Türk inşaat sektörü, 2025'in ilk üç ayda yurt dışında 560 milyon dolar değerinde 14 projeye imza attı
Türkiye ekonomisinde 200’ün üzerinde alt sektöre talep yaratan ve önemli bir istihdam sağlayan inşaat sektörünün önde gelen temsilcisi Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), sektörün 2025 yılının ilk çeyreğindeki durumunu değerlendiren analiz raporunu yayımladı. Rapor, sektörün kamu yatırımlarındaki yavaşlama, artan maliyetler, nitelikli iş gücü eksikliği ve küresel ticaret savaşları gibi çeşitli zorluklarla karşılaştığını gözler önüne serdi.
KAMU YATIRIMLARINDA YAVAŞLAMA VE YÜKSEK MALİYETLER SEKTÖRÜ ZORLUYOR
Raporda, inşaat sektörünün 2025'in ilk çeyreğinde de önceki dönemlerdeki bazı sorunları devam ettirdiği belirtildi. Yüksek inşaat maliyetleri, tasarruf tedbirleri paketi çerçevesinde zorunlu haller ve deprem bölgesi hariç ara verilen kamu yatırımları, durdurulan projeler için müteahhitlerin talep ettiği tasfiye hakkı, eleman sorunu, yurt dışı pazarlardaki kayıplar ve yurt dışı projelerde yaşanan teminat mektubu sorunları sektörün başlıca problemleri olarak sıralandı. Ayrıca, aşırı korumacı politikaların hakim olduğu küresel ticaret ortamının ve artan gümrük vergileri krizinin belirsizliği artırdığına dikkat çekildi.
ÜRETİM ARTTI, MALİYET ARTIŞI YAVAŞLADI
Raporda yer alan TÜİK verilerine göre, İnşaat Üretim Endeksi Şubat ayında aylık bazda %0,3 azalsa da, yıllık bazda %12,7 oranında önemli bir artış kaydetti. Alt sektörlerde de yıllık artışlar görüldü: bina inşaatı %14,9, bina dışı yapılar %10,3, özel inşaat faaliyetleri %7,1 arttı.
İnşaat Maliyet Endeksi verileri ise maliyetlerdeki artışın devam ettiğini gösterdi. Şubat ayında Endeks aylık %1,24, yıllık bazda ise %23,94 oranında yükseldi. Bu yıllık artış, Kasım 2020'den bu yana görülen en düşük oran olmasına rağmen, malzeme endeksindeki yıllık %19,49 ve işçilik endeksindeki yıllık %32,38'lik yükseliş dikkat çekti.
DEPREM VE KENTSEL DÖNÜŞÜM VURGUSU, MÜTEAHHİT SINIFLANDIRMASI TALEBİ
Raporda, son yaşanan 6,2 büyüklüğündeki İstanbul Depremi'nin ardından TMB Başkanı Erdal Eren'in yaptığı açıklamalara da yer verildi. Can kaybının olmamasını teselli kaynağı olarak nitelen Eren, bu depremin "afet odaklı kentsel dönüşümün bir zorunluluk olduğunu bir kez daha hatırlattığını" belirtti. 1999 öncesi şartnamelerle yapılmış büyük yapı stokuna dikkat çekerek dönüşümün hızlandırılması gerektiğini vurgulayan Eren, ayrıca 2019'da çıkarılan "Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması ve Kayıtlarının Tutulması Hakkında Yönetmelik"in etkin ve tavizsiz uygulanması çağrısında bulundu.
KAMU YATIRIMLARINDA VERGİ TEVKİFATI İNDİRİMİ TALEBİ
Raporda, sektörün finansman sıkıntılarına çözüm olarak vergi tevkifatı konusundaki beklentiler de dile getirildi. Belirli raylı sistem işlerinde vergi tevkifat oranını %1'e düşüren yeni Cumhurbaşkanı Kararı'nın olumlu ancak yetersiz olduğu belirtildi. TMB Başkanı Eren, sektörün içinde bulunduğu zorlu koşullar, yüksek enflasyon ve kredi faiz oranları dikkate alınarak, kamu projelerindeki vergi tevkifat oranının genel olarak %2 düzeyine indirilmesinin önemli bir ihtiyaç olduğunu vurguladı. Eren, asıl beklentilerinin "tasfiye hakkı" olduğunu ancak en azından finansman desteği sağlamak üzere bu konuda Hazine ve Maliye Bakanlığı nezdinde girişimde bulunduklarını aktardı.
YURT DIŞI PAZARDA BÜYÜME VE UKRAYNA FIRSATI
Türk inşaat sektörü, 2025'in ilk üç ayında yurt dışında 560 milyon ABD Doları değerinde 14 yeni projeyle performansını sürdürdü. Toplam yurt dışı proje portföyünün 137 ülkede 12.505 projeyle 535,3 milyar dolara ulaştığı hatırlatıldı. Türkmenistan, Libya ve Irak en fazla iş üstlenilen ülkeler arasında öne çıktı. Raporda, Ukrayna'nın yeniden inşası sürecinin Türk müteahhitleri için önemli bir fırsat sunduğu ve TMB'nin bu konuda aktif çalışmalar yürüttüğü belirtildi. Kiev'deki toplantıda projelere devlet garantisi ve uluslararası finansal iş birliklerinin kurulacağı vurgulandı.
SEKTÖR GÜVEN ENDEKSİNDE KESKİN DÜŞÜŞ
Raporda, Türkiye İnşaat Sektörü Güven Endeksi'nin 2025'in ilk çeyreğinde önemli bir düşüş gösterdiği belirtildi. Bu düşüş, sektördeki belirsizliklerin arttığının, yatırımcı güveninin azaldığının ve projelerin ertelenmesi veya durdurulması gibi sorunların sektördeki güven kaybını pekiştirdiğinin bir göstergesi olarak yorumlandı.
KONUT SATIŞLARINDA ÇELİŞKİLİ GÖRÜNÜM
Konut satışlarına ilişkin veriler de raporda değerlendirildi. İlk çeyrekte ipotekli konut satışlarında artış gözlemlenirken, özellikle ilk el konut satışlarında düşüş yaşandı. Satışların ikinci el konutlarda yoğunlaştığı belirtildi. Yıl başında toplam satışlarda artış görülse de, yüksek enflasyon ve faizler nedeniyle alıcıların alım gücünde düşüş yaşandığı ve reel kayıpların devam ettiği vurgulandı.
YABANCIYA KONUT SATIŞLARINDA DÜŞÜŞ SÜRÜYOR
Yabancılara yapılan konut satışlarındaki düşüş eğilimi 2025'in ilk çeyreğinde de devam etti. Mart ayında yıllık bazda %11,5 azalışla 1.574'e, Ocak-Mart döneminde ise yıllık %19,5 düşüşle 4.578'e geriledi. Mart ayında en çok satış yapılan iller İstanbul, Antalya, Mersin olurken, en çok konut alan yabancılar arasında Rusya, İran ve Ukrayna uyrukları öne çıktı.
