yeşil deniz kaplumbağası Haberleri - Son Dakika yeşil deniz kaplumbağası Haber Güncel Gelişmeler

Yeşil deniz kaplumbağalarında büyük dönüşüm

Yeşil deniz kaplumbağalarının sayısı artıyor. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) 2025 yılı güncel Kırmızı Liste değerlendirmesini paylaştı. Buna göre, yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) küresel ölçekte “Tehlikede (EN)” statüsünden çıkarılarak “Asgari endişe (LC)” kategorisine alındı. Buna göre 1970’lerden bu yana türün popülasyonu yüzde 28 artış gösterdi. IUCN liste değerlendirilmesinde, tehlikenin bu deniz canlıları için tamamen geçmediği, doğa koruma mücadelesinde hiçbir başarının kalıcı olmadığı vurgulandı, destek ve izleme gerektiği hatırlatıldı. Uzmanlar, popülasyondaki artışla ilgili gelişmenin tür koruma çalışmalarının sonuç verdiğini ve doğanın doğru müdahalelerle kendini yenileyebileceğini ortaya koyduğunu belirtti. WWF ve birçok paydaşın “Balıkçılıkta hedef dışı avın önlenmesi, kaplumbağa dostu uygulamaların yaygınlaştırılması, yuvalama kumsallarının korunması ve topluluk temelli koruma projeleri” sayesinde bu başarıya katkı sağlandığı kaydedildi. Akyatan’da 270 bini aşkın yavru yeşil deniz kaplumbağası denize ulaştı Uzmanlar, deniz kaplumbağalarının popülasyonlarının hâlâ insan faaliyetlerinden olumsuz etkilendiğine dikkati çekerek, “İyi planlanmamış yapılaşma, sanayileşme, kum çıkarımı, hedef dışı avlanma ve ışık kirliliği tür için başlıca tehditler arasında yer alıyor. Türün geleceği için yuvalama kumsalları ve kışlama alanları başta olmak üzere yaşam alanlarındaki insan kaynaklı tehlikelerin en aza indirilmesi gerekiyor. Türkiye’de de koruma çalışmaları meyvelerini veriyor. Tarım ve Orman Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü iş birliğiyle, 2006’dan bu yana Adana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda yürütülen projeler sayesinde 270 bini aşkın yavru yeşil deniz kaplumbağası güvenle denize ulaştı” dedi. WWF-Türkiye’den Ömür Kula, 22 kilometrelik sahil şeridine sahip Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nın hem yeşil deniz kaplumbağaları hem de caretta carettalar için kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.

Işık ve beton tehdidine karşı umut yolculuğu

Adana ve Mersin sahillerinin yanı sıra Hatay’daki kumsallar da deniz kaplumbağalarının yaşam alanı olarak öne çıkıyor. Özellikle Samandağ ilçesindeki kumsallar, yeşil deniz kaplumbağaları (Chelonia mydas) için önemli bir üreme bölgesi olarak biliniyor. Hatay Samandağ Kumulları Önemli Doğa Alanı’nda geçtiğimiz günlerde yuvalardan çıkan yavru kaplumbağalar, ilk kez denizle buluştu. Doğa Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dicle Tuba Kılıç, “Hatay İl Jandarma Komutanlığı ekipleri, Samandağ sahillerinde yumurtalarından çıkan ve çevredeki yapay ışıklar nedeniyle yönlerini kaybeden 592 yavruyu özenle toplayarak güvenle denize ulaştırmıştı” dedi. Kılıç, deniz kaplumbağalarının karşı karşıya olduğu tehditlere de dikkat çekerek “Yavru kaplumbağaların yaşam yolculuğu hiç kolay değil. Kıyılara yapılan oteller, beton duvarlar ve plaj düzenlemeleri yuvaları bozuyor. Yapay ışıklar, yavruları denize değil ışığa yönlendirerek ölümlere yol açıyor. Plastik kirliliği de ayrı bir tehdit oluşturuyor. İklim değişikliği plaj erozyonunu artırıyor ve yumurta sıcaklığına bağlı cinsiyet dengesini bozuyor. Tüm bu faktörler türün neslini tehlikeye atıyor. Ancak denize ulaşan her yavru, yeni bir umut demek” ifadelerini kullandı. Uzmanlar, sahillerde deniz kaplumbağalarının korunması için yuva yaptığı sahillerde başta yapay ışık kirliliğinin azaltılması, plaj düzenlemelerinin dikkatle yapılması ve yerel halkın bilinçlendirilmesi gibi önlemlerin hayati önem taşıdığına vurgu yaptı.

