#Yeni Asgari Ücret

İLKHABER-Gazetesi - Yeni Asgari Ücret haberleri, son dakika gelişmeleri, detaylı bilgiler ve tüm gelişmeler, Yeni Asgari Ücret haber sayfasında canlı gelişmelere ulaşabilirsiniz.

Asgari ücret maratonu başlıyor: Komisyon bu hafta toplanıyor Haber

Asgari ücret maratonu başlıyor: Komisyon bu hafta toplanıyor

Doğrudan yaklaşık 7 milyon çalışanı ilgilendiren, dolaylı olarak ise toplumun büyük bölümünü etkileyen yeni asgari ücret için geri sayım başladı. 2026 yılında uygulanacak ücretin belirlenmesi amacıyla Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun bu hafta ilk toplantısını gerçekleştirerek sürecin işleyişine dair takvimi oluşturması bekleniyor. Süreç, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ev sahipliğinde yürütülecek. İlk toplantıda takvim netleşecek Komisyonun ilk görüşmesinde Aralık ayı boyunca yapılacak toplantıların tarihleri ve sürecin ilerleyişi belirlenecek. Sonraki toplantılarda taraflar; ekonomik verileri, enflasyon beklentilerini, işçi ve işveren taleplerini masaya yatıracak. Bakan Işıkhan: “Önceliğimiz ortak akılla uzlaşma” Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari ücretin çalışma hayatının temel göstergelerinden biri olduğuna dikkat çekerek, sosyal diyalog vurgusu yaptı. Işıkhan, “Temel önceliğimiz tarafların ortak akılla uzlaşmaya varmasıdır” açıklamasında bulundu. Karar 31 Aralık’a kadar açıklanacak Komisyonun, nihai kararı belirleyene kadar dört kez toplanması öngörülüyor. Kararlar oy çokluğuyla alınırken, eşitlik durumunda başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sağlamış kabul ediliyor. Yeni asgari ücretin en geç 31 Aralık’a kadar açıklanması ve 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girmesi planlanıyor. Asgari ücret nasıl belirleniyor? Asgari Ücret Tespit Komisyonu; işçi, işveren ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere toplam 15 kişiden oluşuyor. Her yıl Aralık ayında yapılan toplantılar sonucunda yeni yılın asgari ücreti belirleniyor. Mevcut asgari ücret Halen bir işçi için net asgari ücret 22 bin 104 lira 67 kuruş olarak uygulanıyor. Brüt ücret ise 26 bin 5 lira 50 kuruş seviyesinde bulunuyor. Bir işçinin işverene toplam maliyeti ise 30 bin 556 lira 46 kuruş.

Asgari ücret komisyonu Aralık’ta toplanıyor! Masada 3 zam seçeneği: Yeni ücret 30 Bin TL’ye yaklaşabilir Haber

Asgari ücret komisyonu Aralık’ta toplanıyor! Masada 3 zam seçeneği: Yeni ücret 30 Bin TL’ye yaklaşabilir

