Ukrayna’nın güvenliği için kritik görüşme
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ülkeyi ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile bir araya gelerek Ukrayna’ya sağlanacak güvenlik garantilerini görüştü. Zelenskiy, bağımsızlık günü öncesinde yapılan ziyaretin önemine değinerek, ABD’nin de güvenlik garantileri sürecine dahil olmaya hazır olduğunun kendileri için kritik olduğunu ifade etti.
"Hedefimiz, NATO’nun 5’nci maddesine benzer garantiler"
Zelenskiy, "Genel hedefimiz, ortaklarımızla diyalogda ‘5’nci madde benzeri garantiler’ olarak tanımladığımız, NATO Antlaşması’nın 5’nci maddesine benzer garantilerdir. Bunlar gerçekten etkili güvenlik garantileridir. Ulaşmamız gereken sonuç budur" ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, görüşmede ikinci başlığın ise silah tedariki olduğunu vurguladı. Ukraynalı lider, Avrupa’dan sağlanan finansman desteğiyle Ukrayna’ya ABD menşeili silahlar tedarik edilmesine yönelik "Ukrayna’nın Öncelikli İhtiyaçlar Listesi" (PURL) programının verimli olduğunu ifade ederek, bu inisiyatif nedeniyle Rutte’ye teşekkürlerini sundu.
Zelenskiy, Rusya’yı kendisinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile gerçekleştireceği ikili görüşmeyi engellemeye çalışmakla suçlayarak, "Savaşın bitirilmesi konusu liderler düzeyinde çözülmeli ancak şu anda Rusların toplantıyı engellemek için her şeyi yaptığını görüyoruz. Ukrayna, Rusya’nın aksine liderler arası herhangi bir görüşmeden korkmuyor" dedi.
Rusya’nın diplomasiye zorlanması gerektiğini savunan Zelenskiy, "Eğer Rusya bu savaşı diplomatik yolla çözmeyi kabul etmez ve savaşı bitirmek istemezse, hakikaten güçlü yaptırımlar uygulanmalıdır. Ortaklarımızın güçlü yaptırım paketlerine büyük güven duyuyoruz" ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, "Rusya’nın bu toplantılardan daha fazla kaçmaması için her şey yapılmalı. ABD’den güçlü sinyaller alıyoruz ve ilerlemeye hazırlar. Avrupa ve diğer ülkeler de Gönüllüler Koalisyonu çerçevesinde yardıma hazır ve bunun için minnettarız" diye konuştu.
Ukraynalı lider, güvenlik garantilerine ve Ukrayna’ya askeri güç gönderilmesine ilişkin soruya cevabında, "Kaç ülkenin bize garanti sağlayabileceğini bilmiyorum ancak çeşitli düzeylerde yardım seçenekleri ve farklı kabiliyetlere sahip birçok ülke bulunuyor. Bu nedenle kimin sahada asker bulundurabileceğini, kimin keşif ve istihbaratla denizde bulunacağını, kimin de finansman sağlayacağını söylemek için henüz erken. Bazı ülkeler, anayasal kısıtlamaları nedeniyle burada şu veya bu şekilde bulunamayacaklar fakat finansman sağlamaya hazırlar" ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, ayrıca 23 Temmuz tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen Rusya-Ukrayna görüşmesine değinerek, "Örneğin Türkiye geçtiğimiz toplantıda, ‘Ukrayna için denizdeki güvenlik garantilerinin bir parçası olmak istiyoruz. Bu konuda profesyoneliz, Karadeniz’de nasıl yardımcı olacağımızı biliyoruz. Özellikle bu konuya odaklanacağız. Oradaki varlığımız en üst düzeyde olacak’ dedi. Dolayısıyla tüm ülkeler hakkında konuşmak için biraz erken. Altyapı oluşturulup yazılı hale geldiğinde kimin nasıl yardımcı olabileceğini anlayacağız" dedi.
"Rusya savaşın bitmesini istemiyor ve istemeyecek"
Ukrayna Devlet Başkanı, Ukraynalıların son dönemdeki görüşmelerden umutsuz olduğu ve kendi görüşünün ne yönde olduğu sorusu üzerine, "Rusya, bulunulan bu noktada savaşın bitmesini istemiyor, istemedi ve istemeyecek. Ültimatomlar vermek ve bu ültimatomları kullanarak süreci uzatmak, savaşı mümkün olduğunca sürdürmek istiyor. ABD Başkanı Donald Trump, onlara yaptırım uygulamasın diye ve ABD’nin sahip olduğu baskı gücünden kaçabilmek için ellerinden gelen her şeyi yapıyorlar" ifadelerini kullandı.