Yeşil deniz kaplumbağaları için 20 yıldır süren nöbet

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ile Tarım ve Orman Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü’nün iş birliğiyle 2006 yılında başlatılan “Yeşil Deniz Kaplumbağaları (Chelonia mydas) Koruma Çalışmaları”, Adana’daki Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda bu yıl da kararlılıkla sürdürüldü. Her yıl gönüllülerin katılımıyla Adana’daki Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda yürütülen çalışmalarda, yeşil deniz kaplumbağalarının yuvalama alanları koruma altına alındı. Akdeniz’in mavi sularıyla buluşmaya başlayan yavruların çıktığı yuvalarda gönüllüler gözlem yaparak, yuva sayısı ve popülasyondaki değişimleri kayıt altına aldı. WWF-Türkiye Yaban Hayatı Uzmanı Mehmet Tural da, çalışmalara katılarak yuvalardan çıkan minik kaplumbağaların kumsaldan denize doğru zorlu yolculuğunu fotoğrafladı. WWF-Türkiye’den Ömür Kula ise, 22 kilometrelik sahil şeridine sahip Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nın hem yeşil deniz kaplumbağaları hem de caretta carettalar için kritik öneme sahip olduğunu vurguladı. Kula, “Doğa Koruma ve Milli Parklar 7. Bölge Müdürlüğü ile WWF-Türkiye ekipleri, gece saatlerinde yumurta bırakmak üzere sahile çıkan kaplumbağaları markalayıp ölçüm yaptı. Gündüzleri ise yuvalar tespit edilerek, yumurtalar tel kafeslerle koruma altına alındı. Bugün ise bu koruma çalışmalarının olumlu sonuçlarına hep birlikte tanıklık ediyoruz” dedi.

Nesli tehlike altındaki yeşil deniz kaplumbağası Manavgat’ta Sahil Güvenlik tarafından kurtarıldı

Antalya’nın Manavgat ilçesi Side açıklarında, Sahil Güvenlik ekipleri tarafından çuvala ayağı dolanmış halde yüzmekte zorlanan nesli tükenme tehlikesi altındaki yeşil deniz kaplumbağası bulundu. 17 Temmuz 2025’te gerçekleştirilen rutin sahil devriyesi sırasında fark edilen yaralı kaplumbağa, DEKAFOK ekiplerince tedavi altına alındı. DEKAFOK Başkanı Seher Akyol, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: "Sahil Güvenlik Komutanlığımızın desteği sayesinde bize getirilen Caretta carettanın ilk tedavisi, aynı zamanda derneğimizin de üyesi olan Side Apollon Veteriner Kliniği'nden veteriner hekim Mehmet Yüksel tarafından yapıldı. Yüzgecine takılan çuval nedeniyle yüzmekte zorlanan ve kangren oluşmadan kurtardığımız deniz kaplumbağamızı, merkezimizdeki tedavisinin ardından sağlığına kavuşur kavuşmaz denize göndereceğiz." Merkezin ziyaretçilere kapalı olduğunu hatırlatan Akyol, vatandaşlara da şu çağrıda bulundu: "Bu süreçte vatandaşlarımızdan onun da bir hasta olduğunu unutmamalarını ve ziyarete kapalı olduğu için sadece yaralı kaplumbağayı görmek amacıyla merkezimize gelenlerin maalesef görmeden geri dönmek durumunda kalacaklarını bilmelerini istiyoruz."

