Anadolu'dan kaçırılan tarihi eserlerin yurda getirilmesi çağrısı

İngiliz William Burckhardt Barker, Edwin John Davis ve Fransız Victor Langlois'in kaleme aldığı “Kilikya'nın Tanrıları ve Yöneticileri, Kilikya'ya Yolculuk ve Asyatik Türkiye'de Yaşam” isimli 3 kitap, Anadolu'daki tarihi eserlerin yurt dışına kaçırılmasında önemli bir delil niteliği taşıyor.

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Haluk Uygur'un girişimi, Çevirmenler Ayşe Ateşoğlu ve Hakan Yaman'ın katkılarıyla Türkçeye çevrilen kitaplarda, tarihte farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan Anadolu'daki tarihi eserlerin yurt dışına nasıl kaçırıldıklarına dair önemli bilgiler yer alıyor. Söz konusu kitaplarda, Fransız ve İngiliz tarihçiler Victor Langlois ile William Baker tarafından Mersin'in Tarsus ilçesinden bin heykelciğin kaçırılma hikâyeleri anlatılıyor.

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı Dr. Haluk Uygur tarafından, Mersin Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı bünyesindeki Tarsus’a Değerler Katanlar Kurulu (TADEKA) binasında gerçekleşen etkinlikte, Tarsus'tan kaçırılan tarihi eserler konu edildi.

İngiliz William Burckhardt Barker, Edwin John Davis ve Fransız Victor Langlois tarafından yazılıp, Türkçe'ye kazandırdıkları kitaplarda bahsedilen 1000 heykelciğin Tarsus'a geri getirilmesi için, 2022 yılında iade edilen Sidemara lahitinin bir parçası olan Eros başının yurda getirilmesi örnek alınarak, girişimde bulunulması gerektiğini ifade eden Dr. Uygur, "Yumuktepe ve Tarsus Gözlükule’de yapılan kazıların buluntularında geçmişi Proto-Kalkolitik ve Neolitik çağa kadar uzandığı değerlendirilen kentin tarihi eserleri, acımasızca yurt dışına kaçırılmış. Hititlerden başlayarak, Asurlular, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Osmanlılar gibi pek çok uygarlığın izlerini taşıyan Mersin'in tarihi ve kültürel mirası, yeniden ülkemize kazandırılmalı. Ülkemizde tarihi eseri en çok talan edilen ve en fazla tarihi eseri yurtdışına kaçırılan kent, Tarsus'tur. Tarsus'un en büyük hırsızları da Victor Langlois ve William Baker'dir. Bunlar, Fransa ve İngiltere için Tarsus'da görev yapmışlar, istihbarat toplayıp, bombalar patlatarak kaçak kazı yapmışlar ve yaklaşık 1000 adet heykelciği yurt dışına taşımışlar" dedi.

Patates çuvalı içinde yurt dışına kaçırılmıştı

Adana'nın en eski yerleşim yerlerinden olan Tepebağ Mahallesi’nde 1882 yılında bir binanın inşaat kazısında bulunarak yasa dışı yollarla patates çuvalı içinde yurt dışına götürülen ve New York Metropolitan Müzesi'ne hediye edildiği öne sürülen Mısırlı Hemşire Satsneferu Heykeli'nin de Türkiye'ye getirileceği gün beklediklerini ifade eden Uygur, şunları kaydetti:

" İngiliz William Burckhardt Barker, Edwin John Davis ve Fransız Victor Langlois'in yazdığı söz konusu kitaplar Türkçe’ye kazandırılınca, bunların hırsızlıkları ve tarihi eser düşmanlıkları da istihbarat faaliyetleri gibi ortaya çıktı. Bizim görevimiz ise, kitapları Türkçe'ye kazandırmakla bitmiyor. Kaçırılan bu eserlerin yurda geri getirilmesi için ilk ışığı yakmak gerek. Bu kişiler, hırsızlığı sadece Tarsus'ta yapmamışlar; Samandağ'dan Anamur'a uzanan bölgede faaliyet göstermişler. Yaptıklarını da belgeleriyle kitaplarında adeta itiraf etmişler. O 1000 heykel Tarsus'a gelse, zaten tarihi açıdan bir işaret noktası olan Tarsus’un nasıl önem kazanacağı düşünülmeli. Bu konuda bakanlıklar nezdinde gerekli girişimler en kısa zamanda yapılmalı, ülkemize ait nadide eserler, geri getirilmeli."