Karatepe kilimleri TÜBİTAK destekli projeyle tanıtıldı

Osmaniye'nin Kadirli ilçesine bağlı Karatepe köyü, Anadolu'nun köklü dokuma geleneğini günümüze taşıyan Karatepe kilimleriyle adından sıkça söz ettiriyor. Yüzyıllardır aynı teknik ve desenlerle dokunan bu eşsiz kilimler, sadece birer ev eşyası olmanın ötesinde, bölgenin kültürel mirasının ve kadınlarının hünerli ellerinin birer yansıması olarak öne çıkıyor.

Karatepe kilimlerini diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerden biri, kullanılan ipliklerin tamamının doğal kök boyalarla renklendirilmesi. Kimyasal boyaların aksine bitkilerin kökleri, yaprakları, kabukları ve çiçeklerinden elde edilen bu doğal boyalar, kilimlere kendine özgü bir parlaklık ve zamanla solmayan canlı renkler katıyor. Kök boya kullanımı aynı zamanda kilimlerin çevre dostu ve sağlıklı olmasını sağlıyor. Bu geleneksel yöntemle hazırlanan iplikler, kilimlerin sadece estetik değerini değil, aynı zamanda dayanıklılığını da artırıyor.

Kilimlerin özellikleri ve motiflerin dili

Karatepe kilimleri genellikle yün ipliklerden dokunuyor ve her bir ilmek, dokuyucunun titiz emeğini yansıtıyor. Kilimlerin desenleri, bölgenin tarihi ve kültürel dokusundan ilham alıyor. Geometrik şekiller, hayvan figürleri, bereket sembolleri ve nazarlık gibi motifler, kilimlerde sıkça karşılaşılan öğeler olarak dikkat çekiyor. Her motifin kendine özgü bir anlamı olduğu ve dokuyucunun iç dünyasını, umutlarını, dileklerini kilime işlediği biliniyor. Örneğin, zincir motifi kalabalık aileyi temsil ediyor, buğday başağı annelerin çalışkanlığını ve yorgunluğunu simgeliyor. Koç boynuzu bereketi sembolize ederken küpeli deseni ise evlenme çağına gelmiş genç kızlar tarafından dokunuyor.

Karatepe kilimlerinin dokuma süreci büyük bir sabır ve ustalık gerektiriyor. Geleneksel el tezgâhlarında, ilmek ilmek, düğüm düğüm dokunan bu kilimler, bir dokuyucunun haftalarca hatta aylarca süren emeğinin ürünü olarak değer kazanıyor. Karatepe Tarımsal Kalkındırma Kooperatifi bünyesinde üretilen bu el emeği, göz nuru eserler sadece Türkiye'de değil, dünyanın dört bir yanındaki sanatseverler ve koleksiyonerler tarafından da büyük ilgi görüyor.

Karatepe köyünde bu asırlık geleneği yaşatan kadınlar, hem aile bütçelerine katkı sağlıyor hem de kültürlerini gelecek nesillere aktarmanın gururunu yaşıyor. Karatepe kilimleri, sadece birer sanat eseri değil, aynı zamanda Anadolu'nun zengin dokuma mirasının canlı birer tanığı olmaya devam ediyor. Karatepe kilimleri konusunda farklı projeler de gerçekleştiriliyor.

TÜBİTAK destekli proje sergisi

Kadirli’deki Aydınoğlu Tufanbey Ortaokulu öğrencileri de öğretmenleri Hacer Demiralay koordinatörlüğünde Karatepe kilimleri üzerine TÜBİTAK destekli bir proje çalışması yaptı. Yapılan çalışmanın sergisi okul bahçesinde gerçekleştirildi. Protokol üyeleri başta olmak üzere çok sayıda ziyaretçinin ağırlandığı etkinlik büyük ilgi çekti. Sergide kilim örnekleri, desenlerin taşıdığı anlamlar ve fotoğraflar, kilimlerin dokunmasında kullanılan kök boya özelliklerini anlatan panolar ve tarihi ahşap kilim dokuma tezgâhı yer aldı.

“Her ilmek bir mesaj, her motif bir hatıra”

Aydınoğlu Tufanbey Ortaokulu öğretmeni Hacer Demiralay, sergiyle ilgili şunları söyledi:

“Karatepe kilimleri, geçmişten günümüze gelen önemli bir kültür mirasımız. Annelerimizin geçmişte evlerinde arta kalan zamanlarda yaptıkları kilimlerle kendilerini ifade etmeye çalışmışlar. Her bir desen, dokuyucunun kendi iç dünyalarında yaşadıklarını yansıtıyor ve aynı zamanda bir mesaj niteliği taşıyor. Karatepe kilimlerini diğerlerinden ayıran en önemli özellik ise iplerinin kök boya ile hazırlanmasıdır. Kök boyayla hazırlanan iplerle dokunan kilimler hiçbir şekilde solmuyor. Bu kilimler sadece estetik değil, aynı zamanda kültürel ve sosyal mesajlar da taşıyor.”