Tarihi eserlerin kaçırıldığı anlatılan kitaplar, delil niteliğinde

İngiliz William Burckhardt Barker, Edwin John Davis ve Fransız Victor Langlois'in kaleme aldığı Kilikya'nın Tanrıları ve Yöneticileri, Kilikya'ya Yolculuk ve Asyatik Türkiye'de Yaşam isimli 3 kitap, Anadolu'daki tarihi eserlerin yurt dışına kaçırılmasında önemli bir delil niteliği taşıyor.

Türkçe grameri ve hikâyeleri üzerine kitapları olan William Burckhardt Barker'in, İskenderiye'deki İngiliz kurumlarında din adamı olarak görev yapan ve bunun yanı sıra güzel sanatlar üzerine de mastır yapan Edwin John Davis'in ve yine Fransız Tarihçi ve Paleoğrafya uzmanı Victor Langlois'in, Mersin'in Anamur ilçesinden Hatay'ın Samandağ ilçesine kadar Kilikya ile ilgili uzak ve yakın tarihe ait birçok bilginin yer aldığı kitapları, Türkçeye çevrildi.

Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Haluk Uygur'un çevirmeni ve editörü olduğu, çevirmenler Ayşe Ateşoğlu ve Hakan Yaman'ın katkılarıyla Türkçeye çevrilen kitaplarda, tarihte farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan Anadolu'daki tarihi eserlerin yurt dışına nasıl kaçırıldıklarına dair bilgilerin yer aldığı görüldü.

"Bizden Anadolu'ya cesaretle kazandırılmış üç efsane eser" ifadesiyle yapılan çalışmayı anlatan Altınoran Düşünce ve Sanat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Haluk Uygur, şunları söyledi:

"Bu eserler birer efsane. Çünkü bugüne kadar Anamur'dan Samandağ'a kadar Kilikya ile ilgili uzak ve yakın tarihe ait birçok bilginin kaynağı üç kitaptan bahsediyorum. Bugüne kadar birçok bilgiye kaynak gösterilmiş ama Türkçe çevirisinin basılmasına cesaret edilememiş. 'Bir kitabın kazandırılması nasıl cesaret istesin ki?' denilebilir. Genellikle bir kitabın çevirisi için cesaret istemez. Ancak biri 1853, diğeri 1861 üçüncüsü 1878 tarihli olan bu kitapları tercüme edip kamuya sunmak gerçekten cesaret isterdi. Nedeni; öncelikle Viktoria döneminin ağdalı İngilizcesi veya 1850 döneminin ağır Fransızcasından günümüz Türkçesine bir çeviri yapmak başlı başına bir cesaret ister. İkincisi kitapların içeriğinin o dönem Fransa ve İngiltere'sinin ülkemiz hakkındaki gizli ve açık emellerini ortaya koyması nedeniyle de cesur bir çalışma. Üçüncüsü kitaplardaki bilgilerin günümüz bilgileriyle karşılaştırıldığı dip notlar açısından da korkmadan yürümek gerekir. Dördüncü nedeni ise kitapların yazarlarının eserlerinde binlerce tarihi eseri, resimlerini de yayınlayarak, yurt dışına kaçırdıklarını ifade etmeleri ve bu eserlerin günümüzde British Museum ve Louvre Museum'dan geri istenebilme ihtimalidir. Sanırım yazılışlarının üzerinden 170 yıl geçmesine rağmen bugüne kadar Türkçeye kazandırılmamış olmaları da bu nedenlerledir." dedi.

Kendisi ile bu zorlu yolculuğa çıkan, çevirmen Ayşe Ateşoğlu'na ve Hakan Yaman'a, kitapları yayınlayan Akademisyen Yayınları yöneticilerine teşekkür eden Dr. Haluk Uygur, şöyle devam etti:

"Kitapları okuduğunuzda Barker ve Langlois'in Tarsus'tan biner adet heykeli izinsiz çıkarıp, kaçırdıklarını itiraf ettiklerini göreceksiniz. Ayrıca Langlois Tarsus Donuktaşı nasıl patlayıcıyla uçurduğunu kitabında anlatıyor. Barker, yabancı konsolosların Soli'deki mezarları nasıl tahrip ettiğini kitapta itiraf ediyor. Barker çaldığı ve British Museum'a verdiği heykel parçalarının resmini bile çizmiş. 2500 yıllık bu 1000 heykelciğin geri istenmesinin önünde bu kitaplardaki itiraflar nedeniyle hiç bir engel yok. Ben kitapları, bu özelliklerini de anlatarak Tarsus Belediye Başkanı Haluk Bozdoğan'a verdim ama bir girişim olduğunu duymadım.

Hayal edin; bu 1000 heykel Tarsus'ta sergileniyor olsa, neler olur! Bir eserin kaçak kazıyla çıkarıldığı ve kaçak olarak yurt dışına çıkarıldığı ispatlanırsa, uluslararası hukuka göre eserin dışardaki sahibi geri vermek zorunda. Bu kitaplardaki itiraflar, bu hukuki şartı yerine getiriyor."