Milyonlarca çalışanı ilgilendiren asgari ücret zammı için takvim netleşiyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaptığı açıklamada, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun Aralık ayında toplanacağını duyurdu. Bakan Işıkhan, “Çalışanlarımızı enflasyona karşı koruma ve kalıcı refah sağlama prensibimizi sürdüreceğiz” ifadelerini kullandı. 2026 yılı asgari ücreti için geri sayım başladı. Bakan Işıkhan, “2002 yılında 184 lira olan asgari ücreti reel olarak yüzde 223 artırdık. Bu sene de Aralık ayında, 2026 yılı asgari ücretini belirlemek için komisyonumuz toplanacak. Herkesin mutabık kalacağı bir tutarda uzlaşılmasını ümit ediyoruz” dedi. Toplantı takvimi henüz netleşmedi ancak görüşmelerin Aralık ayı içinde dört oturum halinde yapılması bekleniyor. Masada 3 Zam Senaryosu Var Mevcut asgari ücret 22 bin 104 TL. Masadaki zam oranları şöyle: %28 zam yapılırsa: 28 bin 293 TL %32 zam yapılırsa: 29 bin 177 TL %35 zam yapılırsa: 29 bin 840 TL Ekonomi yönetimi, enflasyonun üzerinde bir artış için formül ararken, işverenler vergi ve prim desteği talebinde bulunuyor. Asgari Ücret Nasıl Belirleniyor? Yasaya göre Asgari Ücret Tespit Komisyonu, işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 üyeden oluşuyor. Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve kararlar oy çokluğuyla alınıyor. Oylar eşit çıkarsa, başkanın bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılıyor. Toplantı Takvimi Asgari ücret belirleme süreci her yıl olduğu gibi Aralık ayında dört toplantı halinde gerçekleştirilecek. İlk toplantıda genel ekonomik veriler ve işçi-işveren talepleri masaya yatırılacak. Son toplantıda ise 2026 yılında geçerli olacak asgari ücret rakamı resmen açıklanacak. Yeni Asgari Ücretle Birlikte Neler Değişecek? Asgari ücrete yapılacak zam, birçok ödemeyi doğrudan etkileyecek. Yeni oranlar şunları da değiştirecek: Genel Sağlık Sigortası primleri BAĞ-KUR primleri Ev hizmetlerinde çalışanların sigorta primleri Doğum, askerlik ve doktora borçlanmaları BES kesintileri ve stajyer maaşları

2026 asgari ücrette son durum: Komisyon ne zaman toplanacak? Beklentiler ve zam senaryoları Haber

2026 asgari ücrette son durum: Komisyon ne zaman toplanacak? Beklentiler ve zam senaryoları

Yeni yıl yaklaşırken, Asgari Ücret Tespit Komisyonu Aralık ayında toplanmaya hazırlanıyor. Hükümet, işçi ve işveren temsilcilerinden oluşan komisyon, milyonlarca çalışanın gelirini belirleyecek yeni rakam üzerinde uzlaşmaya çalışacak. Ekonomistler, 2025 yılı sonu için açıklanan %28,5’lik enflasyon tahmini doğrultusunda, 2026 asgari ücret artışının da bu oranla paralel olmasını bekliyor. BÜTÇEDEN GÜÇLÜ MESAJ: %28 ARTIŞ BEKLENTİSİ TBMM’ye sunulan 2026 Merkezi Yönetim Bütçe Teklifi, asgari ücret zammına ilişkin önemli ipuçları barındırıyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2026 yılı için asgari ücretten vergi muafiyetinin çalışanlara katkısının 1 trilyon 92 milyar TL olacağını açıkladı. Bu rakam, 2025 bütçesindeki 853 milyar TL’ye göre yaklaşık %28 artış anlamına geliyor. Uzmanlara göre bu oran, asgari ücrette beklenen zam oranıyla büyük oranda örtüşüyor. OLASI ASGARİ ÜCRET ZAM SENARYOLARI Mevcut net asgari ücret 22.104,67 TL üzerinden yapılan tahminler: %20 zam: 26.524 TL %25 zam: 27.630 TL %30 zam: 28.735 TL Yapılacak zam oranı, enflasyonun seyri ve ekonomik göstergelere göre Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından Aralık ayında karara bağlanacak. KOMİSYON ARALIK AYINDA TOPLANACAK 15 üyeden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu; işçi, işveren ve devlet temsilcilerinin ortak katılımıyla toplanıyor. Görüşmeler sonucunda alınan karar, çoğunluk oyu ile kesinleşiyor. Hükümet, bu süreçte hem denge unsuru hem de hakem rolünü üstleniyor. ENFLASYON VE VERGİ İSTİSNASI BELİRLEYİCİ OLACAK 2026 yılında vergi istisnası kaleminin artırılması, çalışanların maaşlarında net artışın brüt artışa daha yakın olabileceğine işaret ediyor. Bu durum, çalışanların alım gücünün korunması açısından da önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. GEÇMİŞ DÖNEM ZAMLARINA PARALEL BEKLENTİ Geçtiğimiz yıllarda, bütçede yer alan vergi istisnası oranı ile asgari ücret artışı arasında güçlü bir bağlantı görülmüştü. 2024’ten 2025’e geçişte bu oran %25 artarken, komisyon %30 zam kararı almıştı. Bu nedenle 2026 için de %28-30 aralığında bir zam ihtimali güçleniyor.

