10. Yargı Paketi yasalaştı! Ceza süreleri artıyor, konutta infaz genişliyor
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, kamuoyunda uzun süredir beklenen ve "10. Yargı Paketi" olarak adlandırılan kanun teklifini görüşerek kabul etti ve düzenleme yasalaştı. Yeni yasa, ceza hukuku, infaz rejimi, noterlik uygulamaları ve internet ortamındaki içeriklere yönelik birçok alanda köklü değişiklikler içeriyor.
NOTERLERE YÖNELİK YENİ DİSİPLİN CEZALARI GELİYOR
Yasalaşan pakete göre, noterlerin sıfat ve görevlerinin gereklerine uymayan hal ve hareketlerinin tespit edilmesi durumunda, eylemin niteliğine göre çeşitli disiplin cezaları verilebilecek. Bu cezalar; uyarma, kınama, para cezası, geçici olarak işten çıkarma ve meslekten çıkarma olarak sıralanıyor.
SUÇ VE CEZA DENGESİNİ DEĞİŞTİRECEK ÖNEMLİ DÜZENLEMELER
Yeni yargı paketi, bazı suçlara ilişkin cezalarda da önemli artışlar öngörüyor:
Suça Teşebbüs Cezaları Artırıldı: Suça teşebbüs halinde faile, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine daha önce 13 yıldan 20 yıla kadar verilen hapis cezası, yeni düzenlemeyle 14 yıldan 21 yıla kadar; müebbet hapis cezası yerine 9 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası öngören hükümdeki süre ise 10 yıldan 18 yıla kadar şeklinde yeniden düzenlendi.
Kasten Yaralama Cezaları Ağırlaştırıldı:
Mağdurun duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, konuşmasında sürekli zorluğa, yüzünde sabit ize, yaşamını tehlikeye sokan bir duruma veya gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına neden olan kasten yaralama suçlarında verilecek hapis cezasının alt sınırı 3 yıldan 4 yıla çıkarıldı.
Kasten yaralamanın vücutta kemik kırılmasına veya çıkığına neden olması ve bu durumun hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre uygulanacak hapis cezasının alt sınırı ise (bu kategorideki suçlar için) 1 yıl 6 aydan 3 yıla kadar olan genel ceza yerine, önceki metindeki bir başka düzenlemeye atıfla, 5 yıldan 6 yıla yükseltiliyor.
Kasten yaralama fiilinin, mağdurun iyileşme olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine, duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine, konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına, yüzünün sürekli değişikliğine veya gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun düşmesine neden olması halinde verilecek hapis cezasının alt sınırı 5 yıldan 6 yıla çıkarıldı. Bu fiilin aynı zamanda vücutta kemik kırılmasına veya çıkığına neden olması ve bunun hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre verilecek cezanın alt sınırı ise 8 yıldan 9 yıla yükseltildi.
Tehdit Suçlarına Yeni Düzenleme: Tehdit suçlarının cezası genel olarak altı aydan iki yıla kadar hapis cezası olacak. Suçun bir kadına karşı işlenmesi halinde cezanın alt sınırı dokuz aydan az olamayacak. Tehdidin silahla, suç örgütü veya benzeri oluşumlar tarafından işlenmesi durumunda ise hapis cezasının üst sınırı 5 yıldan 7 yıla çıkarılıyor.
İNFAZ SİSTEMİNDE ÖNEMLİ YENİLİKLER: KOŞULLU SALIVERİLME VE KONUTTA İNFAZ
Yasalaşan paket, ceza infaz sisteminde de dikkat çekici değişiklikler içeriyor:
Koşullu Salıverilme Şartı: Hükümlünün koşullu salıverilmeden yararlanabilmesi için, beş günden az olmamak üzere, koşullu salıverilme tarihine kadar infaz kurumunda geçirmesi gereken sürenin en az onda birini fiilen infaz kurumunda geçirmesi gerekecek.
Konutta İnfaz Süreleri Artırıldı:
Kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişiler için bir yıl olarak uygulanan konutta infaz sınırı üç yıla,
70 yaşını bitirenler için iki yıl olarak uygulanan süre dört yıla,
75 yaşını bitirmiş olan kişiler için uygulanan dört yıllık süre ise beş yıla yükseltilecek.
Ayrıca, 80 yaşını bitirmiş kişilerin cezalarının altı yılını konutlarında infaz edebilmesi de mevzuata eklendi.
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum olanlar hariç olmak üzere, ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilen hükümlülerin cezasını konutunda çekebilmesine infaz hakimi tarafından karar verilebilecek.
ÖNE ÇIKAN DİĞER CEZAİ DÜZENLEMELER
Pakette yer alan diğer bazı önemli cezai düzenlemeler şunlar:
Silahla Ateş Etme ve Patlayıcı Kullanma: Ses ve gaz fişeği atabilen silahlar dahil olmak üzere silahla ateş eden veya patlayıcı madde kullananlar 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.
Yol Kesme ve Ulaşımı Engelleme Suçları: Trafikte yol kesme ve ulaşım araçlarının hareketini engelleme fiilleri daha etkin bir şekilde cezalandırılacak. Cebir ve tehdit, suçun unsuru olmaktan çıkarılarak, hukuka aykırı her türlü yol kesme, araç durdurma, kaçırma veya alıkoyma eylemleri bu madde kapsamında suç sayılacak.
Genel Güvenliğin Kasten Tehlikeye Sokulması: Bu suçun toplu alanlarda işlenmesi hâli seri muhakeme usulü kapsamı dışına çıkarılarak, bu nitelikli fiillere daha ciddi ve caydırıcı şekilde müdahale edilmesi hedefleniyor.
Çocuk Hükümlülerin İnfaz Süreci: Çocuk hükümlülerin cezalarının öncelikle çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında infazına başlanması, ardından iyi hâl değerlendirmesi sonucuna göre çocuk eğitim evlerine gönderilmeleri öngörülerek infaz sürecinde çocuklara uygun bir geçiş süreci sağlanıyor.
İnternet İçeriklerine Müdahale ve Kişilik Haklarının Korunması Güçlendiriliyor
Yeni yasa, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) yetkilerine ve internet içeriklerine müdahaleye ilişkin önemli maddeler içeriyor:
Yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden kişiler, içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek.
Sulh ceza hâkimliği, ayrıntılı bir inceleme yapılmasına gerek olmaksızın ihlalin ilk bakışta anlaşılabildiği hâllerde, içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verebilecek.
Ayrıca, kişilik hakları ihlal edilen kişilerin talep etmesi durumunda, ihlalin ilk bakışta anlaşılabildiği hâllerde, başvuranın adının ihlale konu internet adresleriyle arama motorlarında ilişkilendirilmemesine karar verilebilecek. Kararda, bildirim yapılacak arama motorlarına da yer verilecek.
İŞ HUKUKUNDA SÖZLEŞME SERBESTİSİ VURGUSU
Pakette yer alan bir diğer düzenleme ise iş hukukuna ilişkin. Buna göre, iş sözleşmeleri, işçinin mutad iş yeri hukukunun emredici hükümleri uyarınca sahip olacağı asgarî koruma saklı kalmak üzere, tarafların sözleşmeyle belirledikleri hukuka tâbi olacak.