Deniz kaplumbağası ‘Atlas’, bilimsel araştırmalar için denize bırakıldı

Mersin Üniversitesi Deniz Kaplumbağaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, uydu vericisi takılan yeşil deniz kaplumbağası ‘Atlas’ı denize bıraktı. Yaklaşık iki yıl boyunca hareketleri takip edilecek olan kaplumbağanın göç rotaları, beslenme ve kışlama alanlarına dair önemli veriler toplanacak. Merkezden yapılan açıklamada, daha önce izlenmeye başlanan ‘Kızkalesi’ adlı kaplumbağanın sinyallerinin Gazze Şeridi’nde kesilmesinin ardından yeniden alınmaya başlandığı bildirildi. "Tespit edip onunla koruma önlemleri almayı amaçlıyoruz" Geçen yıl iki yeşil deniz kaplumbağalarının denize bırakıldığını, bu yıl ise üçüncü olan ‘Atlas'ın, uydu cihazının takılmasının ardından denize bırakıldığını belirten Merkez Müdürü Prof. Dr. Serap Ergene, "Neden uydu cihazı takıyoruz? Uydu cihazı takmamızın en önemli sebebi Bu canlıların yaşamlarının yüzde 90'ı denizlerde geçiyor. Yüzde 90'ı denizlerde geçen bir canlının denizdeki yaşamı ile ilgili çok fazla bilgi sahibi olamıyoruz. Bilgi sahibi olmanın yolu, yöntemi, uydu cihazı takarak bu canlıların hangi rotaları takip ettiği, beslenme odaklarının nereler olduğu, nerelerde kışlıyorlar, onları takip edip deniz alanlarında en çok nerede zaman geçiriyorlarsa o bölgeleri tespit edip onunla ilgili koruma önlemleri almayı amaçlıyoruz. Uydu takip bu nedenle yapılıyor. Dolayısıyla biz bu deniz kaplumbağalarını takip ederek, onların geleceğini, aslında dünyamızın geleceğini bir anlamda koruma altına almış oluyoruz ya da bunu hedefliyoruz" diye konuştu. "Kızkalesi'nin sinyalleri Gazze Şeridi'nde kesilmişti, sinyal almaya başladık" Geçen yıl denize bırakılan ‘Mersin Üniversitesi' ve ‘Kızkalesi' isimli iki yeşil deniz kaplumbağası hakkında da bilgi veren Ergene, "Mersin Üniversitesi şu anda Mısır'da Bardavil Gölü'nde, halihazırda yaklaşık olarak 5 bin kilometrelik bir mesafe kat ederek Bardavil Gölü'ne ulaştı. Gazze Şeridi'ni takip etti. Kızkalesi de aynı şekilde, zaten ardışık gidiyorlardı hemen hemen. Kızkalesi'nin sinyalleri Gazze Şeridi'nde kesilmişti. Çok uzun süre sinyali alamamıştık Kızkalesi kaplumbağamızdan. Ancak son birkaç gün içerisinde yeniden sinyal almaya başladık. Bu bizim için hem çok sevindirici aslında olayın ne olduğu ile ilgili yorum yapmak için önemli bir hale geldi. Daha sonra bu yorumu sizinle paylaşacağım. Uzun süredir sinyal alamadık. Şimdi sinyal almamızın sebebi ne? Bu kadar süre içerisinde bu canlıya ne oldu? Neredeydi? Sorularının yanıtını daha sonra sizinle paylaşacağım" dedi.

Dünyanın en eski denizcileri Akyatan’da koruma altında

WWF-Türkiye ve Tarım ve Orman Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü iş birliğiyle, 2006 yılından bu yana Adana'daki Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda sürdürülen yeşil deniz kaplumbağası koruma çalışmaları 20. sezonunu geride bıraktı. Bu uzun soluklu çaba sayesinde, bugüne kadar 270 binden fazla kaplumbağa yavrusu güvenle denize ulaşırken, 18 dişi kaplumbağaya takılan uydu vericileriyle izleme çalışmaları Kuzey Afrika kıyılarına kadar genişledi. WWF-Türkiye Genel Müdürü Ömür Kula, deniz kaplumbağalarının sadece ekosistemler için değil, pek çok kültürde uzun ömür ve dayanıklılığın simgesi olduğuna dikkat çekerek, “Şimdi yeni sezonuna başlanan koruma çalışmaları, sadece doğanın değil, insanlık mirasının da geleceği için büyük önem taşıyor” dedi. Her yıl yüzlerce gönüllünün katılımıyla gerçekleşen projede, farklı alanlardan 400’den fazla kişi doğrudan destek verdiğini anlatan Kula, “Proje kapsamında bugüne kadar 19 teknik rapor hazırlanarak tür koruma planlarına önemli veriler sağlandı. Dünyada yedi farklı türü bulunan deniz kaplumbağaları, doğal yaşam alanlarındaki tehditlerle karşı karşıya. Özellikle Akdeniz’de yuvalayan yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) ve iribaş deniz kaplumbağası (Caretta caretta) insan faaliyetlerinden ciddi zarar görüyor. Her bin yavrudan sadece biri ya da ikisi erişkinliğe ulaşabiliyor; zira yumurtalar ve yeni çıkan yavrular, kumsal ve denizde birçok yırtıcı için besin kaynağı oluşturuyor. Bu nedenle deniz kaplumbağalarının sağlıklı popülasyonları için yuvalama alanlarının korunması, beslenme ve kışlama bölgelerindeki insan kaynaklı tehlikelerin azaltılması şart” ifadelerini kullandı. Kula, “Akyatan’da yıllardır süren koruma çalışmaları, bu kadim deniz canlılarının varlığını sürdürebilmesi için kritik öneme sahip. Doğa ile insanın ortak sorumluluğunda olan bu görev, gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak için kararlılıkla devam edecek” diye konuştu.