2026 asgari ücret zammı için geri sayım başladı: Komisyon ne zaman toplanacak? İlk tahminler... Haber

2026 asgari ücret zammı için geri sayım başladı: Komisyon ne zaman toplanacak? İlk tahminler...

2026 yılı asgari ücret zammı için geri sayım başladı. Milyonlarca çalışan ve işverenin merakla beklediği yeni ücret, Aralık ayında yapılacak Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantılarında netleşecek. HAK-İŞ ve TÜRK-İŞ’in sürece katılmama kararı tartışma yaratırken, yeni asgari ücretin Aralık ayının son haftasında Cumhurbaşkanı tarafından açıklanması bekleniyor. Asgari ücret zammı ne zaman belli olacak? Türkiye’de yaklaşık 8 milyon çalışanı doğrudan ilgilendiren 2026 yılı asgari ücret zammı için geri sayım başladı. Her yıl olduğu gibi bu yıl da Asgari Ücret Tespit Komisyonu işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin katılımıyla bir araya gelecek. 15 kişilik komisyonda tarafların talepleri, ekonomik veriler ve enflasyon rakamları değerlendirilecek. Görüşmelerin Aralık 2025’in ilk haftasında başlaması, yeni ücretin ise Aralık ayının son haftasında kamuoyuna duyurulması öngörülüyor. HAK-İŞ ve TÜRK-İŞ’ten dikkat çeken karar HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, sürece dair yaptığı açıklamada TÜRK-İŞ’in komisyon görüşmelerine katılmayacağını belirtti. Arslan, HAK-İŞ olarak kendilerinin de aynı kararı aldıklarını vurgulayarak, mevcut komisyon yapısını işçiler aleyhine işleyen bir sistem olarak nitelendirdi. Arslan, “İşçi konfederasyonları üye sayısı oranında temsil edilmeli. Komisyon yıl boyunca aktif çalışmalı ve net kriterlere göre hareket etmeli. Aksi takdirde sağlıklı bir karar alınamaz” ifadelerini kullandı. Yeni asgari ücret hangi kriterlere göre belirlenecek? Komisyon toplantılarında dikkate alınacak başlıca kriterler şunlar olacak: Yıllık enflasyon oranı ve ekonomik göstergeler Çalışanların yaşam maliyetleri İşverenlerin maliyet dengesi Sendikaların talepleri Bu kriterler ışığında 2026 yılı için brüt ve net asgari ücret seviyesi belirlenecek. 2025 asgari ücret ne kadardı? 2025 yılında asgari ücret brüt 26.005,50 TL, net 22.104,67 TL olarak uygulanmıştı. İşverene maliyet ise 30.621,48 TL olarak belirlenmişti. Bu düzenlemeyle asgari ücrette yıllık %30 oranında artış gerçekleşmişti. 2026 asgari ücret açıklaması ne zaman yapılacak? Son yıllarda olduğu gibi, 2026 asgari ücret zammının da Aralık ayının son haftasında Cumhurbaşkanı tarafından açıklanması bekleniyor. Böylece milyonlarca çalışan, 1 Ocak 2026 itibarıyla yeni maaşlarıyla işbaşı yapacak.

