Beşşar Esad kimdir? 24 yıl süren iktidarlıktan çöküşe uzanan siyasi yolculuğu

Beşşar Esad kimdir? 24 yıl süren iktidarı ve Suriye'deki çalkantılı siyasi yolculuğu nasıl şekillendi? Esad’ın yönetim anlayışından iç savaşla sonuçlanan sürece kadar merak edilen tüm detaylar bu yazıda.

Beşşar Esad, 2000 yılında babası Hafız Esad’ın ölümünün ardından Suriye Devlet Başkanlığı koltuğuna oturdu ve 24 yıl süren iktidarı boyunca ülkesinde ve dünya genelinde büyük değişimlere imza attı. Londra'da eğitim almış bir göz doktoru olarak başlayan hayatı, ağabeyinin trajik ölümünün ardından siyasete yöneldi. Ancak, Esad’ın liderliği, Arap Baharı’yla birlikte başlayan iç savaş ve uluslararası müdahalelerle derin bir dönüşüme uğradı. 24 yıl süren iktidarında, reform vaadleriyle halkın umudu haline gelse de, sonunda iç savaş ve diktatörlükle anılan bir liderlik süreci başladı. Peki, Beşşar Esad kimdir ve nasıl bir siyasi yol izledi? İşte, Suriye'nin modern tarihine damgasını vuran Esad’ın siyasi yolculuğu.

Beşşar Esad, 11 Eylül 1965'te Şam'da dünyaya geldi ve 2000 yılında babası Hafız Esad'ın ölümünün ardından Suriye'nin 6. Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. Esad ailesi, Suriye'nin siyasi hayatında 1970'li yıllardan itibaren güçlü bir konumda yer alıyordu. Ailesinin Lazkiye bölgesindeki Kardaha kasabasına dayanan Arap Alevi kökeni, Suriye'nin yönetiminde uzun yıllar süren bir hakimiyetin temelini atmıştı. Beşşar Esad’ın iktidara gelmesi, ailesinin siyasi yolculuğunun devamı anlamına geliyordu.

Eğitim ve Meslek Hayatı

Beşşar Esad, Şam Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden 1988 yılında mezun olduktan sonra Suriye ordusunda askeri tabip olarak görev yapmaya başladı. Ancak, asıl ilgisi tıp değil, teknoloji ve eğitim alanlarında idi. Bu yüzden, eğitimini Londra'da oftalmoloji (göz hastalıkları) üzerine sürdürdü. 1994 yılında ağabeyi Basil Esad'ın trafik kazasında hayatını kaybetmesiyle, Beşşar Esad’ın yaşamı hızla değişti. Basil Esad, babası Hafız Esad tarafından geleceğin lideri olarak yetiştirilmekteydi. Onun ani ölümü, Beşşar’ı beklenmedik bir şekilde ülkesine geri çağırarak liderlik için hazırlamaya başlattı.

İktidara Gelişi

Beşşar Esad, 2000 yılında babasının ölümünden sonra devlet başkanlığına oturdu. Bu süreçte, Batı'da eğitim almış olmasının etkisiyle, daha liberal ve reformist bir yaklaşım benimseyeceği düşünülüyordu. Başlangıçta, ekonomik kalkınma ve demokratik reformlar konusunda umutlar vardı. Ancak Esad, kısa süre içinde bu beklentileri boşa çıkartarak, daha sert ve otoriter bir yönetim biçimini tercih etti. Babasının izinden giderek, Suriye'yi bir Baas Partisi yönetimi altında katı bir biçimde idare etti.

Suriye’deki İç Savaş ve Uluslararası İlişkiler

2011 yılında Arap Baharı'nın etkisiyle Suriye'de başlayan protestolar, Esad rejimi için bir dönüm noktası oldu. Halk, demokrasi ve özgürlük talepleriyle sokaklara dökülürken, Esad yönetimi bu protestoları şiddetle bastırdı. Protestoların bastırılmasının ardından, ülke genelinde iç savaş başladı. Silahlı muhalif gruplar Esad'a karşı silahlı direnişe geçerken, Esad yönetimi, ülkede katliam boyutlarına ulaşan bir şiddet uyguladı. İç savaşın başından itibaren Esad rejimi, İran ve Rusya gibi ülkelerden askeri ve siyasi destek alırken, muhalifler ise Batı ve Arap ülkelerinin yardımlarına başvurdu. İç savaş, Esad’a ve rejimine ciddi bir uluslararası izolasyon getirdi, ancak Rusya’nın 2015'teki askeri müdahalesi Esad’a önemli bir avantaj sağladı.

Esad yönetimi, özellikle 2013 yılında Suriye ordusunun kimyasal silah kullanmasının ardından uluslararası arenada büyük tepkilerle karşılaştı. Batılı ülkeler Esad’ı suçlar ve askeri müdahale çağrıları yapılırken, Rusya ve İran, Esad’a destek vererek, Batı'nın müdahalesini engellemeye çalıştı. Bu olay, Esad’ın yönetiminin uluslararası toplum tarafından daha da yalnızlaşmasına sebep oldu.

Beşşar Esad’ın 24 yıl süren liderliğini, 2024 yılında Suriye'deki halk isyanları ve muhalif grupların başkent Şam'a girmesiyle sona erdi. Şam'dan kaçan Esad’ın nerede olduğu ise hala belirsizliğini koruyor. Suriye'deki Esad rejimi, 1963 yılında Baas Partisi’nin darbesiyle başlamıştı. 61 yıl boyunca süren Baas Partisi ve Esad ailesinin iktidarı, Şam'da halkın sokaklara dökülmesiyle son buldu.

Esad Ailesinin İktidarı

Esad ailesi, 1970 yılında Hafız Esad’ın Suriye'nin başına geçmesiyle iktidara gelmişti. Hafız Esad, 30 yıl süren yönetiminde Suriye'yi sert bir biçimde yönetmişti. Oğlu Beşşar, babasının vefatının ardından devlet başkanı olurken, diğer aile üyeleri de farklı askeri ve siyasi alanlarda önemli görevler üstlendi. Beşşar Esad’ın kardeşi Mahir Esad, Suriye ordusunda Tuğgeneral rütbesine sahipken, Esad ailesinin diğer üyeleri de farklı hükümet ve askeri görevlerde bulunmuşlardır.

Ailesi ve Özel Hayatı

Beşşar Esad, 2000 yılında Esma Ahras ile evlendi ve bu evlilikten üç çocukları oldu. Esma Esad, Esad ailesinin modern yüzü olarak tanındı ve sosyal medyada da oldukça aktif bir figür olarak bilindi. Ancak, Esad’ın devlet başkanlığının ilk yıllarında, Batı'da eğitim almış bir lider olarak daha liberal reformlar yapacağı beklentisi de olsa, yıllar içinde bu beklentiler gerçeğe dönüşmedi. Esad, Suriye'deki baskıcı rejimi sürdürdü, halkın özgürlük taleplerine karşı sert bir tutum sergiledi ve ülkesini iç savaşla sarmaladı.