Tarihte başkanları taşıyan helikopter ve uçak kazaları
Helikopterler, hava ulaşımında önemli bir rol oynuyor ancak, kaza riski taşıyor. Helikopter kazaları, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi sonucu meydana gelebiliyor ve genellikle ciddi sonuçlar doğuruyor.
Helikopter kazalarının çoğu, insan hatası nedeniyle meydana geliyor. Pilot hataları, hava trafiği kontrolörlerinin yanlış yönlendirmeleri, eğitim eksiklikleri ve yorgunluk gibi faktörler kazalara neden olabiliyor.
Bunların yanı sıra teknik arızalar, hava koşulları ve bakım yetersizliği gibi sonuçlara da bağlı olan helikopter kazaları, sıklıkla ölüm veya ciddi yaralanmalara yol açıyor.
Uzmanlar, eğitim ve sertifikasyon, iyileştirilmiş teknoloji, düzenleyici kurumların etkin denetimi ile helikopterlerin güvenilirliğinin artırabileceğine dikkati çekiyor.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve heyetini taşıyan helikopterin düşmesi
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve heyetinin hayatlarını kaybettiği helikopter kazası ise dikkatleri sivil hava yolu ulaşımı ile askeri birliklerin değişmez hava araçlarından olan helikopter kazalarına çekti. Özellikle tarihte havacılık kazası geçiren dünya liderleri merak konusu oldu.
Bugüne kadar uçak veya helikopter kazasında 20 devlet başkanının hayatını kaybettiği, 4 devlet başkanının kurtulduğu, 1959'da düşen uçaktan kurtulanlardan birinin de Türkiye'nin 9. Başbakanı Adnan Menderes olduğu belirtildi.
Helikopter kazaları
14 Mayıs 1966’da, Irak Cumhurbaşkanı General Abdüsselam Arif, bir helikopter kazasında öldü. Arif, Şubat 1963’te darbeyle göreve gelmişti.
27 Nisan 1969’da Bolivya Devlet Başkanı General Rene Barrientos, Cochabamba kentinde helikopterinin düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.
1 Haziran 1987'de, eski Lübnan Başbakanı Reşid Karami, Beyrut'a gitmek üzere bindiği helikopterde bomba patlaması sonucu yaşamını kaybetti. Yaklaşık 300 gram ağırlığındaki ve Karami’nin bineceği koltuğun arkasına yerleştirilen uzaktan kumandalı bomba, uçak havalandıktan kısa bir süre sonra patlatıldı. Kazada yalnızca eski Başbakan Karami hayatını kaybetti.
5 Şubat 2024’te, eski Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera ve beraberindekileri taşıyan helikopter, Los Rios bölgesine bağlı Ranco Gölü'ne düştü. Kalkıştan kısa süre sonra şiddetli yağmur ve yoğun sis nedeniyle Ranco Gölü'ne düşen helikopterde 3 kişi, göle atlayarak kendi imkanlarıyla kıyıya çıkmayı başardı. Eski Devlet Başkanı Pinera ise emniyet kemerini çözemediği için öldü.
2 Şubat 1977’de eski Ürdün Kraliçesi Alia Toukan, Tafila şehrinde meydana gelen helikopter kazasında hayatını kaybetti. Toukan'ın eşi Kral Hüseyin bin Talal ise kazadan kurtuldu. Şiddetli yağmur ve fırtına nedeniyle yaşanan kazada dönemin Ürdün Sağlık Bakanı Mohammed Bauhir hayatını kaybetti.
Uçak kazaları
9 Aralık 1936'da, dönemin İsveç Başbakanı Arvid Lindman, içinde bulunduğu Douglas DC-2 tipi uçağın havalandıktan hemen sonra yoğun siste Croydon Havaalanı yakınlarındaki evlere çarpması sonucu yaşamını yitirdi.
7 Eylül 1940'ta, Paraguay Devlet Başkanı Mareşal Jose Felix Estigarribia, uçak kazasında öldü.
4 Temmuz 1943'te, İkinci Dünya Savaşı sırasında Polonya'nın sürgündeki hükümetine liderlik eden Polonyalı asker ve devlet adamı Wladyslaw Sikorski, Cebelitarık'ta uçağının düşmesi sonucu hayatını kaybetti.
16 Haziran 1958'de, dönemin Brezilya Devlet Başkanı Vekili Nereu Ramos, Cruzeiro hava yolu şirketine ait bir uçağın kaza yapması sonucu yaşamını yitirdi.
29 Mart 1959'da Orta Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı, bağımsızlık kahramanı Barthelemey Boganda, uçağının düşmesi sonucu hayata veda etti.
18 Eylül 1961'de Kongo'da barış için arabuluculuk yapmak üzere görevde olan dönemin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Dag Hammarskjold'un uçağı bugünkü Zambia'da düştü. Kazada Hammarskjold dahil 16 kişi öldü.