Akyatan'da "Deniz Kaplumbağaları Koruma Sezonu" başarıyla tamamlandı

Adana Akyatan’da deniz kaplumbağalarını korumak amacıyla yürütülen çalışmalar büyük önem taşıyor. Her sezon, kaplumbağaların yumurtlama alanlarını koruma, yuvalama bölgelerini izleme ve yavruların denize ulaşmalarını sağlama konusunda birçok farklı görev içeriyor. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ve Tarım ve Orman Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü iş birliğiyle 2006 yılından bu yana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nda sürdürülen "Yeşil Deniz Kaplumbağaları Koruma Çalışmaları" da her sezon başarıyla sonuçlanıyor. WWF-Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Nafiz Karadere, koruma çalışmalarının deniz kaplumbağalarının nesillerinin devamını sağlamak için kritik öneme sahip olduğunu söyledi. Akyatan Kumsalı'nda Yeşil Deniz Kaplumbağaları Koruma Sezonu'nun 15 Eylül'de sona ereceğini belirten Karadere, "19 yıldır, Tarım ve Orman Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü ile iş birliği içinde yürüttüğümüz yeşil deniz kaplumbağası koruma çalışmalarımız, Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nda bir sezonu daha geride bıraktı" dedi. Akyatan Kumsalı'nın, yeşil deniz kaplumbağalarının (Chelonia mydas) önemli bir yuvalama alanı olduğunu vurgulayan Karadere, "Temmuz ortasında ilk yavrular yuvadan çıkmıştı. Doğa koruma çalışmaları sayesinde, yeşil deniz kaplumbağalarının yuva sayısında ve popülasyonunda belirgin bir artış gözlemlendi. Yeşil deniz kaplumbağalarının korunmasına yönelik güzel haberlerin devam etmesi için doğa koruma çalışmalarımıza destek olunması önemli." ifadeleri kullandı.

