Sivas'ta 70 yıllık iki parça perde 900 bin TL’ye satılmaya çalışılıyor. Perde çılgınlığı, Türkiye'deki garip trendlerin bir yansıması mı yoksa ekonomiyle ilgisi olan daha derin bir sorunun belirtisi mi? Bir bakış açısına göre akıllı insan sayısı azaldı, para kazanma derdi ise bazı kesimleri delirtecek kadar arttı.

Sivas’ta bir genç, anneannesinden kalan ve 70 yıllık olduğu söylenen iki parça perdeyi 900 bin TL’ye satışa çıkarttı. Evet, yanlış duymadınız, 900 bin TL. Bu, hem ekonomik hem de toplumsal bir çılgınlık. "Anneanne perdesi" olarak adlandırılan bu eşyaların neden bu kadar değerli olduğunu anlamaya çalışanlar, aslında çok daha büyük bir soru ile karşı karşıya kalıyor: Parayı kazanmanın, değerli olmanın, en nihayetinde akıllıca bir iş yapmanın formülü ne oldu da böyle tuhaf ve saçma bir hal aldı?

KİM NİYE O PERDEYE 900 BİN TL VERSİN?

Evet, perdeyi bir kenara bırakıp önce biraz düşünelim. 70 yıllık bir perdeyi neden 900 bin TL’ye satmak istersiniz? Bu perdenin o kadar tarihi bir değeri mi var? Yoksa içinde başka bir sırrı mı barındırıyor? "Perde de ne var?" diye soranların sayısı, trendin öznesi olan gençten çok daha fazla olabilir. Peki, bu tarz garip satışlar, sadece alışılmadık bir ticaret mi, yoksa paranın değerinin her geçen gün nasıl daha da anlamsız hale geldiğinin bir göstergesi mi?

Türkiye’de son yıllarda yükselen, içi boş ama göz alıcı "trendler", aslında toplumun geldiği ekonomik noktayı da çok net bir şekilde işaret ediyor. Artık insanlar, kaybolan değerlerle değil, "nasıl hızlıca para kazanırım?" sorusuyla yatıp kalkıyor. Çıldırmak üzere olan ekonomiye karşı, her şeye “değer” biçmek, her şeyi “satılabilir” hale getirmek… Bu, neredeyse bir kaçış yolu haline gelmiş durumda.

Saçmalamanın Evresi: Akıllı İnsan Azaldı mı?

Bir zamanlar "akıllı insan" olmanın ölçütleri vardı: sağlam eğitim, iş disiplini, doğru yatırım, bilgi ve vizyon… Ama şimdi, her şey hızlıca para kazandırmakla ilgili. Perdeye 900 bin TL vermek, bunun göstergesi değil mi? Bir perdenin 70 yıl önceki kullanımından bugün nasıl bir para kaynağına dönüştüğünü anlamak, eski usül akıl yürütmelerin, günümüzün "akıllı" insanları tarafından göz ardı edildiğini gösteriyor. “Akıllı insan” tanımı biraz değişmiş gibi görünüyor; artık akıl, perdenin, koltuğun, telefonun, şişenin ne kadar "değerli" olduğunu anlamakta aranıyor. Ama esas soru şu: 900 bin TL’lik bir perdeye, gerçekten ne kadar değerli demek lazım?

Ekonomi uzmanları sıkça "spekülasyon" yapmanın getirdiği kısa vadeli kazançları övse de, uzun vadede gerçek değerlerin kaybolduğunu anlatmaya çalışıyor. Oysa şimdi, toplumsal olarak kaybolan "akıl" değerinin yerine, "saçmalamak" bir tür pazarlama stratejisi haline geldi. Bu noktada asıl değer kaybı, insanların artık gerçek "akıl" yerine, göz alıcı, “bomba” ve herkesin konuştuğu şeylere nasıl yöneldiklerinde yatıyor.

Sahte Değerlerin Pazarında Biz Nerede Duruyoruz?

Evet, trendler her zaman vardı. Ama eskiden, bir trendin ardında gerçek bir yenilik, bir beceri ya da bir değer vardı. Şimdi ise, saçma bir işin içine "değer" diye bir şey koyarak, bunu paraya çevirmekle ilgilenen bir toplum var. Bir zamanlar bir telefon almak büyük bir olaydı; şimdi, bir telefonun aslında ne kadar eski olduğu, hangi marka olduğu, ona neler yapılabileceği önemli. Bir zamanlar anneanne perdelerinin bir değeri vardı, şimdi bir perdenin "vintage" özelliği var ve ne yazık ki, bu "değer" giysi dolabının diplerinde bile bulunan nesneleri bile birer yatırım aracına dönüştürüyor.

Bu tarz "saçma" trendlerin ortaya çıkması, aslında insanların neye değer verdiğini sorgulamaya itiyor. İkinci el otomobiller, eski objeler, müzik plakları ve daha pek çok şey, normalde değer kaybetmesi gereken ürünler artık pazarda büyük paralarla alınıp satılıyor. Ne oluyor bize? İnsanlar, para kazanmanın yollarını ararken akılcı bir yol izlemek yerine, absürd ve hatta bazen "şov" yapmayı tercih ediyorlar.