Deprem bölgelerinde asbest tehlikesi

AYDIN GÖKÇEOĞLU

(İLKHABER) - Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Temiz Hava Hakkı Platformu'nun (THHP), 6 Şubat'taki depremlerin ardından Kahramanmaraş il merkezi, Elbistan ilçesi ve Adıyaman’daki analizlerinde asbest tespit edildi. Analizlere ilişkin raporlara göre, toplam 66 analizin 12’sinde asbest belirlendi.

Türk Tabipleri Birliği’nin finansal ve teknik desteği, Temiz Hava Hakkı Platformu’nun teknik uygulayıcılığında deprem bölgesindeki 3 yerleşim yerinde, asbest tespit çalışması gerçekleştirildi.

TTB Merkez Konseyi Başkanı Dr. Şebnem Korur Fincancı, analiz sonuçlarına ilişkin açıklamasında, depremlerin yarattığı büyük yıkımın, insan eliyle ağır bir felakete dönüştürüldüğünü öne sürdü.

TTB’nin Hatay’daki hava kirliliğine ilişkin çalışmasını anımsatan Dr. Şebnem Korur Fincancı, Hatay’daki partikül madde yoğunluğunun Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği ortalamanın üç kat üstünde olduğuna dikkat çekti. 

Dr. Şebnem Korur Fincancı, "Asbest, 40-50 yıl sonra akciğer, karın zarı, gırtlak, yumurtalık kanserleri ile akciğer ve kalp zarlarında sertleşme, solunum ve dolaşım yolu hastalıklarına yol açıyor. Bunun yanı sıra, enkaz kaldırma çalışmalarının usulüne uygun yapılmaması nedeniyle bu çalışmalarda yer alan ve koruyucu önlemlerden yoksun çalışanlar da risk altında." dedi.

Kahramanmaraş ve Adıyaman’da asbest analiz çalışması

Dr. Ozan Devrim Yay, deprem bölgesinde yıkılan ya da yıkılması gereken binalarda asbest olasılığı üzerine 28 Ağustos-16 Eylül 2023 tarihleri arasında Kahramanmaraş merkez ve Elbistan ilçesi ile Adıyaman’da da çalışmalar yürütüldüğünü söyledi.

Dr. Ozan Devrim Yay, çalışmalardan elde edilen sonuçların Türk Akreditasyon Kurumu’ndan onaylı bir laboratuvarda analiz edildiğini belirterek, "Kahramanmaraş merkezinden alınan 21 örneğin 8’inde, Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinden alınan 15 örneğin 2’sinde, Adıyaman’dan alınan 30 örneğin de 2’sinde farklı türlerde asbest tespit edildi." ifadelerini kullandı.

Dünyada her yıl 255 bin ölüme neden oluyor

THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, Türkiye’deki ulusal mevzuata, Avrupa Birliği mevzuatına ve Dünya Sağlık Örgütü kılavuzuna ilişkin bilgi verdi.

Asbestin herhangi bir güvenli limit değeri olmadığını, yani kanserojen olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış bu tehlikeli maddenin tek bir lifinden bile tamamen kaçınmak gerektiğini vurgulayan Gümüşel, asbestin dünya genelinde her yıl 255 bin ölüme neden olduğunu kaydetti.

Gümüşel, şu önerilerde bulundu:

"Başta deprem bölgesinde olmak üzere ülke genelinde, Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’te tanımlandığı şekliyle 'asbest söküm çalışanı' ve 'asbest söküm uzmanı' yetiştirmek üzere daha sık, yaygın ve hızlandırılmış eğitim programları düzenlenmeli, sertifikalı çalışan ve uzman sayısı artırılmalıdır. Ülkedeki, özellikle ilgili kamu kurumlarındaki asbest analiz altyapısı hızla geliştirilmelidir. Deprem bölgesinde henüz yıkılmamış ağır hasarlı binalar ile deprem esnasında veya sonrasında yıkılmış, ancak enkazı henüz kaldırılmamış tüm binalar asbest risk değerlendirilmesinden geçirilmelidir. Tehlikeli bir atık olan asbestin güvenli biçimde nihai bertarafına yönelik atık yönetim altyapısı güçlendirilmelidir.”

“Asbestin yoğun olarak tespit ettiği bölgeler, kalabalık alanlar”

TTB Merkez Konseyi üyesi ve Kahramanmaraş Tabip Odası Başkanı Dr. Lütfi Tiyekli de asbestin yoğun olarak tespit edildiği bölgelerin kalabalık alanlar olduğuna dikkat çekti. Tiyekli, "Depremden vefat etmeyen insanları kanserden ölüme mahkûm eder bir hale geldik. Asbestin bertaraf edilmesi için ivedilikle önlemler alınmalıdır” diye konuştu.

Hatay Tabip Odası Başkanı Dr. Sevdar Yılmaz,  yaptıkları şikâyetler sonrası yetkililerin alana gelip fotoğraf çekip tutanak tutuğunu ancak, yıkım aynı şekilde devam ettiğini belirtirken, Adıyaman Tabip Odası Başkanı Dr. İsmail Tosun, kent merkezindeki usulsüz yıkım ve ayrıştırma çalışmaları nedeniyle kentin üzerine toz bulutu çöktüğünü ifade etti.