PKK 46 yıl sonra kendini feshetti: Örgütün kuruluşundan dağılmasına uzanan süreç

PKK, 46 yıl süren varlığının ardından 12 Mayıs 2025’te yaptığı açıklamayla örgütsel yapısını feshettiğini, Abdullah Öcalan'ın yönlendirmesiyle yeni bir süreç başlatıldığını ilan etti. Açıklamada, silahlı mücadele ve “PKK adıyla yürütülen çalışmaların” da sona erdiği duyuruldu. Bu karar, Türkiye ve bölge tarihi açısından yeni bir dönüm noktası olarak değerlendirilirken, örgütün kuruluşundan bugüne geçirdiği aşamalar bir kez daha gündeme geldi.

PKK (Kürdistan İşçi Partisi), 27 Kasım 1978'de Diyarbakır'ın Lice ilçesine bağlı Fis Köyü'nde yapılan bir kongrede kuruldu. Marksist-Leninist ideolojiye sahip sol görüşlü Kürt gençlerin inisiyatifiyle kurulan örgütün liderliğini Abdullah Öcalan üstlendi. Kuruluş kongresine Cemil Bayık, Mazlum Doğan, Duran Kalkan, Hayri Durmuş gibi isimler katıldı. Örgüt, silahlı mücadele yoluyla sosyalist bir Kürt devleti kurmayı hedeflediğini açıkladı.

Cezaevi Yılları ve Bekaa Süreci

1979 yılında örgüt yöneticilerinin büyük kısmı tutuklandı. Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nde yaşanan işkenceler, örgütün hafızasında travmatik bir yer edindi. Mazlum Doğan’ın 1982’deki intiharı ve Hayri Durmuş’un ölüm orucu bu dönemin simge olaylarıydı. Aynı yıllarda Abdullah Öcalan Suriye’ye geçti. PKK, Suriye üzerinden Lübnan’daki Bekaa Vadisi’ne yerleşerek burada silahlı ve ideolojik eğitim aldı.

1984: Silahlı Mücadelenin Başlangıcı

PKK, 15 Ağustos 1984'te Siirt’in Eruh ve Hakkâri’nin Şemdinli ilçelerinde eş zamanlı saldırılar düzenledi. Bu saldırılarla Türkiye’ye karşı silahlı mücadelenin başladığı ilan edildi. 1986'da Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu (ARGK) kuruldu ve örgüt kırsalda geniş çaplı eylemler düzenlemeye başladı.

1990’lar: Kanlı Yıllar ve Sınır Ötesi Operasyonlar

1990’lı yıllar PKK'nın en yoğun silahlı faaliyet yürüttüğü dönem oldu. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın başlattığı barış arayışı 1993’teki ateşkesle umut yaratırken, aynı yıl Elazığ-Bingöl yolunda 33 askerin infaz edilmesiyle süreç sona erdi. Tansu Çiller döneminde ise "Düşük Yoğunluklu Savaş" stratejisi benimsendi; binlerce köy boşaltıldı, faili meçhul cinayetler yaşandı.

1999: Öcalan’ın Yakalanması ve Ateşkes

15 Şubat 1999’da Kenya’da yakalanan Abdullah Öcalan, Türkiye’ye getirildi. Aynı yıl PKK ateşkes ilan etti ve militanlarını sınır dışına çekmeye başladı. Ardından örgüt adını KADEK ve sonra Kongra-Gel olarak değiştirdi. Ancak 2004 yılında PKK adını yeniden kullanmaya başladı.

2000'ler: Şehirlerde Eylemler ve Yeni Yapılanma

PKK, 2004’te yeniden silahlı mücadeleye döndü. Türkiye'nin batı illerinde bombalı saldırılar düzenlendi. 2005’te Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK) kuruldu. Bu yapı, PKK’nın şehir yapılanmasını koordine eden çatı yapı olarak tanımlandı.

Suriye İç Savaşı ve YPG’nin Yükselişi

2011’de başlayan Suriye iç savaşıyla birlikte PYD ve onun silahlı kanadı YPG, Suriye’nin kuzeyinde güç kazandı. Türkiye, PYD ve YPG’yi PKK’nın uzantısı olarak değerlendirdi. YPG, IŞİD’e karşı savaşta ABD’nin kara gücü haline geldi.

2013-2015 Çözüm Süreci

AK Parti hükümeti, Kürt sorununu çözmek amacıyla 2013 yılında Öcalan’la görüşmelere başladı. Nevruz’da okunan Öcalan’ın mektubu ile örgütün Türkiye dışına çekilmesi süreci başladı. Ancak 2015'te yaşanan Kobani olayları, güvenlik endişeleri ve Reşadiye saldırısı süreci sona erdirdi.

2025: Fesih Açıklaması ve Yeni Dönem

12 Mayıs 2025'te PKK yaptığı yazılı açıklama ile örgütsel faaliyetlerine ve silahlı mücadeleye son verdiğini duyurdu. Açıklamada, “pratikleşme sürecinin Abdullah Öcalan'ın yürütmesi doğrultusunda” yeni bir aşamaya geçildiği belirtildi.