Dr. Simeon Barber, özel sektörün Ay’a iniş yapmasının uzay keşfi açısından büyük bir dönüm noktası olduğunu belirtti: "İnsanların Ay’a son ayak basışı 19 Aralık 1972’de Apollo 17 görevi sırasında gerçekleşti. Ancak o görev bir ‘dokun ve git’ göreviydi. Apollo sonrası Ay’ın yüzeyine inmek unutulmuş ve pahalı bir teknolojiydi. Bugün özel bir şirketin Ay’ın belirli bir bölümüne inmesi, daha sonra geri kalanını keşfetmek için büyük bir fırsat oluşturuyor." ÖZEL ŞİRKETLER ARASINDA AY’A İNİŞTE BİR İLK Tarihte, özel bir şirketin Ay’a uzay aracı gönderme girişimi ilk kez 2024 yılında Astrobotic Technology şirketi tarafından gerçekleştirilmişti. Ancak bu operasyon başarısızlıkla sonuçlanmış, araç dünyaya geri döndürülerek Pasifik Okyanusu’na düşürülmüştü. Bu kez Firefly Aerospace, Ay’a başarılı inişiyle uzay yarışında özel sektör için yeni bir sayfa açtı. Firefly’ın başarısı, özel şirketlerin uzay keşiflerinde NASA ve diğer devlet ajanslarıyla rekabet edebileceğini gösteren önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

Kırıkkale'de "Gökyüzü Gözlem" etkinliği: öğrenciler Ay'ı teleskopla inceledi

Kırıkkale Belediyesi tarafından Bilim Merkezi'nde düzenlenen "gökyüzü gözlem" etkinliği, öğrenci ve velilerden büyük ilgi gördü. Etkinlik kapsamında yüzlerce katılımcı, dolunayın büyüleyici görüntüsünü teleskopla yakından inceleme fırsatı buldu. Teleskop başında uzun kuyruklar oluşturan katılımcılar, heyecanla Ay'ın yüzeyindeki detayları gözlemledi. Gece yarısına kadar süren etkinlikte çocuklara balon, velilere ise çeşitli hediyeler verildi. "KATILIM OLDUKÇA YOĞUNDU" Belediye Başkanı Ahmet Önal, etkinlik sonrası yaptığı açıklamada, katılımın yoğunluğuna dikkat çekti. Önal, "Bugün burada anneler, babalar ve çocuklarımızla birlikte bir 'bilim gecesi' düzenledik. Çocuklarımız Ay'ı gözlemledi, kraterleri inceledi. Yüzlerce öğrencimiz buradaydı. Ayrıca bir bilim gösterisi de gerçekleştirdik. Etkinliğin düzenlenmesinde emeği geçen öğretmenlerimize ve katkı sağlayan herkese teşekkür ediyorum. Harika bir gündü, devamı da gelecek," ifadelerini kullandı. VELİLERDEN TEŞEKKÜR Etkinliğe çocuklarıyla katılan Salih Uçu, "Çocuklar Ay’ı görmek için çok hevesliydi. Biz de bu fırsatı kaçırmak istemedik. Kraterleri görmek oldukça etkileyiciydi. Belediye başkanımıza teşekkür ederiz," şeklinde konuştu. Esma Uçu ise, "Ay’ın üzerindeki kraterleri görmek inanılmazdı. Böyle bir deneyim yaşamak çok güzeldi," diye duygularını paylaştı. ETKİNLİK HEM ÖĞRETİCİ HEM EĞLENCELİ OLDU Etkinliğin faydalı geçtiğini belirten Şeyma Aydoğdu, "Bugünkü gözlem etkinliği hem çocuklar hem de veliler için çok öğretici oldu," dedi.

5 Mayıs Ay Tutulması ile ilgili inanılan batıl inançlar

İbrahim Baysal ADANA (İLKHABER)- Tutulmalar ve geçişler, bir gök cisminin başka bir gök cismini kısmen veya tamamen kapladığı astronomik olaylardır. Ay, Dünya'nın etrafında döner ve Ay, Dünya ve Güneş, Dünya'ya veya Ay'a gölge düşürmek için kusurlu bir şekilde hizalandığında, bir tutulmaya neden olur. Dünyanın gölgesi Ay'ın üzerine düştüğünde bir ay tutulması meydana gelir. Eski Çinliler , ay tutulmaları sırasında göksel bir ejderhanın Ay'a saldırdığına ve Ay'ı yuttuğuna inanırdı . Eski Çin'de güneş tutulması sırasında ejderhayı korkutup kaçırmak için davul ve çömlek çalmak ve yüksek sesler çıkarmak bir gelenekti. Hindu mitolojisinde, Rahu'nun kafasının, Amrit'e (tanrılar için ilahi nektar) sahip oldukları için yaptıkları itiraz üzerine başları kesildiği için intikam almak için onları yutmak için güneşi ve ayı kovaladığına inanılıyor. Eski zamanlarda Ay Tutulması esnasında inanışa göre yapılmaması gerekenler nelerdi? Sizler için araştırdık. Ay tutulması sırasında dışarı çıkmayın. Hamileyseniz, gelişmekte olan fetüs için zararlı olduğuna inanıldığı için özel önlemler alın. Tutulma sırasında yemek yemekten kaçının. Tutulma bittikten sonra banyo yapın. Tutulma sırasında seyahat edilmemelidir. Yeni bir işe veya çalışmaya başlamayın. Herhangi bir işten veya önemli ticari faaliyetten kaçının. Bu süre zarfında hiçbir hayırlı iş yapılmaz veya yapılmaz. Güneş tutulmalarında bu tedbire daha çok uyulması istense de tutulmayı çıplak gözle izlenmemesi tavsiye edilir. Tapınaklar kapalı, ancak tutulmanın kötü etkilerini ortadan kaldırmak için evde ibadet edin, ilahiler söyleyin, meditasyon yapın ve dua edin. Bağışlar ve hayır işleri Ay'ı güçlendirmek için iyi fikirlerdir. Tutulmadan sonra tüm olumsuz etkilerden kurtulmak için evi iyice temizleyin. Tutulma sırasında yemek pişirmekten kaçınılmalıdır.

