Anzak Koyu'nda 'Şafak Ayini' yapıldı
Çanakkale Kara Savaşları'nın 110. Yılı Anma Törenleri kapsamında Gelibolu Yarımadası'ndaki Anzak Koyu'nda "Şafak Ayini" gerçekleştirildi. Avustralyalı ve Yeni Zelandalılardan oluşan yüzlerce kişilik grup, gece Çanakkale kent merkezinden Gelibolu Yarımadası'na geçti.
Katılımcılar, uyku tulumları ve battaniyeler içinde, tören alanına kurulan dev ekrandan Çanakkale Savaşları'na ilişkin belgesel, film, röportaj ile Avustralya ve Yeni Zelanda'daki Anzak Günü törenlerini izleyerek "Şafak Ayini"nin başlamasını bekledi.
Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne, şafak vakti başlayan programda yaptığı konuşmada, 110 yıl önce bu topraklarda savaşan askerlerin unutulmadığını, onları hatırlayacaklarını dile getirdi.
Prenses Anne, 25 Nisan 1915'te Gelibolu Yarımadası'na çıkarma yapan Anzak askerlerinin yazdığı mektuplardan bazı bölümleri okudu.
Bu mektupları kaleme alan askerlerin ifadelerinin o dönemdeki mücadelenin önemini anlamaya yardımcı olduğunu belirten Anne, "110 yıl sonra şafak vaktinde, Anzaklar'ı anmak üzere burada duruyor, onların cesaret, yüreklilik ve fedakarlıklarını hatırlıyoruz." diye konuştu.
"Korku, özlem ve şaşkınlık"
Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn da Gelibolu'da her iki tarafın askerlerinin de 110 yıl önce olağanüstü cesaret ve fedakarlık gösterdiğini anlattı.
Mostyn, zamanla Gelibolu'nun askerler için korku, hastalık, duman ve ölümün egemen olduğu bir mekana dönüştüğünü vurgulayarak, "Evlerine yazdıkları mektuplarda savaşın dehşetini anlattılar. Yazdıkları ya da yazmaya cesaret edemedikleri, belki de hayatta kalamadıkları için tamamlayamadıkları satırlar, en insani duyguları ortaya koydu. Korku, özlem ve şaşkınlık." ifadelerini kullandı.
Samantha Mostyn, 110 yıl önce burada yaşananların bir silahlanma çağrısı değil, barış çağrısı olduğunu, Çanakkale'de hayatını kaybeden askerleri unutmayacaklarını kaydetti.
"Böyle bir şeyin bir daha asla yaşanmaması için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız"
Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon da Anzak çıkarmasının gerçekleştiği 25 Nisan 1915 gününe ilişkin, şöyle konuştu:
"Güneş yükselip vadilerden çıkan gölgeler dağıldığında onları karşılayan macera değil, dehşetti. Bugün hissettiğimiz huzurun aksine, onlar kurşun yağmuruyla karşılaştılar. Her mermi bir öncekinden daha yakın görünüyordu. Günler haftalara, haftalar aylara dönüştü ancak sadece bu kadar uzun süre hayatta kalabilenler için."
Çanakkale Kara Savaşları'nda yaklaşık 16 bin Yeni Zelandalı askerin Gelibolu Yarımadası'nda görev yaptığını aktaran Luxon, "Hizmet edenlerle gurur duymaya devam etsek de burada olanları yüceltmiyoruz. Bunun için çok fazla şey biliyoruz. Onun yerine, Anzaklar'ın cesaretini ve azmini kabul ediyor, Osmanlı'nın gösterdiği kahramanlığa saygı duyuyoruz." dedi.
Luxon, Çanakkale Savaşı'nın vermek istediği gerçek dersin unutulmaması gerektiğini belirterek, "Böyle bir şeyin bir daha asla yaşanmaması için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız." ifadesini kullandı.
Atatürk'ün yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektup okundu
Şafak Ayini'nde Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinden oluşan koro, günün anlam ve önemine ilişkin şarkılar seslendirdi.
Yeni Zelanda'nın yerli halkı Maoriler'in "Karanga" adı verilen ve "Hoşgeldiniz" anlamına gelen seremonisi yapıldı.
Etkinlik alanına Türkiye Cumhuriyeti adına Çanakkale Valisi Ömer Toraman, Prenses Anne, Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn, Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon ve diğer ülkelerin temsilcileri çelenk sundu.
Programda, 2. Kolordu Komutanlığından Yarbay Özkan Çelik, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektubu okudu.
Saygı duruşunda bulunulmasının ardından İstiklal Marşı ile Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşları okundu, dua edildi.
Törene, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mustafa Biçen, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda, Almanya, Sri Lanka'nın büyükelçileri ve üst düzey yöneticileri katıldı.
Anzaklar ve Anzak Günü
Anzak, Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (Australian and New Zealand Army Corps) kelimelerinin ilk harflerinin kısaltılmasından oluşuyor.
Anzak Günü ise Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerin 25 Nisan 1915'te Gelibolu'da karaya çıkışının yıl dönümü olarak anılıyor.