Asgari ücret ile ilgili karar bugün belli oluyor Haber

Asgari ücret ile ilgili karar bugün belli oluyor

Asgari ücret zammı için geri sayım başladı. Doğrudan 7 milyondan fazla çalışanı ve Türkiye'de yaşayan tüm vatandaşları ilgilendiren 2024 asgari ücret zammı için 3. toplantı tarihi merak ediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın davetiyle Beştepe'de işçi, işveren tarafı ve Bakan Işıkhan bir araya geleceği iddia edildi fakat taraflara görüşmeye ilişkin henüz bir davet gitmedi. Peki, 2024 asgari ücret toplantısı ne zaman, saat kaçta? Asgari ücret ne kadar olacak? İşte olası zam oranları. 2024 Asgari ücret zammının ne zaman açıklanacağı ve ne kadar olacağı, tüm Türkiye'nin gündeminde yer almaya devam ediyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu yapılan iki toplantı sonrasında bir ücret belirlememiş ve gözler yapılacak olan üçüncü toplantıya çevrilmişti. Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun yapacağı 3. toplantı sonrasında yeni asgari ücret zammı belli olacak. Peki, asgari ücret 3. toplantısı ne zaman, saat kaçta? Asgari ücret ne kadar olacak? ASGARİ ÜCRET TOPLANTISI NE ZAMAN, SAAT KAÇTA? Asgari ücrete ilişkin saat 16.30'da Beştepe'de görüşme olacağı iddia edildi. Ancak henüz işçi, işveren tarafına ya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'a görüşmeye ilişkin davet gitmedi Asgari ücrete zammı için yapılacak olan 3. toplantı için henüz bir tarih bilgisi bulunmuyor. İLK 2 TOPLANTIDA RAKAM KONUŞULMADI Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun iki kez toplanmasının ardından gözler üçüncü toplantıya çevrilmişti. 11 Aralık'ta yapılan ilk toplantının ardından asgari ücret belirleme aşamalarındaki takvim oluşturularak, yapılan çalışmalar paylaşıldı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ikinci toplantısını 18 Aralık'ta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda yaptı. Toplantıda temel ekonomik veriler masaya yatırıldı. İki toplantıda da henüz bir rakam telaffuz edilmedi. ASGARİ ÜCRET NE ZAMAN BELLİ OLACAK? Milyonlarca asgari ücretli çalışan tarafından yapılacak zammın belli olacağı tarih merak ediliyor. Yeni asgari ücret zammının 31 Aralık 2023 Pazar gününe kadar belli olması bekleniyor.

