11 Kasım 2022 tarihinde Özbekistan’ın kadim şehri mavi mücevher Semerkant’ta Türk Devletleri Teşkilatı(TDT), IX.Liderler Zirvesi toplandı. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğinde düzenlenen zirveye Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkmenistan Eski Devlet Başkanı ve Türkmenistan Ulusal Konseyi Halk Maslahatı Başkanı Gurbanguly Berdimuhamedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban katıldı.(AA.12.XI.2022)

     “Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru” temasıyla gerçekleşen zirve, alınan kararlar ve liderlerin verdiği mesajlar bakımından büyük önem arz etmektedir.  Zirvede görev süresi dolan TDT Genel Sekreteri Baghdad Amreyev, 10 Kasım 2022 tarihinde yayınlanan “Daha Güçlü, Bütünleşmiş ve Birleşmiş Türk Dünyasına Doğru” başlıklı makalesinde gerek Semerkant Zirvesi’nin ruhuna gerekse de teşkilatın vizyonuna uygun bir biçimde Türk Dünyası’ndaki bütünleşme çabalarını şu ifadeyle ortaya koydu:“Ortak kültürel zenginliğin, değerlerin, ilkelerin ve çıkarların desteklenmesi, Türk işbirliğinin merkezinde yer almaktadır. Türk devletleri bu ortak yönleriyle birbirine kenetlenmeli ve bunun üzerinde öğrenip büyümelidir.”(Başaran,www.ankasam.org 12.11.2022)

    TDT,ortak kültürel zenginliğin, değerlerin, ilkelerin ve müşterek çıkarların desteklenmesine dayanan bir işbirliğini ortaya koyarak, aldığı kararlarla istikrarsızlıklarla anılmak istenen bölgenin barış yapıcı aktörü olduğunu net bir şekilde gözler önüne sererek,  tüm dünyanın dikkatini çekti.

     Ev sahibi Mirziyoyev, “Yeni Ekonomik Fırsatlar Bölgesi” oluşturmayı önererek, devletlerin karşılıklı çıkarlara öncelik veren ve “kazan-kazan” mantığıyla işleyen yaklaşımlarını derinleştirecekleri mesajını vererek, ekonomik entegrasyonun hız kazanacağına işaret etti. Kardeş Liderler ile önerileri şöyle:

*Ulaşım: Trans-Hazar Uluslararası Koridoru’nun daha işlek hale getirilmesi için ciddi adımların atılması gerektiğini vurgulayıp, TDT’nin yalnızca bölgesel değil; küresel işbirliğine önem verdiğini vurguladı. Bu söylem TDT’nin bloklar değil; işbirliği köprüleri inşa eden bir konumda olduğunu gösterir. Dolayısıyla Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle tıkanan Kuzey Koridoru yerine Trans-Hazar Uluslararası Koridoru’nu; yani Orta Ulaştırma Koridoru’nu merkeze alan ve Çin ile Avrupa’yı Orta Asya-Hazar Denizi-Kafkasya güzergâhı üzerinden bağlayan projelerin ağırlık kazanacağı anlaşılır.

*Gıda: Küresel düzeyde yaşanmakta olan gıda krizine dikkat çekilerek “Türk Tarım Forumu”nun önemine vurgu yapıldı. Türk Dünyası’nın krizler karşısında küresel düzeyde yapıcı bir aktör olduğunu ortaya koyarcasına, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’yle (FAO) kapsamlı bir ortaklık kurulması önerisinde de bulunuldu. FAO ile geliştirilecek işbirliğiyle Türk devletleri tarımda da önemli ilerlemeler kat edecektir.(www.trtavaz.com.tr,11.11.2022)