"En büyük ülkeler Ukrayna’nın tarafında"
Zelenskiy, geçtiğimiz pazartesi günü ABD’nin başkenti Washington’da Trump ile gerçekleştirdiği toplantının Avrupa’nın birliğini ortaya koyduğunu vurgulayarak, "En büyük ya da en büyüklerden olan ülkeler, bir günde Ukrayna’nın etrafında toplandı, liderler geldi. Bu, Ukrayna için çok büyük bir destektir ve dünyanın büyük ülkelerinin birleştiğinin bir göstergesidir. Çünkü hepsi Ukrayna’nın yani adaletin tarafında" diye konuştu.
"ABD’den ve Başkan Trump’tan çok önemli sinyaller geldi"
ABD’nin güvenlik garantilerine katılacağını açıklamasının da bir başarı olduğunu ifade eden Zelenskiy, "Durumun nereye varacağını bilmiyorum ancak bu 1 veya 2 hafta öncekinden çok daha iyi bir durum. Washington’da böyle bir birlik sağlandı. Bu şimdilik siyasi bir birlik ve henüz ilk adımlar atılıyor. Ekiplerimiz güvenlik garantileri üzerinde çalışıyor ama ABD’den ve Başkan’dan (Trump) çok önemli sinyaller geldi. Ruslar, bu toplantının yapılmaması için bazı şeyler yapmaya çalışıyorlar. Bu sadece bir toplantı meselesi değil, savaşın bitmesini istemiyorlar. Toplantı, her şey değil, savaşı bitirme yolundaki bileşenlerden yalnızca biri. Bunu yapmak istemedikleri için manevra alanı arayacaklar. Biz ise Amerika ve Avrupa’nın birliğiyle bu alanı daraltmalıyız" dedi.
"Güçlü güvenlik garantileri hayati önem taşıyacak"
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ise, NATO’nun Ukrayna’nın yanında olmaya devam ettiğini ifade etti. PURL programı çerçevesinde 1 aydan kısa bir süre içerisinde Ukrayna’ya 1,5 milyar dolarlık hayati önemde hava savunması, mühimmat ve ekipman sağlandığını ifade eden Rutte, "Birlikteyiz, çünkü ortak değerleri, özgürlük, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü paylaşıyoruz. Birlikteyiz, çünkü Ukrayna’nın egemenliğini ve bağımsızlığını koruma konusunda ortak bir amaca sahibiz. Güvenliğimiz birbiriyle bağlantılı" dedi.
Rutte, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek ve güvenliğin tesis edilmesi için ABD Başkanı Donald Trump ve birçok Avrupalı liderle Washington’da bir araya geldiklerini hatırlatarak, "Başkan Trump, bu konuyu bir öncelik haline getirdi. Kendisi, yalnızca Putin ile tıkanıklığı aşmakla kalmayıp aynı zamanda ABD’nin Ukrayna’ya güvenlik garantilerini sağlayacağını da açıkça ortaya koydu. Güçlü güvenlik garantileri hayati önem taşıyacak ve biz şu anda bunları tanımlamak için çalışıyoruz" diye konuştu.
"Güvenlik garantileri iki katmanlı"
Rutte, güvenlik garantilerinin işlevselliğinden nasıl emin olunacağına ilişkin soru üzerine, "Ukrayna, ABD ve Avrupa’nın birlikte çalışıyor olması son derece önemli. Güvenlik garantilerinden bahsederken, bunların iki katmanlı olduğunda hemfikir olmalıyız. Birinci katman, bir barış anlaşmasından veya uzun vadeli bir ateşkesten ya da her ikisinin bir birleşiminden sonra olacaktır. Bu ilk katman, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin bu ülkeyi gelecekte savunabilecek kadar güçlü olmasını sağlamalıdır" ifadelerini kullandı. İkinci katmanın ise Avrupa ve ABD tarafından sağlanacak güvenlik garantileri olduğunu ifade eden Rutte, "Şu anda üzerinde çalıştığımız konu budur. Hepimizin bildiği gibi Budapeşte Memorandumu ve Minsk, bu tür güvenlik garantilerini sağlamadı. Dolayısıyla ne yapılmaması gerektiğini açıkça biliyoruz. Ukrayna, Avrupalılar ve ABD olarak güvenlik garantilerinin Vladimir Putin’in bir daha asla Ukrayna’ya saldırmaya kalkışmayacağı bir düzeyde olmasını sağlamak için birlikte çalışıyoruz" diye konuştu.
Rusya-Ukrayna arasındaki son görüşme
Rusya ve Ukrayna arasında yapılan barış müzakerelerinin 3’üncü ve son turu 23 Temmuz tarihinde Türkiye'nin ev sahipliği ile İstanbul’daki Çırağan Sarayı'nda yapılmıştı. Taraflar arasındaki görüşme yaklaşık 1 saat sürerken, iki ülke asker ve sivil esirlerin takası konusunda anlaşmaya varmıştı.
