B12 Vitamini Nedir?

B12 tüketilen gıdalardan proteine bağlanarak mide içerisinde enzimler ve hidroklorik asit tarafından serbest forma dönüştürülür. Gıdaların emilimini etkileyen sindirim sistemi rahatsızlıkları olan kişilerde B12 vitamini eksikliği oluşabilir.  B12 vitamini eksikliği anemisi, vücudunuzda B12 vitamini eksikliği olduğundan vücudunuzda yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresi bulunmadığında ortaya çıkar. Tedavi edilmeyen B12 vitamini eksikliği kansızlık, yorgunluk, nefes darlığı ve kalp çarpıntısı, kas güçsüzlüğü, bağırsak problemleri, sinir hasarı ve ruh hali bozukluklarına sebep olur.
Vücutta depolanma miktarı da düşük olan B12 vitamini içeren besinlerin çok bekletilmemesi, pişirme süresine dikkat edilmesi tavsiye edilir. Besinleri pişirme süresinin uzaması ve derecesinin yükselmesi, B12 vitamininin kaybını artırmasına yol açabilmektedir.

B12 Vitamini Nelerde Bulunur?

B12 vitamini, doğal olarak bulunan hayvansal gıdalarda veya onunla takviye edilmiş ürünlerden elde edebilirsiniz. Hayvansal kaynaklar arasında süt ürünleri, yumurta, balık, et ve kümes hayvanları bulunur. B12 ile takviye edilmiş bir gıda arıyorsanız, ürünün besin değerleri etiketini kontrol edin.B12 vitaminini yeterli olarak alabilmek için düzenli olarak şu besinleri tüketmeniz gerekir.

• Kırmızı et: Organ etleri B12 bakımından en zengin ürünlerdir. Koyun başta olmak üzere kırmızı ete sahip olan hayvanların böbrek ve ciğerleri yüksek miktarda B12 vitamini içerir. Hayvanlar B12 vitaminini karaciğerinde depolar

• Süt ve süt ürünleri: Hayvanların vücudunda depolanan B12 vitamini süt ve süt ürünlerine de geçer. Bu nedenle süt, yoğurt ve peynir gibi yiyecekler B12 kaynağıdır. 

• Balık ve deniz ürünleri: B12 içeren ürünler içinde balık ve deniz ürünleri de yer alır. 

• Algler ve bitkiler: Algler ve bitkiler içinde de kendilerinin ürettiği B12 bulunur. 

• Beyaz et ve yumurta: Kümes hayvanlarının etleri ve dolayısı ile de yumurta B12 içeren besinler arasında yer alır. Tercihinizi beyaz etten yana kullanmak istiyorsanız hindi etini tercih etmeniz gerekir. 

• Gıda takviyeleri: Hayvansal gıdalar tüketemeyen veganlar ve vejeteryanlar gıda takviyeleri ile B12 ihtiyacını karşılayabilir. 

B12 Vitamini Faydaları Nelerdir?

B12 vitamini (kobalamin), vücudun kan ve sinir hücrelerini sağlıklı tutma, DNA yapımına yardımcı olma, kemik yanı sıra saç, cilt ve tırnak sağlığını destekleme ve yorgun ya da zayıf hissetmeye neden olan megaloblastik aneminin önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca folik asit ile birlikte çalışarak mylein sentezinde önemli rol oynayan b12 vitamini bağışıklık sistemini güçlendirerek protein metabolizmasında yer alır.B12 vitamini sinir tahribatını önler, doğurganlığı sağlar, vücut hücrelerinin oluşumunu kendini yenilemesini ve uzun yaşamasını sağlar. Aynı zamanda B12 sinir uçlarının normal gelişimini kolaylaştıran vitaminler arasında yer alır. Öte yandan vücuda yeterli miktarda alınan B12 vitamini hafızanın güçlenmesine ve öğrenmeye  de yardımcı olabilmektedir. B12 faydaları şöyle sıralanabilir:

• Sinir sisteminin hızlı ve doğru çalışmasını sağlar
• B12 vitamini eksikliği, düşük bilişsel işlev ile ilişkili olduğundan vücuda alınan B12 vitamini demansı önler
• B12 vitamini organik bileşikleri sayesinde vücuttaki enerjiyi artırır
• Folik asitle beraber çalışarak kansızlığa karşı etkili olur
• Karbonhidratların enerjiye çevrilmesini sağlayarak şeker kullanımının iyileşmesini sağlar
• Kandaki amino asit (homosistein) miktarını azaltarak kalp ve kan damarları hastalıklarını önler

B12 Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

B12 eksikliğinde yeterli kırmızı kan hücresi üretilemeyeceği için vücut yeterince oksijen alamaz. B12 vitamini eksikliğinin en net belirtisi anemi olup, aneminin neden olduğu nefes darlığı ve kalp çarpıntısı, kaslarda zayıflama, yorgunluk, uzuvlarda uyuşma, cildin solgunlaşması, kilo kaybı belirtileri de görülebilir.
B12 vitamini eksikliğinden kaynaklı belirtiler şunlardır:

• Kansızlık (anemi)

• Yorgunluk ve enerji düşüklüğü

• Nefes darlığı

• Kalp çarpıntısı

• El, kol ve bacaklarda karıncalanma ve uyuşma

• Unutkanlık gibi hafıza sorunları

• Cilt renginin solması ve üşüme

• Depresyon, sinir ve anksiyete gibi ruh hali değişikliği

• Odaklanma ve konsantre olmada güçlük

• Saç dökülmesi

• Kas zayıflaması

• İshal, kabızlık, mide bulantısı gibi gastrointestinal sorunlar

• Ağız yaraları

• İştahsızlık ve kilo kaybı

• Görme sorunları

• Bebeklerde ve çocuklarda gelişmede zeka geriliği

• Eğer kişide uzun süreli olarak unutkanlık, hafıza kaybı, konsantre olamama gibi problemler varsa mutlaka B12 vitamini açısından incelenmesi için doktora başvurulması önerilir.

B12 Vitamin Eksikliği Kimlerde Görülür?

50 yaş ve sonrasında B12 vitaminin vücut tarafından emilmesi zorlaşmaya başlamasıyla B12 vitamini eksikliği ileri yaştakiler (65 yaş üstü) arasında sık görülmektedir. 65 yaş üstünde B12 eksikliği oranı % 3-42 arasında saptanmıştır. Veganlar da beslenmelerinde hayvan kaynaklı gıda ürünlerini içermediğinden, B12 vitamini eksikliği riski ile karşı karşıyadır. Pernisiyöz anemisi olan kişilerde de B12 vitamini eksikliği olabilir. Pernisiyöz anemi, kanı etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Bu bozukluğa sahip hastalar, midede vücudun B12 vitaminini emmesine izin veren bir protein olan yeterli intrinsik faktöre (IF) sahip değildir.
Diğer riskli gruplar arasında ince bağırsak problemleri olan kişiler yer alır. Örneğin ince bağırsağı cerrahi olarak kısaltılmış bireyler kobalamini  yani B12 vitaminini düzgün şekilde ememeyebilirler. Bunlarla birlikte gastrit, çölyak hastalığı ve iltihaplı bağırsak hastalığı B12 vitamini eksikliğine neden olabilir çünkü bu koşullar besinlerin emiliminin azalmasına neden olur .
B12 eksiliği riskiyle karşı karşıya kalabilecekler kişiler şöyle sıralanabilir:

• Vejetaryen ve sürekli diyet yapanlar
• Zayıflama amaçlı mide-bağırsak ameliyatı olanlar
• Alkol alışkanlığı bulunan ve aşırı alkol kullanan kişiler
• Yetersiz beslenen küçük çocuklar veya hamileler
• Antibiyotik sonrası bağırsakta aşırı bakteri çoğalması yaşayanlar
• Mide ilacı kullananlar
• AIDS hastası veya HIV pozitif kişiler