Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic: Sırbistan’ın tek rafinerisi kapanma tehdidi altında
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, ülkedeki enerji krizine ilişkin basın toplantısı düzenleyerek, ABD yaptırımları nedeniyle Rusya kontrolündeki NIS petrol rafinerisinin birkaç gün içinde kapanma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı. Vucic, halkı bilgilendirmek için şeffaf davranmak istediğini belirterek, rafinerinin yalnızca düşük kapasiteyle çalıştığını ve ABD’den izin gelmemesi hâlinde sistemin tamamen durabileceğini söyledi.
Sırbistan Merkez Bankası'nın da rafineriyi işleten Sırbistan Petrol Endüstrisi (NIS) şirketi ile çalıştığı için yaptırımların hedefi olabileceği yönünde uyarı aldığını duyuran Vucic, "Böyle bir durum, ödeme trafiğinin ve halka yönelik hizmetlerin tamamen durması, banka kartlarının çalışmaması, kredi verme işlemlerinin ve diğer tüm faaliyetlerin durması manasına geliyor. ABD'lilerle yaptığım görüşmelerde, operasyonel yaptırımların ve çalışma lisansına ilişkin kararın verilmesi gereken Pazartesi gününe kadar Merkez Bankası'na ve ticari bankalarımıza böyle bir yaptırım uygulanmayacağına dair sözlü güvenceler aldım. Gördüğünüz gibi anlaşma uygulanıyor ve bugün ya da yarın devam edecek. Yani, ABD'liler bunu reddettiklerini ya da kabul ettiklerini kamuoyuna açıklayana kadar bir tehdit yok" dedi.
Sırbistan'da hayatın durabileceği uyarısında bulundu
ABD yaptırımlarının Sırbistan'da hayatı durma noktasına getirebileceği uyarısında bulunan Vucic, "Eğer reddederlerse bizi bekleyen çeşitli kıtlıklar nedeniyle sağlık sistemimizin, özellikle de hayati öneme sahip acil yardım hizmetlerinin işleyişi tehlikeye girecektir. Size, bunların en az 15 Ocak'a kadar sorunsuz çalışması için gerekli tüm hazırlıkları yaptığımızı söylemek isterim. Bunun ardından tüm market zincirlerindeki tedarikin yani Sırbistan vatandaşlarına temel gıda maddelerinin tedarikinin tehlikeye girmesi söz konusu olacaktır. Yani mesele sadece petrol ve petrol türevleri meselesi değil. Sırbistan'daki hayatın bütününü ilgilendiriyor. Elektrik üretimi de dahil olmak üzere tüm temel kaynakların üretimi tehlikeye gidiyor. Elektrik üretimi ise ekonomide, hanelerde ve bu ülkenin her vatandaşında öngörülmez sonuçlar doğurabilir. Çünkü unutmayın, biz hem mazot kullanılan ısıtma sistemlerine hem de zorunlu olarak ihtiyaç duyduğumuz dizel yakıta bağımlı durumdayız. Gaz ve gazla çalışan elektrik santralleri konusunda ne yapacağımızı halen bilmiyoruz ve herhangi bir anlaşmanın olup olmayacağı da belirsiz" şeklinde konuştu.
"Aralık ayı sonuna kadar yetecek rezerv kaldı"
Vucic, ABD'den önümüzdeki 36 saat içerisinde NIS için çalışma lisansı onayı beklediklerini ve ABD'de 27 Kasım Perşembe gününün Şükran Günü (resmi tatil) olduğu için Perşembe ve Cuma günü karar gelmesini muhtemel görmediklerini ifade etti. Vucic, "Ham petrol akışı için izin alamazsak NIS'in 55 bin ton dizel ve 50 bin ton benzin rezervi kalacak. Bu miktar, onların perakende satış ağı için. Onların tahminine göre bu, Aralık ayı sonuna kadar, bizim tahminlerimize göre ise 27-28 Aralık'a kadar yeterli" dedi.
Basın toplantısında Sırbistan'ın finansal kurumlarının ikincil yaptırımların hedefi olmasında nasıl bir senaryo ile karşılaşılacağı yönünde bir soruya Vucic, "Tek çözüm, Amerikalıların NIS'e çalışma lisansı vermeleri" şeklinde cevap verdi. Vucic, "Sırbistan Merkez Bankası sistemindeki tüm bankalar, çalışma lisansı alamadığımız netleştiği anda, yani gelecek Pazartesi gününden itibaren kesin olarak çalışmayacak. Dolayısıyla bu bizim için çok büyük bir sorun" dedi. ABD'nin NIS'e çalışma lisansı verme ihtimalini yüzde 50 olarak değerlendiren Vucic, "Onlara kendim için talepte bulunmuyorum. Sırbistan halkı ve vatandaşları için talep ediyorum. Kendim için asla hiç kimseden bir şey istemem. Bunu yalnızca Sırbistan vatandaşları ve bu ülke için yapıyoruz" diye konuştu.
NIS, ABD yaptırımı altında
Sırbistan'ın tek petrol rafinerisini işleten NIS şirketi, 10 Ocak'ta ABD yaptırımlarının hedefi olmuş, ancak Sırbistan yönetiminin özel talepleriyle yaptırımların devreye girmesi, farklı gerekçelerle 9 Ekim'e kadar ertelenmişti.
ABD, şirkette yüzde 56.15 oranında paya sahip olan Rus sermayesinin şirketten çıkarılmasını istemişti.
