ŞAP HASTALIĞI NEDİR, NASIL BULAŞIR, BELİRTİLERİ NELERDİR? İNSANA BULAŞIR MI?
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Kurban Bayramı sonrası yeniden gündeme getirdiği şap hastalığı, hayvan varlığını tehdit etmeye devam ediyor. Salgınla mücadele kapsamında Türkiye genelinde hayvan pazarları ikinci bir emre kadar kapatıldı. Uzmanlar, hastalığın bulaşıcılığına ve etkilerine karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor.
ŞAP HASTALIĞI NEDİR?
Şap hastalığı; sığır, koyun, keçi, manda, domuz gibi çift tırnaklı hayvanlarda görülen, viral kaynaklı, son derece bulaşıcı ve ekonomik açıdan zararlı bir hayvan hastalığıdır. Özellikle buzağı ve kuzular gibi genç hayvanlarda ölüme neden olabilmektedir. Şap hastalığı, sadece hayvanların sağlığını değil, süt, et ve iş gücü verimini de olumsuz etkileyerek hayvancılık sektöründe ciddi zararlara yol açar.
İNSANLARA BULAŞIR MI?
Şap hastalığı insanlara bulaşmaz. Ancak hastalığın hayvanlar arasında çok hızlı yayılması ve ciddi ekonomik kayıplara yol açması nedeniyle halk sağlığı açısından dolaylı etkileri vardır. Hastalıkla mücadelede en önemli adım, hızlı teşhis, karantina ve düzenli aşılama uygulamalarıdır.
NASIL BULAŞIR?
Şap hastalığı üç temel yolla bulaşır:
Doğrudan temas: Hasta hayvanla aynı ortamda bulunan sağlıklı hayvanlar virüse kolayca maruz kalır.
Hava yoluyla: Virüs, rüzgarla uzun mesafelere taşınabilir. Özellikle açık alanlarda bu yolla bulaşma riski fazladır.
Dolaylı yollarla: Ayakkabılar, araç lastikleri, saman, yem, su kapları, kuşlar, fareler gibi canlı ya da cansız taşıyıcılar virüsü bulaştırabilir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Şap hastalığına yakalanan hayvanlarda gözlemlenen belirtiler şunlardır:
Yüksek ateş
Salyalı ağız, şapırtılı yeme
Dil, dudak ve diş etlerinde yaralar
Ayaklarda topallık ve lezyonlar
Cansız bakışlar, iştahsızlık, titreme
Verim kaybı (süt ve et üretiminde düşüş)
Bu belirtilerin görüldüğü hayvanlar acilen veteriner kontrolüne alınmalı ve hastalık şüphesi durumunda ilgili Tarım ve Orman İl/İlçe Müdürlükleri bilgilendirilmelidir.
NASIL KORUNULUR?
Hayvanlara düzenli şap aşısı uygulanmalı.
Yeni alınan hayvanlar en az 20 gün ayrı tutulmalı.
Ahır girişleri dezenfekte edilmeli, ziyaretçilere sınırlama getirilmeli.
Nakil ve pazar öncesinde hayvanlara şap aşısı yaptırılmalı.
Ahırda özel kıyafet ve çizmeler kullanılmalı, ekipmanlar temizlenmeli.
Şüpheli hayvan ürünleri (süt, gübre vb.) kullanılmamalı.
TÜRKİYE’DEKİ DURUM
Tarım ve Orman Bakanlığı, Kurban Bayramı sonrası şap hastalığında artış yaşandığını açıkladı. Yapılan numune analizlerinde yeni virüs tipleri tespit edildi. Bu nedenle 81 ildeki hayvan pazarları kapatıldı, karantina tedbirleri alındı ve acil aşı uygulamalarına başlandı.
ŞAP VİRÜSÜ ORTAMDA NE KADAR YAŞAR?
Saman ve otlarda: 15 hafta
Ayakkabılarda: 11-14 hafta
Toprakta (kış aylarında): 28 gün
Hayvan dışkısında: 6 aya kadar
Bu nedenle çevre temizliği ve dezenfeksiyon hayati öneme sahiptir.