Yeşil deniz kaplumbağalarından sevindirici haber

Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) tehlike altındaki türlerle ilgili güncel değerlendirme sonuçlarına göre, Yeşil deniz kaplumbağasının Akdeniz Alt Popülasyonu "Kritik tehlikede" statüsünden "Tehdide yakın" statüsüne alındı. Milyonlarca yıl dünya denizlerinde yaşayan ve tarih boyunca birçok kültürde uzun yaşam, üretkenlik, dayanıklılık ve kötülüklerden korunmanın sembolü olan Dermochelys coriacea, Eretmochelys imbricata, Lepidochelys kempii, Lepidochelys olivacea, Chelonia mydas, Caretta caretta, Natator depressus türü deniz kaplumbağaları, insan faaliyetleri sebebiyle tehlike altında bulunuyor. Yaşamlarının büyük bir bölümünü kıtalararası denizlerde geçiren bu türlerden Yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) ve İribaş deniz kaplumbağası (Caretta caretta) Akdeniz Havzası’nda yuvalanıyor. Ergin dişi deniz kaplumbağaları, yuvalamak için kumsala çıktıkları her seferde ortalama 100-150 yumurta bırakıyor. Kumsaldaki yengeç, çakal, deniz kuşları gibi sayısız avcının besin kaynakları arasında yer alması sebebiyle bırakılan her 1000 yumurtadan çıkan yavrulardan ancak bir veya ikisi erişkinliğe ulaşabiliyor. Birçok tehditle karşı karşıya kalan deniz kaplumbağası türlerinin sağlıklı olarak yaşamını sürdürebilmesi için, yuvalama kumsalları ve kışlama alanları başta olmak üzere yaşam alanlarındaki insan kaynaklı tehlikelerin en aza indirgenmesi gerekiyor. Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin tehlike altındaki türlerle ilgili 2023 sonu güncel değerlendirme sonuçlarına göre Yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) Akdeniz Alt popülasyonunun "Kritik tehlikede (CR)” statüsünden, "Tehdide yakın (NT)” statüsüne alınması ise sevindiriyor. Bu değerlendirme sonuçlarına göre, Türkiye’de uzun yıllardır koruma çalışmaları sürdürülen Hatay Samandağ, Mersin Kazanlı, Alata ve Davultepe kumsallarında yuva sayılarında artış kaydedilirken, Adana Akyatan kumsalında yuva sayısı stabil, Yumurtalık - Sugözü’nde azalma belirlendiği ifade ediliyor. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) tarafından yapılan değerlendirmede ise gelişmelerin umut verici olduğu ancak, Akdeniz’de bu türün yaşam alanlarının kaybı göz önüne alınarak koruma çalışmalarının hız kesmeden devam etmesi gerektiği belirtildi. Yaz tatili yaklaşırken Akdeniz'de yer alan yuvalama kumsallarında deniz kaplumbağalarını rahatsız eden davranışlarda bulunan kişilerin uyarılması gerektiğine dikkati çeken WWF-Türkiye, şu önerilerde bulundu: "Denizden itibaren 35 metrelik alan içinde şemsiye dikmeyin. Kumsalda şezlong kullanmayın. Kumsala gece eşya bırakmayın. Kumsaldan görünen ışıklarınızı perdeleyin. Kumsalda gece ışıkla dolaşmayın. 1 millik sahil şeridi içinde teknelerle 5 mil/saat üzerinde hız yapmayın. Yavru deniz kaplumbağalarını elinize almayın. Denizden itibaren 35 metrelik alanın içinde kumsalı kazmayın. Kumsala motorlu taşıtlarla girmeyin. Kumsalda ateş yakmayın. Kumsala ve denize çöp atmayın. Evcil hayvanlarınızı kumsalda serbest bırakmayın ve yuvalama kumsallarında 1 Haziran – 15 Eylül tarihleri arasında konser, festival, etkinlik düzenlemeyin."

Manavgat'ta tehlike altında olan yeşil deniz kaplumbağası bulundu

Deniz ekosistemi için büyük önem taşıyan ve nesli tükenme tehlikesi altındaki deniz kaplumbağalarının en yoğun yuvalama alanlarından biri olan Manavgat Sorgun-Side kıyılarını araştırmak için 7/24 çalışma yürüten DEKAFOK Kıyı Koruma Derneği ekiplerince Manavgat bölgesine oldukça nadir yuvalayan ve ölü olarak kıyıya vuran bir yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia Mydas) bulundu. Deniz çayırlarını yiyerek balık türlerine yeni yumurtlama alanları açmasıyla deniz ekolojisi ve biyolojisine oldukça yararlı olan chelonia mydas türü deniz kaplumbağası Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından popülasyonu büyük tehlike altında olarak kabul ediliyor. Akdeniz havzasında yumurtlama dönemine girmiş olgun dişi sayısının sadece 500 ile bin arasında olduğu düşünülüyor. "3-6 yıl boyunca yüzey suyunda kalırlar" Araştırma grubu lideri olan Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve DEKAFOK Akademik Danışmanı Prof. Dr. Cengiz Deval, “Yavru yeşil deniz kaplumbağaları yumurtadan çıktıktan sonra mümkün olduğunca hızlı bir şekilde açık denize göç ederler. Pelajik yaşam evresinde, 20-30 santimetre uzunluğa ulaşana kadar 3-6 yıl boyunca yüzey suyunda kalırlar. Yavrular, ergin altı evrelerini geçirmek için Manavgat gibi verimli kıyı habitatlarına göç eder ve 5-8 yıl boyunca burada kalırlar. Kıyılarda yeşil kaplumbağalar günün büyük bir bölümünü iyi otlama alanlarında geçirir ve çeşitli deniz çayırı ve yosun türleriyle beslenirler. Bu zorlu yaşam safhalarını başararak Side-Manavgat kıyılarındaki zengin deniz çayırlıklarına gelmiş olan genç yeşil deniz kaplumbağalarından biri daha maalesef ölü olarak karaya vurmuştur. Yapılan ilk analizler, ölüm nedeninin kaplumbağa yavrusunun uzatma ağlarına takılması kaynaklı olduğunu göstermektedir” dedi.

#yeşil deniz kaplumbağası