Türk-İş Başkanı Atalay'dan asgari ücret açıklaması Haber

Türk-İş Başkanı Atalay'dan asgari ücret açıklaması

Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, Manisa'nın Soma ilçesinde Maden İş Sendikasını ziyaret etti. Ziyarette Soma Belediye Başkanı Ali Tulup da yer aldı. Gazetecilere açıklamalarda bulunan Başkan Atalay, Soma Maden faciasının 6 yıl sonra 10. yılına gireceğini vurgulayarak Anayasa mahkemesinde bekleyen dosyanın biran önce sonuca bağlanması gerektiğini belirterek, vergi dilimi, asgari ücret ve taşeron konularında açıklamalarda bulundu. Atalay, "Masada bizi işçiler temsil edecek" Asgari ücretlinin en büyük sorunlarından birinin vergi dilimi meselesi olduğunu kaydeden Atalay, "Şimdi burada çalışan arkadaşlarımız vergiyle ile ilgili 'ocak ayında aldığımız baz alınsın' diyorlar, geçmişte 'yüzde 27'lik dilime 6. ayda giriyorduk şimdi biz nisan ayın sonunda yüzde 27'lik dilime giriyoruz' diyorlar. Esas ana problem ne sözleşme, ne asgari ücret, esas problem vergiyle ilgili. Vergiyle ilgili bir düzenleme ve sabitleme yapılması gerekiyor. Asgari ücret konusunda 40 senedir, senede bir kere zam için hükümetle görüşme yapıyorduk. Şimdi 2 senedir 6 ayda bir yapıyoruz. Bunun sebebi de ülkedeki enflasyon. Covid'den sonra bir Temmuz ayında, bir Aralık ayında asgari ücretle ilgili görüşme yapıyoruz. Zaman zaman ben ifade ediyorum ki bu sene geçmişte kanun gereği temsil noktası Türk-İş'te. Şimdi orda bizim sendikalarımız oluyor. Bu sene işçi olacak o masada. Temsilcilerimizin tamamı yani 4'ü de işçi olacak. Sendikacı olmayacak. Onlar bu parayla nasıl geçinemediklerini anlatacaklar. Sonra komisyonu tespit edeceğiz. Arkadaşlarımızla beraber benim anlatmamın yahut İlhami’nin anlatması sendikacının anlatması olmuyor. Yaşayan anlatsın, yaşayan bizzat orda oturacak, anlatacak. O masada kadın da olacak erkek de olacak işçi yani onlar kendi konumlarını anlatacaklar" dedi. "Zamanı geldiğinde konuşacağız" Asgari ücretle ilgili de açıklamalarda bulunan Atalay şunları söyledi: "Asgari ücret lafı çıktığı zaman maalesef bizim ülkemizde ete, süte, kiraya, her yere zam geliyor. Şimdi şuanda asgari ücrete evet desem imzalasam, şubatın birinde alacak asgari ücret maaşını. Ne var şubata 3.5 ay zaman var. Yani o zamana kadar konuşmanın hiç bir anlamı yok. Zamanında konuşmak lazım. Bize her zaman soruyorlar ne isteyeceksin masada oturanlar isteyecekler, durumlarını anlatacaklar. Bu sene böyle bir düzenleme yapacağız nasip olursa."

Bakan Işıkhan: "Ay başında 2024 yılı asgari ücretini belirlemek için komisyonumuz toplanacaktır.'' Haber

Bakan Işıkhan: "Ay başında 2024 yılı asgari ücretini belirlemek için komisyonumuz toplanacaktır.''