Artemis V Blue Origin ile Ay'a Gidiyor

AYDIN GÖKÇEOĞLU ADANA (İLKHABER)- NASA, Artemis programı için ikinci bir Ay iniş aracı sağlayıcısını açıkladı ve 2029 gibi erken bir tarihte astronotları Ay'ın güney kutbuna ulaştırmak için Blue Origin'in Ulusal Ekibini seçti. Blue Origin'in iniş aracı Artemis V görevinin bir parçası olacak. Blue Origin, Artemis III ve IV için astronotları Ay yüzeyine götürmesi planlanan Starship ile SpaceX'e katılıyor. NASA'nın Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nde İnsan İniş Sistemi Program Müdürü Lisa Watson-Morgan, "NASA'nın görev ihtiyaçlarını nasıl karşılayacaklarına dair farklı yaklaşımlara sahip iki farklı Ay iniş aracı tasarımına sahip olmak, daha fazla sağlamlık sağlar ve Ay inişlerinin düzenli bir temposunu garanti eder" dedi. Blue Origin, 'Mavi Ay' olarak adlandırılan yeni iniş aracı üzerinde tek başına çalışmıyor. Lockheed Martin, Draper, Boeing, Astrobotic ve Honeybee Robotics'in katkılarını içeriyor. Sözleşme için rakipleri Dynetics'i geride bıraktılar. Dynetics, 1960'lı ve 70'li yıllarda Apollo görevleri için Ay'a iniş aracını inşa eden Northrop Grumman ile ortaktı. NASA yetkilisi James Free, Dynetics'in teklifinin esneklik ve "kargonun yerleştirilmesi (veya yüklenmesi) için güvenlik ve operasyonel faydalar sunan" 'alçak sarkık mimari' gibi bazı avantajlar sunmasına rağmen, NASA'nın belirli kargo ve ekstraveziküler aktivite kıyafetlerini barındırma konusundaki bazı gereksinimlerini karşılayamadığını açıkladı. Free ayrıca kritik teknolojinin önemli testlerinin mürettebatlı bir gösterimden sadece dokuz ay önce gerçekleşecek olmasının gecikme olasılığını artırmasından endişe duyuyordu. Blue Origin'in önerisi, 2024 ve 2025 yıllarında kilit teknolojileri kontrol etmek için 'yol gösterici' olarak adlandırılan görevler de dahil olmak üzere çok daha erken testler içeriyordu. Blue Origin'in teklifiyle ilgili bazı endişeler vardı: zayıf yönler arasında önerdikleri iletişim sistemi ve şirketin program yönetimiyle ilgili sorunlar yer alıyordu. Ancak bu sorunlar, iniş aracının bazı alanlarda NASA'nın gereksinimlerini aşan genel yetenekleri ile daha ağır basmıştır. Buna gelecekte kutupsuz bir Ay görevi olasılığı da dahildir. Blue Origin, Mayıs 2019'da Blue Moon'un ilk iterasyonunu ortaya çıkardığından beri iniş aracına önemli bir makyaj yaptı. Blue Moon artık on altı metre boyunda ve Blue Origin'in yaklaşmakta olan New Glenn roketinin kaportasına sığacak şekilde tasarlandı. Yakıt doldurulmadığında 16 metrik ton, tamamen yüklendiğinde ise 45 metrik ton ağırlığında. Mürettebat kapsülü aracın alt kısmında, yukarıdaki iki büyük yakıt tankının altında yer alıyor ve Ay yüzeyine daha kolay erişim sağlıyor. Ayrı, mürettebatsız bir araç uzayda iniş aracına yakıt ikmali yapacak. Blue Origin, iniş aracının sıvı oksijen-sıvı hidrojen yakıt sisteminin "yüksek enerjili derin uzay görevleri için dramatik bir avantaj" sunduğunu, ancak bu yakıtların kriyojenik olarak depolanması gerektiğini, bunun da çalışmayı zorlaştırdığını söylüyor. Blue Origin'in iniş aracı için teknoloji geliştirmesinin bir parçası da sıvı hidrojeni daha uzun süre depolanabilir tutmak için daha iyi yöntemler tasarlamayı içerecektir. Artemis V görevinde dört astronot NASA'nın SLS roketi tarafından Ay yörüngesinde planlanan Lunar Gateway istasyonuna taşınacak. Bu astronotlardan ikisi daha sonra Blue Origin'in iniş aracına aktarılacak ve yüzeye inecek. Ay'ın güney kutbunda bir hafta geçirerek deneyler ve keşif faaliyetleri yürütecekler. Artemis V'ten sonra SpaceX ve Blue Origin, uzay şirketlerinin şu anda Uluslararası Uzay İstasyonu'na kargo teslimatı görevleri için rekabet etmelerine benzer şekilde, yeni görev sözleşmeleri için rekabet edebilecekler.

#Ay