18 Ocak 1977'de, eski Yugoslavya Başbakanı Dzemal Bjedic'in Learjet 25 tipi uçağı, Bosna Hersek'in Kresevo kenti yakınlarındaki Inac Dağı'na düştü. Kazada, Bjedic, eşi ve 6 kişi yaşamını yitirdi.
27 Mayıs 1979'da Afrika zirvesine katılmaya giden Moritanya Başbakanı Yarbay Ahmet Busseyf'i taşıyan uçak, Dakar açıklarına düştü. Kazada Busseyf öldü.
4 Aralık 1980'de Portekiz Başbakanı Françesko Carneiro ve Savunma Bakanı Amaro de Costa, uçaklarının kalkıştan hemen sonra başkent Lizbon'a düşmesi sonucu öldü.
24 Mayıs 1981'de Ekvador Cumhurbaşkanı Jaime Roldos Aguilera ve Savunma Bakanı General Marco Aurelio, bindikleri uçağın Peru sınırına yakın bölgeye düşmesi sonucu hayatlarını kaybetti.
1 Ağustos 1981'de Panama Devlet Başkanı Ömer Torrijos, kullandığı küçük uçağın ormana düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.
19 Ekim 1986'da Mozambik Cumhurbaşkanı Samora Machel ve birçok Mozambikli bakanı taşıyan iki motorlu uçak, Mozambik-Güney Afrika sınırı yakınlarına düştü. Kazada Machel, Mozambik hükümetinin bazı bakanları ve üst düzey yetkilileri de dahil olmak üzere 33 kişi hayatını kaybetti. Kaza sonrası yapılan soruşturmalarda pilot suçlu bulundu.,
17 Ağustos 1988'de, dönemin Pakistan Devlet Başkanı General Ziya'ül Hak, beş generali ve ABD Büyükelçisi Arnold Lewis Raphel'in içerisinde bulunduğu C-130 tipi askeri uçak, başkent İslamabad'ın yaklaşık 530 kilometre güneyinde Bahawalpur yakınlarında düştü. Kurtulan kimsenin olmadığı kazada araştırmacılar sabotaj olasılığı üzerinde durdu.
6 Nisan 1994'te Burundi Cumhurbaşkanı Cyprian Ntaryamira ve Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyrimana'yı taşıyan uçağa Kigali Havalimanı yakınında ateş açıldı. Başkanlık sarayının bulunduğu bölgeye düşen uçaktan kurtulan olmadı.
26 Şubat 2004'te Boris Traykovski ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak, Bosna Hersek'in Mostar şehri yakınlarında düştü. Kazada Traykovski ile danışmanlarının da aralarında bulunduğu 8 kişi hayatını kaybetti. Uçak kazasını araştırmak üzere kurulan uluslararası komisyon, iki yıl süren araştırmaların ardından kamuoyuyla paylaştığı raporda, uçak kazasının "pilot hatası" sonucu olduğunu açıkladı.
10 Nisan 2010'da, Polonya'da Dönemin Cumhurbaşkanı Lech Kaczynski ve eşinin de aralarında olduğu 96 kişiyi taşıyan "Tupolev 154" tipi uçak, Stalin döneminde yaklaşık 22 bin Polonyalının infaz edildiği Katyn Katliamı anısına yapılacak törene katılmak üzere Rusya'nın Smolensk Havalimanı'na inerken ormanlık alana düştü. Uçaktakilerden kurtulan olmadı.
Kazalardan kurtulan başkanlar
17 Şubat 1959'da, Türkiye'nin 9. Başbakanı Adnan Menderes, Türkiye, İngiltere ve Yunanistan arasında mutabakata varılan Kıbrıs konulu antlaşmayı imzalamak üzere gittiği Londra'daki Gatwick Havalimanı'na 4,5 kilometre kala, Surrey bölgesindeki Newdigate köyü yakınlarındaki ormanlık alana düşen uçaktan kurtuldu. Kazada, aralarında dönemin Anadolu Ajansı (AA) Genel Müdürü Şerif Arzık'ın da bulunduğu 14 kişi hayatını kaybetti, mürettebat ve yolculardan oluşan 7 kişi yaralandı.
11 Nisan 1955'te, eski Çin Başbakanı Zhou Enlai, Endonezya'ya gitmek üzere kiraladığı Air India uçağına yapılan bir saldırıdan kurtuldu. İhbar üzerine seyahat planlarını son anda değiştiren Zhou, son dakika değişikliği ile uçağa binmedi. Öte yandan yerleştirilen bombanın patlaması üzerine uçak, Güney Çin Denizi’ne düştü. Kazada 11 yolcu hayatını kaybederken, 3 kişi kurtuldu.
Haziran 1994'te, o dönemde Galler Prensi olan İngiltere Kralı 3. Charles, şiddetli rüzgar nedeniyle kullandığı uçağın kontrolünü kaybetti ve uçağın düşmesine yol açtı. Olayda kimse yaralanmamasına karşın 1 milyon doların üzerinde hasar meydana geldi.