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda milletvekillerine çalışma hayatında yapılan çalışmalar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Bakanlığa bağlı ve ilgili kuruluşların 2024 yılı mali büyüklükleri, işsizlik oranları ve asgari ücret konuları hakkında bilgilendirme yaptı. Aralık ayında toplanacak olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu hakkında konuşan Bakan Işıkhan, “Çalışma hayatının dinamik şartlarına uygun olarak hazırlanan ve İş Kanunumuzda da yer alan uzaktan çalışma başta olmak üzere esnek çalışma modelleri, son dönemde işçilerimiz ve işverenlerimiz tarafından giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. Geçtiğimiz dönemde Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda hem işçi hem de işveren kesiminin oy birliğiyle asgari ücreti net 11 bin 402 liraya yükselttik. Böylece 2002 yılında 184 lira olan bu rakamı, reel olarak yüzde 237 artırmış olduk. Aralık ayı başında 2024 yılı asgari ücretini belirlemek için yine komisyonumuz toplanacaktır. Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz” şeklinde konuştu. “Birinci dereceye yükselen devlet memurlarımız için 3600 ek gösterge düzenlemesini hayata geçireceğiz” Öğretmenlerin, sağlık çalışanlarının, polislerin ve din görevlilerinin ek göstergelerinin 3600’e yükseltilmesinin yanı sıra uzman jandarma ve uzman erbaşlar, avukatlar, şube müdürleri, müdürler ve müdür yardımcıları ile taşralarda görevli uzman ve denetmenlerin de ek gösterge rakamlarının 3600’e yükseltildiğini hatırlatan Bakan Işıkhan, “Bazı istisna unvanlarda daha yüksek veya daha düşük artış olmakla birlikte tüm kamu görevlilerinin ek gösterge rakamları 600 puan artırılmıştır. Bununla beraber birinci dereceye yükselen devlet memurlarımız için 3600 ek gösterge düzenlemesini de hükümet olarak hayata geçireceğiz” dedi. “İşsizlik oranını 2025 yılı itibarıyla tek haneli seviyelere kalıcı olarak düşürmeyi hedefliyoruz” Bakan Işıkhan, 2022 yılında istihdamda ve işgücüne katılımda görülen artış eğiliminin 2023 yılının ilk yarısında da devam ettiğini, istihdamın 2023 yılının ikinci çeyreğinde tarihi yüksek seviyelerine ulaştığını belirterek, “Yılın ilk altı ayında emekliliğe hak kazanma koşullarına yönelik düzenlemelerin ve depremin olumsuz etkilerine rağmen net 220 bin istihdam artışı sağlanmıştır. Ağustos itibarıyla son bir yılda işgücümüz 507 bin artarak 34,9 milyon, istihdamımız 667 bin artarak 31,7 milyon, işsiz sayımız 160 bin azalarak 3,2 milyon ve işsizlik oranımız 0,6 puan azalarak yüzde 9,2 olmuştur. Bu oran son 9 yılın en düşük işsizlik seviyesidir. Önümüzdeki üç yıllık süreçte istihdamı yıllık ortalama 900 bin kişi artırmayı ve işgücüne katılım oranlarında öngörülen artışa rağmen işsizlik oranını 2025 yılı itibarıyla tek haneli seviyelere kalıcı olarak düşürmeyi hedefliyoruz” diye konuştu. “Genç işsizlik oranı Ağustos 2023 itibarıyla yüzde 17,2’ye düştü” Gençlerin istihdamını destekleyecek 13 somut hedef ve 109 tedbirden oluşan Ulusal Genç İstihdam Stratejisi ve Eylem Planı’nı uygulamaya koyduklarını hatırlatan Bakan Işıkhan, “Genç işsizlik oranı 2020’de yüzde 25,9 iken; Ağustos 2023 itibarıyla yüzde 17,2’ye düşmüştür. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların (NEET) oranı 2020’de yüzde 28,3 iken; 2023 yılı ikinci çeyreğinde yüzde 20,8 olarak gerçekleşmiştir” ifadelerine yer verdi. “EYT’li çalıştıran işverenlere Sosyal Güvenlik Destek Primi'nde 5 puanlık indirim uygulaması getirdik” EYT düzenlemesini de hayata geçirdiklerini belirten Işıkhan, “Düzenleme ile 8 Eylül 1999 tarihi ve öncesi sigortalılar için emeklilikte yaş şartını kaldırdık. Vatandaşlarımızın uzun yıllardır talep ettiği bu beklentilerini karşıladık. EYT kapsamında emekli olanların işten ayrıldıktan sonra en son çalıştıkları özel sektör iş yerinde 30 gün içerisinde çalışmaya başlamaları halinde kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi adına bu sigortalıları çalıştıran işverenlere Sosyal Güvenlik Destek Primi'nde (SGDP) 5 puanlık indirim uygulaması getirdik” dedi. “2028 yılı sonuna kadar işsizlik oranımızın yüzde 7,5'e gerilemesini hedeflemekteyiz” Bakan Işıkhan, gelecek dönemdeki işsizlik oranları hedeflerine de değinerek, “Küresel ve bölgesel düzeyde yaşanan jeopolitik gerilimler ve ekonomik dalgalanmaların yanı sıra salgın hastalıkların, doğal afetlerin, su, gıda ve enerji krizlerinin yeni risk ve belirsizlikleri ortaya çıkardığı bir ortamda ülkemiz istihdamda ve işgücüne katılımda görülen artış eğilimini sürdürmeyi başarmıştır. Bu kapsamda 2028 yılı sonuna kadar 5 milyon ilave istihdam sağlanarak işsizlik oranımızın yüzde 7,5'e gerilemesini hedeflemekteyiz” ifadelerine yer verdi. Komisyon toplantısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı kurum ve kuruluşların milletvekillerini bilgilendirmesi ile devam etti.

logo
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.