Kozan Kalesi, İsviçre’den daha fazla endemik bitki türünü barındırıyor

ALİ GÜRELİ

ADANA (İLKHABER) - Tarihte birçok medeniyetin izlerini taşıyan Adana’nın Kozan ilçesindeki Kozan Kalesi, kent genelindeki endemik bitki türü zenginliğinin bazılarını barındırmasıyla dikkat çekiyor.

Eski adıyla Sis Kalesi olarak da bilinen Kozan Kalesi, Çukurova’daki kalelerin muhteşem örnekleri arasında bulunuyor.  Kozan ilçe merkezine hakim tepede tüm heybetiyle dikkati çeken Kozan Kalesi’nin ne zaman ve kimler tarafından inşa edildiği kesin olarak bilinmese de, bazı kaynaklarda Asurlular, bazı kaynaklarda da Hititler tarafından yapıldığı bilgileri yer alıyor.

Ahşap ve taş konakların sıralandığı parke taşlı yoldan ulaşımı sağlanan ve M.Ö. 3000 yılına kadar uzanan bir tarihe sahip olan Kozan Kalesi, yöredeki dağ kaleleri zincirinin dördüncü halkasını teşkil ediyor.

Kule ve burçlarının büyük çoğunluğu ayakta olan kalenin surları içinde ve çevresinde ise günümüzde endemik bitki türlerinden bazıları bulunuyor. Kalede bazı mevsimlerde bir metrekare alanda bile 10 çeşit çiçeğe rastlanılabiliyor.

Kaledeki fotoğraf çalışması, fikir veriyor

Kozan Kalesi’ndeki bitki çeşitliliğine ilişkin bilgi veren Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Başkanı Dr. Haluk Uygur, kalenin sadece insana ait arkeolojinin değil, bitki tohumlarına ait arkeolojinin de önemli alanı olduğunu belirtti. Uygur, ilk tıp kitabının neden Çukurova’da yazıldığı sorusuna da bu kalede çekilen bitki fotoğraflarının adeta fikir verdiğini ifade etti.

Günümüzden tam 2000 yıl önce Adana-Anavarza'da ikamet eden hekim Dioskorides’un içinde çiçeklerden yapılmış 400 den fazla ilaç tarifi olan bir tıp kitabı yazdığından bahseden Uygur, “Materia Medica denilen bu eser, tarihten elimize kalmış en eski tıp kitabı olarak bilinir. Bu kitap 400 yıl önceye kadar hekimlerin baş kitabı olmaya devam etti. Dioskorides'in reçetelerinden 40 kadarı halâ yöre halkı tarafından kullanılmaktadır. Kantaron da bunlara bir örnek. İlk tıp kitabının neden buralarda yazıldığını anlamak için sadece Kozan Kalesi içinde çekilmiş fotoğraflar bile yol gösteriyor.” dedi.

Uygur, Kozan Kalesi’nin sadece eski ve yakın tarihteki insan geçmişinin kalıntılarının incelendiği arkeolojinin değil, bitki tohumlarına ait arkeolojinin de önemli alanı olduğunu vurgulayarak, “Tüm İsviçre’den daha çok endemik bitki bulunduğunu bildiğimiz Kozan Kalesi’nde, aynı zamanda en az 2000 yıldır orada yaşamını devam ettiren tohumların da olduğu tahmin ediliyor.” İfadelerini kullandı.

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği etkinlikleri kapsamında Kozan Kalesi’ndeki bitki türlerini fotoğrafladıklarını anlatan Uygur,  şunları kaydetti:

“Adana'nın endemik bitkilerini bir grup fotoğrafçı tarafından yıllar süren çabalar sonucu tek tek fotoğraflayarak ‘Toroslar ve Nadide Çiçekleri’ adlı bir kitapta toplamıştık. Tarihin ilk tıp kitabı olarak bilinen Dioscorides'in yazdığı Materia Medica'dan Lokman Hekim'e kadar Çukurova'da yaşayıp da tarihte iz bırakmış birçok kişi ve olayı bu kitapta okurlara aktarmaya çalıştık.

İsviçre'de sadece 1 tane endemik bitki bulunurken, Polonya'da 3, Fransa'da 140, İngiltere'de 17 tane endemik bitki bulunuyor. Türkiye'ye baktığımızda 3 binden fazla endemik bitki yetişirken, sadece Adana ilinin sınırları içerisinde 470 çeşit endemik bitki bulunuyor. Bu çok büyük bir zenginlik. Kozan Kalesi’ndeki bitki türleri de bu zenginliğin bir parçası.”