İMO’dan kritik uyarı: Deprem felaketi insan kaynaklı

Türk Mühendis Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) şubeleri, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin 26. yılı dolayısıyla eş zamanlı açıklama yaptı. İMO Adana Şubesi adına Şube Başkanı Hıdır Çak, şube binasında düzenlenen basın toplantısında açıklamalarda bulundu. Toplantıya TMMOB Adana İKK Sekreteri Kerem Şahin, Çukurova Belediyesi Başkan Yardımcısı ve İMO Adana Şube Üyesi Uğur Can Doğan, Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyesi Çağdaş Kaya, önceki dönem başkanlar ve üyeler katıldı.

Şube Başkanı Hıdır Çak, açıklamasına 17 Ağustos depreminde hayatını kaybedenleri saygıyla anarak başladı. Marmara Depremi’nin Türkiye’nin deprem gerçeğini tüm çıplaklığıyla ortaya koyduğunu belirten Çak, “26 yıl geçmesine rağmen İstanbul ve Marmara bölgesinde yurttaşların deprem endişesi devam ediyor. Son olarak 23 Nisan 2025’te Silivri açıklarında meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki deprem, hazırlıksızlığımızı bir kez daha gözler önüne serdi” dedi.

Deprem tartışmalarının yanlış bir zeminde yürütüldüğünü vurgulayan Çak, gerçek sorunun binaların ve kentlerin depreme hazır olmaması olduğunu söyledi. Çak, “Türkiye’de nüfusun yüzde 96’sı deprem riski altında. Son yüz yılda 85 yıkıcı deprem oldu, yaklaşık 85 bin yurttaşımızı kaybettik. Riskli yapı sayısı ise 6 milyon civarında ve bunların çoğu hâlâ dönüştürülmedi” ifadelerini kullandı.

Çak, Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı’nın hedeflerinin gerisinde kalındığını, 6 Şubat 2023 depremlerinde yaşanan kayıpların bunun somut göstergesi olduğunu belirterek, “240 binden fazla bina ağır hasar aldı ve 50 binden fazla insan hayatını kaybetti. Yıllardır toplanan kaynaklar ve yapılan planlar, vatandaşların güvenliği için yeterince kullanılmadı” diye konuştu.

Kentsel dönüşümün büyük ölçüde rant odaklı yürütüldüğünü öne süren ve yalnızca yüzde 4 oranında dönüşüm gerçekleştirildiğini dile getiren Çak, eğitim ve sağlık hizmetlerinin de deprem bölgesinde hâlâ yetersiz olduğunu vurguladı.

Çak, sözlerini şöyle tamamladı: “Deprem doğal bir olaydır; afete dönüşmesi ise tamamen insan kaynaklıdır. Bilimsel bilgi ve mühendislik ilkeleriyle hareket edilirse can ve mal kaybı önlenebilir. Bugün yapılması gereken, insanı önceleyen bir kentleşme anlayışı ile yapı denetiminin kamusal bir hizmet olarak etkinleştirilmesidir. Daha fazla gecikmeden harekete geçilmelidir.”