Pestisit nedir? Sağlığa zararları nelerdir? Hangi ürünlerde var?
Yaşam alanlarımızda ve gıdalarda kullanılan pestisitler, yanlış kullanım sonucu insan sağlığını tehdit ediyor. Özellikle akut zehirlenmelere yol açan bu kimyasallar, solunumdan sindirime kadar birçok sistemimizi etkileyebiliyor. Uzmanlar, doğru kullanım ve korunma yöntemlerine dikkat çekiyor.
Pestisitler; bakterilerden virüslere, böceklerden mantarlara kadar pek çok zararlıyla mücadele amacıyla kullanılan kimyasal maddelerdir. Meyve ve sebzelerde, ev içi haşere ilaçlarında, tarımda ve günlük yaşamda sıkça karşılaşılan pestisitler, doğru kullanılmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Uzmanlara göre, pestisitlerin tarımda kontrolsüz kullanımı, gıdaların yüzeyine yapışarak insan vücuduna sindirim yoluyla alınmasına neden olabiliyor. Ayrıca soluma ve cilt teması yoluyla da vücuda giren pestisitler, hayati organ ve sistemlere zarar veriyor.
Kısa vadede zehirlenme, uzun vadede kanser riski
Pestisitlere maruz kalındığında kısa vadede en çok karşılaşılan sorunlar arasında kusma, ishal, solunum güçlüğü, terleme, çarpıntı ve kas kasılmaları yer alıyor. Uzmanlar, bu belirtilerin ani gelişmesi durumunda zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini vurguluyor.
Akut pestisit zehirlenmelerinde zamanında müdahale hayati önem taşıyor. Zehirlenmenin teşhisi için belirtilerin yanı sıra kan testleri gibi laboratuvar yöntemlerinden de yararlanılıyor. Tespit edilen zehirli maddeye uygun antidotlarla tedavi uygulanabiliyor.
Uzun dönem etkilerde ise daha büyük sağlık problemleri gündeme geliyor. Pestisitlere sürekli veya yoğun şekilde maruz kalan bireylerde genetik hasarlar, bazı kanser türleri, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri, kas sistemi bozuklukları ve doğumsal anomaliler gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor.
Pestisit türleri nelerdir?
Pestisitler kullanım alanlarına göre farklı türlere ayrılıyor:
Bakterisid: Bakterileri öldürür
Ahisid: Kuşlara karşı kullanılır
İnsaktisid: Böcek ve haşerelere karşı
Fungusid: Mantar önleyici
Herbisid: Yabancı otlara karşı
Mollusid: Yumuşakçaları hedef alır
Rodensid: Kemirgenleri öldürür
Nematisid: Nematotlara karşı
Akarisid (Miticid): Akarlara karşı
Defoliant: Yaprak dökücü etkili
Korunmak için neler yapılmalı?
Pestisitlerin zararlarından korunmak için bazı önlemlerin alınması şart. Uzmanlar, pestisitlerin ambalajlarında yazan kullanma talimatlarına harfiyen uyulması gerektiğini belirtiyor. Gereğinden fazla ya da bilinçsizce kullanıldığında pestisitlerin toksik etkileri ciddi boyutlara ulaşabiliyor.
İlaçlama yapılırken koruyucu ekipman kullanılması, ağız ve burnu kapatan maske takılması, eldiven giyilmesi gerekiyor. İlaçlama sonrası ortamların iyice havalandırılması, sebze ve meyvelerin iyice yıkanması büyük önem taşıyor. Özellikle evde kullanılan haşere ilaçlarının çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanması gerektiği vurgulanıyor.
Gıda güvenliğinin sağlanabilmesi için pestisitlerin kontrollü ve denetimli bir şekilde kullanılması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, organik tarım ürünlerinin tercih edilmesini öneriyor.
